علی جان!
یک حاجی در طواف داری به دهان/
یک حیدر در مصاف داری به دهان/
یک تیغ دو دم به دست داری آقا/
یک تیغ دو دم غلاف داری به دهان/
طبقه بندی موضوعی
-
شرح خطب نهج البلاغه
(۳۰۷) -
سخنرانی
(۳۵) -
شعر
(۲) -
سخنرانی امام زمانی
(۱۱) -
صحیفه سجادیه
(۹) -
شرح نامه های نهج البلاغه
(۱۵۶) -
شرح حکمت های نهج البلاغه
(۳۴۷) -
پیامبر در نهج البلاغه
(۱) -
عکسنوشته نهج البلاغه
(۴) -
پادکست صوتی
(۴)
خلاصه آمار
بایگانی
- شهریور ۱۴۰۳(۱۷)
- مرداد ۱۴۰۳(۱۰)
- تیر ۱۴۰۳(۱۵)
- خرداد ۱۴۰۳(۳۰)
- ارديبهشت ۱۴۰۳(۱۹)
- فروردين ۱۴۰۳(۱۴)
- اسفند ۱۴۰۲(۲۱)
- بهمن ۱۴۰۲(۳۴)
- دی ۱۴۰۲(۳۵)
- آذر ۱۴۰۲(۳۳)
- آبان ۱۴۰۲(۲۲)
- مهر ۱۴۰۲(۳)
- شهریور ۱۴۰۲(۱۰)
- مرداد ۱۴۰۲(۱۲)
- خرداد ۱۴۰۲(۱۵)
- ارديبهشت ۱۴۰۲(۲۸)
- فروردين ۱۴۰۲(۱۳)
- اسفند ۱۴۰۱(۱۸)
- بهمن ۱۴۰۱(۷)
- دی ۱۴۰۱(۸)
- آذر ۱۴۰۱(۱۹)
- آبان ۱۴۰۱(۱۹)
- مهر ۱۴۰۱(۲۵)
- شهریور ۱۴۰۱(۲۰)
- مرداد ۱۴۰۱(۱۹)
- تیر ۱۴۰۱(۱۰)
- خرداد ۱۴۰۱(۳۷)
- ارديبهشت ۱۴۰۱(۳۶)
- فروردين ۱۴۰۱(۶)
- اسفند ۱۴۰۰(۲۸)
- بهمن ۱۴۰۰(۱۸)
- دی ۱۴۰۰(۲۲)
- آذر ۱۴۰۰(۲۰)
- آبان ۱۴۰۰(۱۶)
- مهر ۱۴۰۰(۳۴)
- شهریور ۱۴۰۰(۲۲)
- مرداد ۱۴۰۰(۱۶)
- تیر ۱۴۰۰(۳۶)
- خرداد ۱۴۰۰(۲۵)
- ارديبهشت ۱۴۰۰(۲۳)
- فروردين ۱۴۰۰(۱۰)
- اسفند ۱۳۹۹(۱۱)
- بهمن ۱۳۹۹(۲۲)
- دی ۱۳۹۹(۳۷)
آخرین مطلب
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 228 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 227 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 226 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 225 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 224 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 223 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 222 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 221 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 220 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۱۹شرح حکمت 219 نهج البلاغه
بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمتها
۱۴۰۳/۵/۱۱ . ۲۶محرم
💢 حکمت ۲۱۰ 💢
💠اتَّقُوا اللَّهَ تَقِیَّةَ مَنْ شَمَّرَ تَجْرِیداً
متقی باشید مانند کسی که براى اطاعت خدا دامن همت به کمر زده و خود را از هر چیزی جز اطاعت او جدا ساخته
(شَمَّرَ تَجْرِیداً: دامن به کمر زدن، عزم و اراده برای انجام کاری)
💠وَ کَمَّشَ فِی مَهَلٍ
و در مهلت کوتاه عمر با سرعت و چابکى در راه خدا حرکت کرده
(کمَّشَ :سرعت و چابکی
مَهَلٍ :مهلتی و زمانی که داشت)
💠 وَ بَادَرَ عَنْ وَجَلٍ
و از ترس اعمالِ خود، به سرعت به سوى مغفرت الهى و اعمال صالح پیش میرود
💠 وَ نَظَرَ فِی کَرَّةِ الْمَوْئِلِ
و در بازگشت به پناهگاه اصلى که آخرت است توجه میکند
نَظَرَ:بصیرت داشتن ،نگاه عمیق
کَرّة به معناى بازگشت
مَوْئِل به معناى ملجأ و پناهگاه
مَغَبَّة به معناى فرجام و پایان کار است.
♦️تقوایی داشته باشید اینگونه که حضرت میفرماید؛ یعنی اگر تقوای شما اینگونه که من گفتم نباشد، سهم شما از تقوا سهم بالایی نیست.
✳️تقوا و پرهیزگارى بهترین زاد و توشه سفر آخرت قرآن کریم در مورد تقوا میفرماید:
وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیْرَ الزَّادِ التَّقْوَى.
بهترین زاد و توشه ،تقوا است
✳️ معیار ارزش انسان به تقوا است:
در قرآن میفرماید :
إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللهِ أَتْقَاکُمْ
گرامی ترین شما نزد خدا متقی ترین شما است .
✳️جواز عبور از دروازه هاى بهشت، تقوا است:
تِلْکَ الْجَنَّةُ الَّتِى نُورِثُ مِنْ عِبَادِنَا مَنْ کَانَ تَقِیّا
فقط به کسانی که متقی هستند ،جواز ورود به بهشت می دهند
⏪در این حکمت حضرت پنج توصیه در مورد تقوا میفرمایند
1⃣توصیه
اتَّقُوا اللَّهَ تَقِیَّةَ مَنْ شَمَّرَ تَجْرِیداً
تقواى الهى پیشه کنید؛ تقواى کسى که براى اطاعت خدا دامن همت به کمر زده و خود را از هر چیزی جز اطاعت او جدایی ساخته.
نکته اول:تصمیم برای متقی شدن و عزم و اراده برای خوب شدن داشته باشید
نکته دوم:همت برای دل نیستن به چیز دیگر و تعلقات را رها کردن
♦️بی تقوایی دلایل متعددی دارد.
الف/ عدم اعتقاد به معاد و قیامت:
قرآن کریم در سوره مطففین میفرماید:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِیمِ
وَیْلٌ لِلْمُطَفِّفِینَ
(وای بر کم‌فروشان!)
الَّذِینَ إِذَا اکْتَالُوا عَلَى النَّاسِ یَسْتَوْفُونَ
آنان که وقتی برای خود پیمانه میکنند، حق خود را بطور کامل می‌گیرند
وَإِذَا کَالُوهُمْ أَوْ وَزَنُوهُمْ یُخْسِرُونَ
امّا هنگامی که می‌خواهند برای دیگران پیمانه یا وزن کنند، کم می‌گذارند!
أَلَا یَظُنُّ أُولَٰئِکَ أَنَّهُمْ مَبْعُوثُونَ
آیا آنها گمان نمی‌کنند که برانگیخته می‌شوند؟؟
♦️جالب آنکه در مورد معاد قرآن میفرماید به صرف ظن و گمان هم باید این انسان مراعات کند!!! در بقیه امور وقتی یقین حاصل شد انسان عمل نمیکند ولی در مورد معاد میفرماید آنچنان بحث جدی و محتَمل عظیم است که حتی به صرف ظن و گمان هم باید ترتیب اثر داد.
ب/ دلبستگی ها:
یکی دیگر از عوامل بی تقوایی دلبستگی و تعلقات است. دلبستگی به دنیا، مال، شهرت، مقام و... باعث انجام معصیت و بی تقوایی میشود.
✳️غرر الحکم: إِنَّ الدُّنْیَا لَمَفْسَدَةُ الدِّینِ مَسْلَبَةٌ لِلْیَقِینِ وَ إِنَّهَا لَرَأْسُ الْفِتَنِ وَ أَصْلُ الْمِحَنِ
گرایشهای به دنیا دین را سست می کند یقین را سلب می کند انسان را از مرتبه یقین دور می کند
✳️انسان وقتی دلبستگیهای زیاد داشته باشد نمی‌تواند به مرتبه بالای ایمان برسد
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود :
إِنَّهُ مَا سَکَنَ حُبُّ الدُّنْیَا قَلْبَ عَبْدٍ إِلَّا الْتَاطَ فِیهَا بِثَلَاثٍ
دنیا دوستى در دل هیچ بنده اى جا نکرد، مگر آن که سه چیز پیوسته با او همراه شد
شُغُلٍ لَا یَنْفَدُ عَنَاؤُهُ
گرفتارى و مشغله اى که رنج آن را پایانى نباشد
وَ فَقْرٍ لَا یُدْرَکُ غِنَاهُ
فقرى که به توانگرى و بى نیازى نینجامد
وَ أَمَلٍ لَا یُنَالُ مُنْتَهَاه
و آرزویى که به فرجام نرسد.
انسان را از ایمان و تقوا دور می کند.
✳️در نامه 47 در وصیت به امام حسن و امام حسین علیهما السلام فرمودند :
أُوصِیکُمَا بِتَقْوَى اللَّهِ وَ أَلَّا تَبْغِیَا الدُّنْیَا وَ إِنْ بَغَتْکُمَا
طرف دنیا نروید، دلبسته دنیا نشوید اگر چه دنیا به سمت شما بیاید
✳️در خطبه متقین نیز فرمود:
أَرَادَتْهُمُ الدُّنْیَا فَلَمْ یُرِیدُوهَا
دنیا تمایل به افراد متقی دارد تا آنها را اسیر خودش کند ولی متقی هیچ تمایل و دلبستگی ندارد
✳️و در یک جمله، قرآن کریم در مورد ارتباط دلبستگی به دنیا و رسیدن به تقوا میفرماید:
لَنْ تَنَالُوا الْبِرََّّ حتى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ
به مقام بالای ایمان نمیرسید مگر آنکه متقی باشید
2⃣توصیه دوم:
وَ جَدَّ تَشْمِیراً (و در این راه نهایت همت و جدیت را به کار بسته)
بعد از تشخیص مسیر و اراده به طی کردن آن باید نهایت همت و جدیت را به کار بست و برای رسیدن به آن هدف والا از هیچ تلاشی فروگذار نکرد.
صرف داشتن هدفِ خوب کافی نیست، در این راه باید جدیت به خرج داد تا به نتیجه رسیددرخطبه ۲۹ آمده:
لَا یَمْنَعُ الضَّیْمَ الذَّلِیلُ
فقط افراد ذلیل هستند که نمی توانند ظلم را از خود دور کنند و زیر بار آن میروند
وَ لَا یُدْرَکُ الْحَقُّ إِلَّا بِالْجِد
و حق جز با تلاش و کوشش به دست نمى آید با جدیت بدست می آید.
✳️در خطبه ۲۳۰ فرمود:
فَعَلَیْکُمْ بِالْجَدِّ وَ الِاجْتِهَادِ وَ التَّأَهُّبِ وَ الِاسْتِعْدَادِ وَ التَّزَوُّدِ فِی مَنْزِلِ الزَّادِ
بر شما باد به تلاش و کوشش، آمادگى و آماده شدن، و جمع آورى زاد و توشه آخرت و در دوران زندگى دنیا
✳️در خطبه ۱۷۶ فرمود:
الْعَمَلَ الْعَمَلَ ثُمَّ النِّهَایَةَ النِّهَایَةَ وَ الِاسْتِقَامَةَ الِاسْتِقَامَةَ ثُمَّ الصَّبْرَ الصَّبْرَ وَ الْوَرَعَ الْوَرَع
عمل و استقامت و ... کافی نیست
دو تا دو تا امده (تأکیدی که بر سر این موارد است )
چون مسیر مشکل است
3⃣ توصیه سوم :
در مهلت کوتاه با سرعت در راه خدا حرکت کردن ،
به عنوان مثال این توصیه ، صدقه و ربا را میتوان بیان کرد که با مقدار کم صدقه چه استفاده بهینه میتوان کرد، درخطبه ۸۳ فرمود:
الْآنَ عِبَادَ اللَّهِ وَ الْخِنَاقُ مُهْمَلٌ وَ الرُّوحُ مُرْسَلٌ
همین الان ،چه بسا یکساعت دیگر نباشید یا هستید ولی از کار افتاده اید یا غفلت دارید
✳️در حکمت ۲۸۵ امده :
(گلایه امیرالمومنین از قدر ندانستن فرصت ها):
کُلُّ مُعَاجَلٍ یَسْأَلُ الْإِنْظَارَ، وَ کُلُّ مُؤَجَّلٍ یَتَعَلَّلُ بِالتَّسْوِیف
آنان که وقتشان پایان یافته خواستار مهلتند، و آنان که مهلت دارند کوتاهى مى ورزند.
4⃣توصیه چهارم:
وَ بَادَرَ عَنْ وَجَلٍ
و از ترس اعمالِ خود، به سرعت به سوى مغفرت الهى و اعمال صالح پیش میرود
حضرت صورت موردی ترس را ذکر نکرده است لذا موارد و مصادیق فراوانی برای این ترس قابل بیان است.
🔻انسان باید از گناه و اعمال آلوده به شرک و ریا بترسد و برای بندگی چابک شود.
انسان باید از کوتاهی عمر بترسد و با سرعت بیشتری حرکت کند.
انسان باید از عظمت خدا بترسد و کاری نکند که مستوجب عذاب الهی شود.
♦️ترس عامل سرعت در حرکت است.
همانگونه که انسان اگر تاریکی دید ، سرعتش را زیاد میکند تا زودتر از آن فضا فرار کند، اگر شخصی هم از تاریکی دنیا یا تاریکی معصیت ترسید سرعتش زیاد میشود تا در آغوش خدا قرار بگیردو به تقوا برسد.
✳️قرآن کریم در سوره مومنون میفرماید: آنها (مومنین )که نهایت کوشش را در انجام طاعات به خرج می‌دهند
" وَقُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلَىٰ رَبِّهِمْ رَاجِعُونَ "
و با این حال، دلهایشان هراسناک است از اینکه سرانجام بسوی پروردگارشان بازمی‌گردند.
أُولَٰئِکَ یُسَارِعُونَ فِی الْخَیْرَاتِ وَهُمْ لَهَا سَابِقُونَ
آری چنین کسانی در خیرات سرعت میکنند و از دیگران پیشی می‌گیرند و مشمول عنایات ما هستند.
♦️یکی از عواملی که خیلی باید از آن ترس داشت خود خواهی ها و خود پسندی هاست.درخطبه متقین فرمود:
إِذَا زُکِّیَ أَحَدٌ مِنْهُمْ خَافَ مِمَّا یُقَالُ لَهُ فَیَقُولُ أَنَا عْلَمُ بِنَفْسِی مِنْ غَیْرِی وَ رَبِّی أَعْلَمُ بِی مِنِّی بِنَفْسِی
وقتی به انسان متقی رسیدی از او در مورد اعمال خوبش تعریف کردی ،او لذت نمی برد بلکه از خودپسندی می ترسد
انسان کاملی است می ترسد
به خدا می گوید تو میدانی من چه غفلتهایی دارم ،
اللَّهُمَّ لَا تُؤَاخِذْنِی بِمَا یَقُولُونَ وَ اجْعَلْنِی أَفْضَلَ مِمَّا یَظُنُّونَ وَ اغْفِرْ لِی مَا لَا یَعْلَمُون
خدایا تو آنچه که می گویند را نشنیده بگیر ولی مرا از آنچه اینها فکر می کنند بهتر قرار بده .
یکی از ترس‌های ما باید ترس از خود پسندی باشد
5⃣توصیه پنجم:
وَ نَظَرَ فِی کَرَّةِ الْمَوْئِلِ
و در بازگشت به پناهگاه اصلى که آخرت است تلاش میکند و توجه میکند
وَ عَاقِبَةِ الْمَصْدَرِ
وبه سرانجام زندگى فکر میکند
وَ مَغَبَّةِ الْمَرْجِعِ
و به پایان و عاقبت کار مى‌اندیشد.
♦️در مقابل بسیاری از افرادی که نسبت به مرگ فراری اند، انسانهای متقی "کرّار" اند و به این سمت حرکت میکنند. از مرگ ترس ندارند و با آغوش باز و با سرعت به استقبال آن میروند.
✳️در نامه۶۹ به حارث همدانی فرمود:
وَ لَا تَتَمَنَّ الْمَوْتَ إِلَّا بِشَرْطٍ وَثِیقٍ
استقبال مرگ نرو مگر آنکه اطمینان داشته باشی که آماده مرگ هستی
توجه به مرگ و طلب مرگ یک ادعا نیست، بلکه انسان باید شرط وثیق داشته باشد، خیالش از اعمالش راحت باشد تا به استقبال مرگ برود و طالب آن باشد.
🔻متقی واقعی کسی است که اعمالش درست است و از مرگ و بعد از آن ترسی ندارد بلکه خواهان آن نیز هست چون خود را آماده آن موقعیت کرده است
✳️قرآن کریم میفرماید:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَأَنْتُمْ مُّسْلِمُونَ
اى کسانى که ایمان آورده اید! آن گونه که حق تقوا و پرهیزکارى است، از مخالفتِ فرمانِ خدا بپرهیزید; و جز بر آیین اسلام از دنیا نروید
حق تقوا همین مواردی است که در این حکمت ۲۱۰ بیان شد
✳️از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) نقل شده که منظور از به جا آوردن حق تقوا این است که
أَنْ یُطَاعَ فَلَا یُعْصَى وَ یُذْکَرَ فَلَا یُنْسَى وَ یُشْکَرَ فَلَا یُکْفَر
انسان وقتی حق تقوا را رعایت می کند که اطاعت محض بدون عصیان ،توجه و یادآوری محض بدون نسیان و شکر بدون کفران داشته باشد و در اینصورت متقی واقعی می باشد.
غفرالله لی و لکم الحمدلله رب العالمین