شرح حکمت 213 نهج البلاغه :: روزگارم #با

شرح حکمت 213 نهج البلاغه

پخش و دانلود صوت

۰۳/۰۶/۱۹

محمد کاظمی نیا

نظرات (۱)

۲۰ شهریور ۰۳ ، ۰۹:۱۱

یار علی

بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمتها
۱۴۰۳/۵/۱۷ . ۲صفر

💢 حکمت ۲۱۳ 💢

💠وَ قَالَ (علیه السلام):
أَغْضِ عَلَى الْقَذَى وَ الْأَلَمِ، تَرْضَ أَبَداً. امیر المومنین فرمود: چشم خود را بر خاشاک رنج ها فرو ببند تا همیشه راضى باشىد.

🔵 در غرر الحکم و برخی نسخه های نهج البلاغه همین جمله با یک تغییر ظریف ذکر شده است:
أَغْضِ عَلَى الْقَذَى وَ إلاّ، لَمْ تَرْضَ أَبَداً
بر سختیها چشم ببند و گرنه هرگز به آرامش نمیرسی.
این نسخه هم از جهت معنا هم ازجهت تمثیل بهتر است زیرا چشم بستن بر درد معنا ندارد.

🔷️ أَغْضِ از ریشه «اِغضاء» به معناى نزدیک کردن پلک هاى چشم به یکدیگر است بى آنکه کاملاً آن را ببندیم، ازاین رو آن را در فارسى به فرو بستن ترجمه مى کنند.
«قَذَى» به معناى خاشاک و اشیاى ریزى است که در چشم مى افتد و چشم را ناراحت مى کند
«أَلَم» به معناى درد و رنج است

✅️معنای حکمت این است: بر سختیها، بر خار وخاشاک روزگار چشم روی هم بگذار، وگرنه هرگز به آسایش وآرامش نمیرسی.

♻️ راه کار کسب آرامش:
دنیا دار سختی است.
الدنیادَارٌ بِالْبَلَاءِ مَحْفُوفَةٌ
دنیاسرایى است که بلاها از هر سو گِردش را گرفته.
از طرفی دنیا سراسر سختی و رنج است و گاه این مصائب مانند خاری در چشم یا استخوانی درگلو انسان را آزار میدهند.
از طرف دیگر هیچ راهی برای عبور از این مانع و رسیدن به آرامش نیست مگر چشم فرو بستن از مشکلات و مصائب.

✅️در عالمی که امیرالمومنین خار در چشم و استخوان در گلو است، ما انتظار آرامش نداشته باشیم.
حضرت در خطبه ۳ فرمود:
أَمَا وَ اللَّهِ لَقَدْ تَقَمَّصَهَا فُلَانٌ وَ إِنَّهُ لَیَعْلَمُ أَنَّ مَحَلِّی مِنْهَا مَحَلُّ الْقُطْبِ مِنَ الرَّحَى
به خدا سوگند! او پیراهن خلافت را بر تن کرد در حالى که خوب مى دانست موقعیّت من در مسأله خلافت همچون محور سنگ آسیاب است که بدون آن هرگز گردش نمى کند.
یَنْحَدِرُ عَنِّی السَّیْلُ وَ لَا یَرْقَى إِلَیَّ الطَّیْرُ سیل خروشان علم و فضیلت ازدامنه کوهسار وجودم پیوسته جارى است و مرغ دور پرواز اندیشه به قلّه وجود من نمى رسد.
فَسَدَلْتُ دُونَهَا ثَوْباً وَ طَوَیْتُ عَنْهَا کَشْحاً ولی وقتی حرص دیگران را بر حکومت دیدم در برابر آن پرده اى افکندم و پهلو از آن تهى نمودم.
وَ طَفِقْتُ أَرْتَئِی بَیْنَ أَنْ أَصُولَ بِیَدٍ جَذَّاءَ أَوْ أَصْبِرَ عَلَى طَخْیَةٍ عَمْیَاءَ
و پیوسته در این اندیشه بودم که آیا با دست بریده و نداشتن یار و یاور، به مخالفان حمله کنم یا بر این تاریکىِ کور، صبر نمایم ....‏
فَرَأَیْتُ أَنَّ الصَّبْرَ عَلَى هَاتَا أَحْجَى فَصَبَرْتُ وَ فِی الْعَیْنِ قَذًى وَ فِی الْحَلْقِ شَجًا
سرانجام دیدم بردبارى و شکیبایى در برابر این مشکل، به عقل و خرد نزدیکتر است، به همین دلیل شکیبایى پیشه کردم نه شکیبایى آمیخته با آرامش خاطر، بلکه در حالى که گویى در چشمم خاشاک بود و استخوان راه گلویم را گرفته بود.
أَرَى تُرَاثِی نَهْبا
چرا که با چشم خود مى دیدم میراثم به غارت مى رود!

✳️در خطبه ۲۶ نیز در مورد غصب خلافت فرمود:
فَنَظَرْتُ فَإِذَا لَیْسَ لِی مُعِینٌ إِلَّا أَهْلُ بَیْتِی فَضَنِنْتُ بِهِمْ عَنِ الْمَوْتِ
من، نگاه کردم و دیدم براى گرفتن حق خود و مسلمانان یار و یاورى جز خاندانم ندارم به همین دلیل، قیام نکردم; چرا که به مرگِ آنان راضى نشدم.
وَ أَغْضَیْتُ عَلَى الْقَذَى وَ شَرِبْتُ عَلَى الشَّجَا
و این، در حالى بود که چشم، بر خاشاک فرو بستم و با گلویى که استخوان در آن گیر کرده بود جرعه تلخ حوادث را نوشیدم.
وَ صَبَرْتُ عَلَى أَخْذِ الْکَظَمِ وَ عَلَى أَمَرَّ مِنْ طَعْمِ الْعَلْقَم‏
و بر نوشیدن این جرعه ،که تلخ تر از حَنَظْل بود، شکیابى کردم.

♻️اینها رنجهایی بود که دنیا بر امیرالمومنین داد. ماانتظار بیجا از دنیا نداشنه باشیم.
دنیا، سختی، رنج، مصیبت و...است، باید آنرا مدیریت کرد، باید از کنار آن با کمترین آسیب گذشت.

❇️ابن ابى الحدید در شرح نهج البلاغه خود از یکى از شعراى عرب نقل کرده است که مى گوید:
إذا أنْتَ لَمْ تَشْرَبْ مِراراً عَلَى الْقَذى *** ظَمِئْتَ وَأیُ النّاسِ تَصْفُو مَشارِبُهُ
اگر خاشاک را در آب نوشیدنى خود تحمل نکنى همیشه تشنه خواهى ماند و کدام انسان است که همیشه نوشیدنی اش صاف باشد.

✳️امام صادق از پدر بزرگوارش امام باقر(ع) نقل مى کند:
أَکْثَرُ أَهْلِ الْجَنَّةِ الْبُلْهُ
بیشترین بهشتیان افراد کم خرد هستند.
قَالَ قُلْتُ هَؤُلَاءِ الْمُصَابُونَ الَّذِینَ لَا یَعْقِلُونَ
راوى عرض مى کند: منظورتان ابلهان و افراد مجنون و بیمار است؟
فَقَالَ لِی لَا، الَّذِینَ یَتَغَافَلُونَ عَمَّا یَکْرَهُونَ یَتَبَالَهُونَ عَنْه‏
فرمود خیر، منظورم کسانى است که در برابر عوامل ناراحتى تغافل مى کنند و خود را به بى خبرى مى زنند.

♻️مرحوم مغنیه میفرماید:
مَصَائِبِ اَلدُّنْیَا بِلاَ نِهَایِهِ وَ سِهَامُهَا متتابعهٌ مُتَوَالِیَه.
مشکلات دنیا تمام نشدنی و تیر بلاها پشت سر هم بر انسان می بارد.
فَاِن اِسْتَعْظَمَتَ کُلَّ شَیْ ءٍ مِنْ آلاَمِهَا وَ اَقَمْتَ اَلْعَزَاءَ ... لِکُلِّ اَلَمٍ وَ مُصَابٍ
پس اگر تو بخواهی هر مصیبت و غمی را بزرگ ببینی و برایش عزا بگیری و خودت را ناراحت کنی؛
قَضَیْت اَلْعُمُرَ فِی حَسْرِةٍ وَ کآبَهُ
تمام عمرت را در حسرت و غم به سر خواهی برد.
وَ عِشْتُ مَدَی الْحَیاهِ قَرِینَ الْهُمُومِ وَ الاِحْزانِ
و تمام عمر همنشین غم و حزن خواهی بود.
وَ إنْ تَمالَکْتَ وَتَجاهَلَتَ وَ صَبَرْتَ عَلَی ما لابُدَّ مِنْهُ تَمَاماً
ولی اگر بر خود مسلط باشی و خودت را به جهل بزنی و بر دردهایی که چاره ای از آنها نیست صبر کنی_
کَمَا لَوْ کانَ الصَّبْرُ سَجِیهٌ فِیکَ
مانند کسی که صبر ملکه او شده است.
هانَ الاَمْرُ عَلَیْکَ وَ عِشْتَ مدی الْحَیاهِ راضِیاً ساکِناً
آن غم و غصه بر تو آسان میشود و تمام عمر در حالت رضایت به سر میبری.

✅️ یاد بگیریم زندگی را بر خود شیرین کنیم، شیرینی زندگی ساختنی است.
مدیریت غم، خیلی مهم است.
امیرالمومنین علی (ع) فرمود:
اَلهَمُّ نِصفُ الهَرَم
غم وغصه وناراحتی نصف پیری است.

♻️روایتی نورانی از امام جواد(ع):
عَنْ عَبْدِ الْعَظِیمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْحَسَنِیِّ قَالَ:
عبدالعظیم حسنى گفت :به حضرت ابو جعفر جواد علیه السلام عرض کردم :
قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الرِّضَا ع یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ حَدِّثْنِی بِحَدِیثٍ عَنْ آبَائِکَ
از پدرانت براى من حدیثى روایت فرما .
فَقَالَ حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ جَدِّی عَنْ آبَائِهِ قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ
حضرت فرمود : پدرم از جدم و او از پدرانش از حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام روایت کرده اند که فرمود :
لَا یَزَالُ النَّاسُ بِخَیْرٍ مَا تَفَاوَتُوا فَإِذَا اسْتَوَوْا هَلَکُوا
مردم همواره در خیر هستند تا آن وقت که با یکدیگر تفاوت داشته باشند ، هر گاه با هم مساوى شدند از بین خواهند رفت.
قَالَ قُلْتُ لَهُ زِدْنِی یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَقَالَ حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ جَدِّی عَنْ آبَائِهِ ع
عبدالعظیم حسنی عرض کرد، بیش از این بفرمایید.
قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع لَوْ تَکَاشَفْتُمْ مَا تَدَافَنْتُمْ
امیر المومنین بیان داشت: اگر واقعیت همدیگر را می دانستیدجنازه همدیگر را دفن نمی کردید.
قَالَ فَقُلْتُ لَهُ زِدْنِی یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَقَالَ حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ جَدِّی عَنْ آبَائِهِ ع
عرض کردم : بیش از این بفرمایید . امیرالمؤمنین علیه السلام بیان داشت :
قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع إِنَّکُمْ لَنْ تَسَعُوا النَّاسَ بِأَمْوَالِکُمْ فَسَعُوهُمْ بِطَلَاقَةِ الْوَجْهِ
وَ حُسْنِ اللِّقَاءِ فَإِنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ص یَقُولُ إِنَّکُمْ لَنْ تَسَعُوا النَّاسَ بِأَمْوَالِکُمْ فَسَعُوهُمْ بِأَخْلَاقِکُمْ
فرمود شما را یاراى آن نیست که همه مردم را از داراییهایتان برخوردار کنید ، پس با گشاده رویى و خوش برخوردى چنین کنید.
قَالَ فَقُلْتُ لَهُ زِدْنِی یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَقَالَ حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ جَدِّی عَنْ آبَائِهِ قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع مَنْ عَتَبَ عَلَى الزَّمَانِ طَالَتْ مَعْتَبَتُه‏
گفت: عرض کردم، بیش از این بفرمایید،فرمود: امیر المومنین بیان داشت:
هرکه از زمانه گلایه کند ، گلایه اش به درازا میکشد .

♻️بین رضایتمندی از آنچه داریم و شاد زیستن رابطه مستقیم است.
أَغْضِ عَلَى الْقَذَى وَ إلاّ، لَمْ تَرْضَ أَبَداً
بر سختیها چشم ببند و گرنه نمیرسی.

♻️انسان با ثروت و قدرت و دارایی و ... به رضایتمندی نمیرسد کما اینکه بسیاری از افراد ثروتمند احساس نارضایتی میکنند چون تحمل و صبر و استقامت و عبور کردن از سختی ها را دارند و تا این حالت در انسان به وجود نمی آید اهل صبر باشد.

♻️یکی از مهمترین مصادیق غصه خوردن و عدم استقامت در امور مالی است.
در مسائل مالی استقامت کنیم تا به رضایتمندی برسیم.

❇️امام صادق(ع)فرمود:
انْظُرْ إِلَى مَنْ هُوَ دُونَکَ فِی الْمَقْدُرَةِ وَ لَا تَنْظُرْ إِلَى مَنْ هُوَ فَوْقَکَ فِی الْمَقْدُرَةِ فَإِنَّ ذَلِکَ أَقْنَعُ لَکَ بِمَا قُسِمَ لَک‏
در نعمت و برخورداری با پایین تر از خودت نگاه کن و به بالاتر از خودت نگاه نکن تا راضی بشوی به آنچه داری.

❇️ امام صادق(ع)فرمود:
الرُّوحُ وَ الرَّاحَةُ فِی الرِّضَا وَ الْیقِین
نشاط و راحتی، در خشنودی به تقدیر الهی و یقین است.

❇️پیامبر اکرم(ص) فرمود:
مَنْ رَضِی مِنَ الدُّنْیا بِمَا یجْزِیهِ کانَ أَیسَرُ مَا فِیهَا یَکفِیه
کسی که به اندازه کفایت در زندگی دنیا راضی باشد پائین ترین سطح زندگی او را کفایت می کند.

✅️ پایین ترین سطح را دارا بودن حتما همراه با سختی هایی است ولی استقامت انسان را به کفایت و رضایت میرساند.

❇️امیرالمومنین فرمود:
مَنْ رَضِی بِرِزْقِ اللَّهِ لَمْ یحْزَنْ عَلَی مَا فَاتَه
کسی که راضی به روزی الهی باشد، غمگین نمی شود بر آنچه از دست داده است.

✅️از دست دادن سخت است ولی استقامت سختی را شیرین میکند
امام صادق(ع) فرمود:
وَ اَرْضَ بِمَا قَسَمَ اللَّهُ لَک تَکنْ غَنِیاً خشنود باش به آنچه خداوند برای تو روزی کرده تا غنی باشی.
به کم و زیاد آنچه خدا به تو داده راضی باش که همین قانع بودن عین ثروتمندی است.

حکمت۲۱۳:🔽
أَغْضِ عَلَى الْقَذَى وَ إلاّ، لَمْ تَرْضَ أَبَداً
بر سختیها چشم ببند و گرنه هرگز به آرامش نمیرسی.

اللهم اجعلنا من القانطین و الشاکرین

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

نام *

پست الکترونيک

سایت یا وبلاگ

پیام *

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:

یا ، یا ، ، <strike> یا <s>، ، ، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، ، ، <a href="" title="">، ، <div align="">

کد امنیتی *

ارقام فارسی و انگلیسی پذیرفته می‌شوند

نظر بصورت خصوصی ارسال شود

پست الکترونیک برای عموم قابل مشاهده باشد

روزگارم #با_کـــریمان طی شده...

مدد ز غیر تو ننگ است یا علی مددی