شرح حکمت 225 نهج البلاغه :: روزگارم #با

شرح حکمت 225 نهج البلاغه

پخش و دانلود صوت

۰۳/۰۶/۲۱

محمد کاظمی نیا

نظرات (۱)

۲۶ شهریور ۰۳ ، ۰۹:۰۳

یار محمدی

بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمتها
۴۰۳/۶/۱۷ . ۳ربیع الاول

💢 حکمت ۲۲۵ 💢

♦️وَ قَالَ (علیه السلام): الْعَجَبُ لِغَفْلَةِ الْحُسَّادِ عَنْ سَلَامَةِ الْأَجْسَادِ
در شگفتم که چگونه حسودان از سلامتى خویش غافلند.

⛔️ در غرر الحکم این جمله به این صورت ذکر شده:
عَجِبْتُ لِغَفْلَةِ اَلْحُسَّادِ عَنْ سَلاَمَةِ اَلْأَجْسَادِ .
حسادت در معنای مصطح یعنی طلب زوال نعمت از دیگران.
اما در یک نگاه دقیق تر، زبیدی در تاج العروس در ترجمه حسد میگوید:
اصل این واژه را از حَسْدَل به معناى کَنِه دانسته‌اند؛ همان‌گونه که کَنه پوست تن آدمى را زخم می‌کند و خونش را می‌مکد، حسد نیز با جان و روان شخص حسود چنین می‌کند.

⏪رابطه حسادت و بیماری جسم:
اولا؛ حسود کسی است که آرزوی زوال نعمت از دیگران را دارد خواه این نعمت به او برسد، خواه اینکه نعمت به او هم نرسد. وقتی شخص حسادت کرد ولی در عمل دید این نعمت از طرف مقابل گرفته نشد، دچار فشارهای روحی و جسمی میشود. افسردگی میگیرد، فشار خون و تپش قلب و... میگیرد و این سرآغاز بیماری هاست.
مردم غم و غصه دارند و شادی و نشاط، انسان حسود شادی دیگران را می بیند و ناراحت میشود و همین ناراحتی او را از پا در می آورد. درحکمت ۱۴۳ فرمود:
الْهَمُّ نِصْفُ الْهَرَم‏
غم و اندوه نصف پیرى است.

◀️ثانیا؛
حسادت از جمله گناهانی است و گناه بیماری به بار می آورد
در قرآن از حسد به خدا پناه برده شده است:
قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ ....و َمِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ

❌حسادت گناه گبیره است.
بسیاری از فقهای بزرگ حکم به حرمت حسادت کرده اند. (البته تا وقتی که حسادت به قعل تبدیل نشود گناه نیست اگر چه رذیله ی خطرناکی است.
شهید ثانی هم در مسالک میفرماید: حسد و دشمنی با مومن نزد تمام فقها حرام است و وعده عذاب بر هر دو در روایات بسیار رسیده، و هر دو از گناهان کبیره می باشد.

⭕️ در روایات بسیاری بین گناه و بیماری رابطه مستقیم وجود دارد. پیامبر گرامی ص فرمود :
لِکُلِّ داءٍ دواءٌ ، و دواءُ الذُّنوبِ الاستِغفارُ هر دردى دارویى دارد و داروى گناهان استغفار است.

💮 امیرالمومنین درغرر الحکم فرمود:
الذُّنُوبُ الدَّاءُ، وَ الدَّوَاءُ الِاسْتِغْفَارُ، وَ الشِّفَاءُ أَنْ لَا تَعُودَ
گناهان و معاصی بیماری است و داروی آن استغفار است و شفا و درمان آن بازگشت نکردن به گناه است.

💮امام رضا علیه السلام فرمود :
کُلَّمَا أَحْدَثَ الْعِبَادُ مِنَ الذُّنُوبِ مَا لَمْ یَکُونُوا یَعْمَلُونَ أَحْدَثَ اللَّهُ لَهُمْ مِنَ الْبَلَاءِ مَا لَمْ یَکُونُوا یَعْرِفُونَ.
هرگاه بندگان گناهان تازه‌ای را که سابقه نداشته، انجام دهند، خدا بر آنها بلا و دردهای تازه‌ای را که سابقه نداشته، ایجاد می‌نماید. گناه بیماری دارد، گناه جدید بیماری جدید دارد.

◀️ثالثا؛ چه بسا انسان حسودی از روی حسادت به خودش یا دیگران ضربه وارد کند. از روی حسادت قتل مرتکب شود یا خود کشی کند، از روی حسادت به اعتیاد مبتلا شود. از روی حسادت دچار خود زنی میشود و...

❌ قتل از روی حسادت:
درخطبه قاصعه فرمود :
وَ لَا تَکُونُوا کَالْمُتَکَبِّرِ عَلَى ابْنِ أُمِّهِ مِنْ غَیْرِ مَا فَضْلٍ جَعَلَهُ اللَّهُ فِیهِ
شما مانند آن متکبّر (قابیل)نباشید که بر فرزند مادرش بى آنکه بر او برترى داشته باشد تکبّر ورزید.
سِوَى مَا أَلْحَقَتِ الْعَظَمَةُ بِنَفْسِهِ مِنْ عَدَاوَةِ الْحَسَدِ
و جز خودبرتربینى ناشى از حسادت چیزی در قلبش چیزى نبود.
وَ قَدَحَتِ الْحَمِیَّةُ فِی قَلْبِهِ مِنْ نَارِ الْغَضَبِ وَ نَفَخَ الشَّیْطَانُ فِی أَنْفِهِ مِنْ رِیحِ الْکِبْرِ سرانجام آتش غضب بر اثر کبر و تعصب ناروا در دلش شعله ور شد و شیطان، باد غرور در بینى او دمید.
الَّذِی أَعْقَبَهُ اللَّهُ بِهِ النَّدَامَةَ
همان کبر و غرورى که سبب قتل برادرش شد.
وَ أَلْزَمَهُ آثَامَ الْقَاتِلِینَ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَة
و در پایان، خداوند به سبب آن براى او پشیمانى به بار آورد و گناه همه قاتلان را تا روز قیامت بر گردن او افکند.

❌خودکشی به خاطر حسادت:
● در زمان خلافت هادی عباسی مرد نیکوکار ثروتمندی در بغداد زندگی می کرد. در همسایگی او شخصی سکونت داشت که نسبت به مال او حسادت می کرد. آنقدر درباره او حرف ها زد تا دامن او را خراب کند، نشد.

● تصمیم گرفت غلامی بخرد و او را تربیت کند و بعد مقصد خود را به او بگوید. روزی بعد از یک سال به غلام گفت: چقدر مطیع مولای خود هستی؟
گفت: اگر بگویی به آتش خود را بیانداز، انجام می دهم، مولای حسود خوشحال شد. گفت: همسایه ام ثروتمند است و او را دشمن خود می دانم، می خواهم دستورم را انجام دهی.

●گفت: شب با هم بالای پشت بام همسایه ثروتمند می رویم تو مرا بکش، تا قتلم به گردن او بیفتد و حکومت او را به خاطر قتلم قصاص کند و از بین ببرد.
هر چه غلام اصرار در انجام ندادن این کار کرد، تأثیری نداشت.
نیمه شب به دستور مولای حسود گردن مولایش را بالای بام همسایه ثروتمند زد؛ و زود به رختخواب خود آمد. فردا قتل حسود بر بام همسایه کشف شد.

● هادی عباسی دستور بازداشت ثروتمند را داد و از او باز پرسی کرد؛ بعد غلام را خواست و از او جویا شد. غلام دید که مرد ثروتمند گناهی ندارد، جریان حسادت و کشتن را تعریف کرد. خلیفه سر به زیر انداخت و فکر کرد و بعد سر برداشت و به غلام گفت:

● هر چند قتل نفس کرده ای، ولی چون جوانمردی نمودی و بی گناهی را از اتهام نجات دادی تورا آزاد می کنم و او را آزاد کرد، و زیان حسادت به خود حسود باز گشت.

⏪علت تعجب حضرت از حسود:
حسود به نعمت های دیگران حسادت میکند، در حالی که خودش بزرگترین نعمت را دارد و با همین حسادت ها آن را از دست میدهد.
بعد از نعمت عقل و ایمان، سلامتی بزرگترین نعمتی است که به انسان ارزانی شده. جای تعجب است که انسان حسود به پول و قدرت و زیبایی دیگران حسادت میکند ولی به نعمت بزرگتر خودش که سلامتی است دقت نمیکند و با همین ندانم کاری نعمت بالاتر را به پای حسادت به نابودی می کشاند

⛔️روایاتی در مورد حسادت:
حضرت درحکمت ۲۵۶ می فرماید:
صِحَّةُ الْجَسَدِ، مِنْ قِلَّةِ الْحَسَدِ
صحت بدن بر اثر کمى حسد حاصل مى شود.

💮امیرالمومنین سلام الله علیه می فرماید :
اَلْحَسَدُ لاَ یَجْلِبُ إِلاَّ مَضَرَّةً وَ غَیْظاً یُوهِنُ قَلْبَکَ وَ یُمْرِضُ جِسْمَکَ
حسد جز زیان و خشمى که قلب تو را سست مى کند و بدنت را بیمار مى سازد چیزی به بار نمى آورد.
وَ شَرُّ مَا اِسْتَشْعَرَ قَلْبُ اَلْمَرْءِ اَلْحَسَدُ.
و بدترین چیزی که با قلب انسان عجین میشود حسادت است.

💮امیرالمومنین صلواه الله علیه فرمود:
لا راحَةَ لِحَسُود
حسود هرگز به آسودگى نمى رسد.

💮امام صادق سلام الله علیه :
بَیْنَما مُوسَى بْنُ عِمْرانَ یُناجِى رَبَّهُ وَ یُکَلِّمُهُ اذْ رَأى‏ رَجُلًا تَحْتَ ظِلِّ عَرْشِ اللَّه
موسى بن عمران در مناجات و سخن گفتن با حضرت حق بود، ناگهان مردى را در سایه عرش خدا دید،
فَقالَ: یا رَبِّ مَنْ هذا الَّذى قَدْ أظَلَّهُ عَرْشُکَ؟
عرضه داشت: خدایا! این کیست که در سایه عرش توست؟
فَقالَ: یا مُوسى، هذا مِمَّنْ لَمْ یَحْسُدِ النّاسَ عَلى ما آتاهُمُ اللَّهُ مُنْ فَضْلِهِ. خطاب رسید: اى موسى! این کسى است که به نعمتهای من بر مردم حسد نورزیده است.

⭕️ یک حدیث یک نکته:
در غرر الحکم حضرت فرمود:
الْحَسُودُ لَا یَسُود
گاه مردم عوام آن را این گونه ترجمه کرده اند (حسود هر گز نیاسود )
ممکن است علت این ترجمه تعبیر «لایسود» در روایت باشد و این که این ترجمه آهنگین و روان است در حالی که معنای صحیح "الْحَسُودُ لَا یَسُودُ" چنین است: حسود بزرگى و برترى نمی‌یابد؛ یعنی انسان حسود از طریق حسادت ورزیدن نسبت به دیگران، به بزرگی، آقایی، مقام عالی و بلند مرتبگی دست نمی‌یابد.

🔻نکته۱:
حسادت عدم رضایت به مقدرات الهی و کفر است.
امام خمینی در چهل حدیث یکی از عوامل ایجاد حسد را «عدم رضایت از قضاء الهی» میداند.
انسانی که به داشته های دیگران حسادت میکند و آرزوی زوال آنها را دارد، در واقع به مقدرات الهی معترض است و خودش را حکیم تر از خدا میداند.

💮امیرالمومنین درغرر الحکم فرمود: الْحَسُودُ غَضْبَانُ عَلَى الْقَدَرِ
حسود بر مقدرات الهی غضبناک است.
قرآن کریم نیز میفرماید:
《 أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَىٰ مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ؛ نساء - ۵۴ 》
آیا یهود حسد می‌ورزند نسبت به پیامبر و مسلمین از اینکه خداوند آنان را از فضل خویش برخوردار کرده است؟

💮امام صادق سلام اللا علیه فرمود:
الْحَسَدُ أصْلُهُ مِنْ عَمَی الْقَلْبِ وَ الْجُحُودِ لِفَضْلِ‌اللهِ تَعالی
حسد از تاریکی قلب و از انکار نعمت‌های خدا نسبت به افراد سرچشمه می‌گیرد.
وَ هُما جَناحانِ لِلْکُفْرِ
و اینها دو بال کفر هستند.
وَ بِالْحَسَدِ وَقَعَ ابْنُ ادَمَ فی حَسْرَةِ الْاَبَدِ
و به سبب حسد است که انسان در حسرت دائمی گرفتار میشود.
وَهَلَکَ مَهْلَکاً لا یَنْجُو مِنْهُ اَبَداً؛
و به هلاکت می افتد که هیچ راه نجاتی از آن است.

🔻نکته ۲:
نعمت سلامتی را قدر بدانیم
انسان نباید دارایی های بی نظیر خود مثل سلامتی را نادیده بگیرد و چشمش دنبال نعمت های گاه کوچکتر دیگران باشد. پیامبر مکرم فرمود:
نِعْمَتَانِ مَکْفُورَتَانِ الْأَمْنُ وَ الْعَافِیَةُ
دو نعمتی که پوشیده و مخفی مانده نعمت امنیت و نعمت سلامت است.

💮پیامبر خدا صلی الله علیه وآله فرمود: روزی ابوذر در مسجد پیامبر را تنها دید و از فرصت استفاده کرد و از پیامبر یک موعظه مخصوص به خود درخواست کرد. پیامبر در یک نصیحت خصوصی به جناب ابوذر فرمود:
یَا أَبَا ذَرٍّ اِغْتَنِمْ خَمْساً قَبْلَ خَمْسٍ
اى ابوذر! پنج چیز را پیش از پنج چیز غنیمت شمار:
شَبَابَکَ قَبْلَ هَرَمِکَ
۱. جوانی را پیش از پیری خود قدر بدان.
وَ صِحَّتَکَ قَبْلَ سُقْمِکَ
۲. و تندرستی را پیش از بیماری،
وَ غِنَاکَ قَبْلَ فَقْرِکَ
۳. و توانگری را پیش از تهى دستی خود،
وَ فَرَاغَکَ قَبْلَ شُغْلِکَ
۴. و آسودگی را پیش از گرفتاری،
وَ حَیَاتَکَ قَبْلَ مَوْتِکَ.
۵. و زندگی را پیش از مردن مغتنم بدار.

⛔️سلامتی آنقدر مهم است که احکام شرع بر محور سلامتی انسان وضع شده اند. امام رضا علیه السلام فرمود:
اعْلَمْ یَرْحَمُکَ اللَّهُ أَنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى
لَمْ یُبِحْ أَکْلًا وَ لَا شُرْباً إِلَّا لِمَا فِیهِ الْمَنْفَعَةُ وَ الصَّلَاحُ
خداوند تبارک و تعالى هیچ خوردنى و نوشیدنى را حلال نکرده است، مگر آن که درآن منفعت و صلاحى بوده
وَ لَمْ یُحَرِّمْ إِلَّا مَا فِیهِ الضَّرَرُ وَ التَّلَفُ وَ الْفَسَادُ
و هیچ خوردنى و نوشیدنى را حرام ننموده، مگر آن که در آن ضرر و مرگ و فسادى بوده است.
فَکُلُّ نَافِعٍ مُقَوٍّ لِلْجِسْمِ فِیهِ قُوَّةٌ لِلْبَدَنِ فَحَلَالٌ
پس هر چیز مفید و مقوّى، که باعث تقویت بدن شود، حلال شده است.
وَ کُلُّ مُضِرٍّ یَذْهَبُ بِالْقُوَّةِ أَوْ قَاتِلٍ فَحَرَامٌ
و هر چیزی که ضرر بزند و باعث مرگ شود حرام است.

🔻نکته ۳:
حسادت نکنیم که به ناراحتی ختم میشود وغم و اندوه قوی ترین مخلوق خدا ، در روایت داریم شخصی به امیرالمومنین عرض کرد:
أَیُّ خَلْقِ اللَّهِ أَشَدُّ
کدام یک از مخلوقات خداوند سخت تر است؟
قَالَ إِنَّ أَشَدَّ خَلْقِ اللَّهِ عَشَرَةٌ
فرمود: سخت ترین چیزهایی که خداوند آفریده ده تا هستند.
الْجِبَالُ الرَّوَاسِی
۱. کوه های مرتفع که میخ زمین و باعث آرامش آن هستند.
وَ الْحَدِیدُ تُنْحَتُ بِهِ الْجِبَالُ
۲. آهن که کوه را می شکافد
وَ النَّارُ تَأْکُلُ الْحَدِیدَ
۳. آتش که آهن را می خورد.
وَ الْمَاءُ یُطْفِئُ النَّارَ
۴. آب که آتش را خاموش می کند.
وَ السَّحَابُ الْمُسَخَّرُ بَیْنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ یَحْمِلُ الْمَاءَ
۵. ابرها که بر فراز آسمان مسخرند و حامل آب هستند.
وَ الرِّیحُ تُقِلُّ السَّحَابَ
۶. باد که ابرها را برمی دارد.
وَ الْإِنْسَانُ یَغْلِبُ الرِّیحَ یَتَّقِیهَا بِیَدَیْهِ وَ یَذْهَبُ لِحَاجَتِهِ
۷. انسان که بر باد غالب می شود، با دست آن را کنار می زند و راه خود را از پیش می گیرد.(باد را داخل ماشین میزند و دها تن وزن بر آن سوار میکند)
وَ السُّکْرُ یَغْلِبُ الْإِنْسَانَ
۸. مستی که بر انسان غالب می شود.
وَ النَّوْمُ یَغْلِبُ السُّکْرَ
۹. خواب که بر مستی غالب می گردد
وَ الْهَمُّ یَغْلِبُ النَّوْمَ
۱۰. غم و غصه که بر خواب غلبه پیدا می کند.
◀️فَأَشَدُّ خَلْقِ رَبِّکَ الْهَم‏
پس سخت ترین چیزی که خدا آفرید، غم و غصه و ناراحتی است.

❌غم و غصه خیلی قوی و شکننده است. مواظب باشیم با حسادت برای خودمان اندوه درست نکنیم.

غفرالله لی ولکم

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

نام *

پست الکترونيک

سایت یا وبلاگ

پیام *

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:

یا ، یا ، ، <strike> یا <s>، ، ، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، ، ، <a href="" title="">، ، <div align="">

کد امنیتی *

ارقام فارسی و انگلیسی پذیرفته می‌شوند

نظر بصورت خصوصی ارسال شود

پست الکترونیک برای عموم قابل مشاهده باشد

روزگارم #با_کـــریمان طی شده...

مدد ز غیر تو ننگ است یا علی مددی