علی جان!
یک حاجی در طواف داری به دهان/
یک حیدر در مصاف داری به دهان/
یک تیغ دو دم به دست داری آقا/
یک تیغ دو دم غلاف داری به دهان/
طبقه بندی موضوعی
-
شرح خطب نهج البلاغه
(۳۰۷) -
سخنرانی
(۳۵) -
شعر
(۲) -
سخنرانی امام زمانی
(۱۱) -
صحیفه سجادیه
(۹) -
شرح نامه های نهج البلاغه
(۱۵۶) -
شرح حکمت های نهج البلاغه
(۳۴۷) -
پیامبر در نهج البلاغه
(۱) -
عکسنوشته نهج البلاغه
(۴) -
پادکست صوتی
(۴)
خلاصه آمار
بایگانی
- شهریور ۱۴۰۳(۱۷)
- مرداد ۱۴۰۳(۱۰)
- تیر ۱۴۰۳(۱۵)
- خرداد ۱۴۰۳(۳۰)
- ارديبهشت ۱۴۰۳(۱۹)
- فروردين ۱۴۰۳(۱۴)
- اسفند ۱۴۰۲(۲۱)
- بهمن ۱۴۰۲(۳۴)
- دی ۱۴۰۲(۳۵)
- آذر ۱۴۰۲(۳۳)
- آبان ۱۴۰۲(۲۲)
- مهر ۱۴۰۲(۳)
- شهریور ۱۴۰۲(۱۰)
- مرداد ۱۴۰۲(۱۲)
- خرداد ۱۴۰۲(۱۵)
- ارديبهشت ۱۴۰۲(۲۸)
- فروردين ۱۴۰۲(۱۳)
- اسفند ۱۴۰۱(۱۸)
- بهمن ۱۴۰۱(۷)
- دی ۱۴۰۱(۸)
- آذر ۱۴۰۱(۱۹)
- آبان ۱۴۰۱(۱۹)
- مهر ۱۴۰۱(۲۵)
- شهریور ۱۴۰۱(۲۰)
- مرداد ۱۴۰۱(۱۹)
- تیر ۱۴۰۱(۱۰)
- خرداد ۱۴۰۱(۳۷)
- ارديبهشت ۱۴۰۱(۳۶)
- فروردين ۱۴۰۱(۶)
- اسفند ۱۴۰۰(۲۸)
- بهمن ۱۴۰۰(۱۸)
- دی ۱۴۰۰(۲۲)
- آذر ۱۴۰۰(۲۰)
- آبان ۱۴۰۰(۱۶)
- مهر ۱۴۰۰(۳۴)
- شهریور ۱۴۰۰(۲۲)
- مرداد ۱۴۰۰(۱۶)
- تیر ۱۴۰۰(۳۶)
- خرداد ۱۴۰۰(۲۵)
- ارديبهشت ۱۴۰۰(۲۳)
- فروردين ۱۴۰۰(۱۰)
- اسفند ۱۳۹۹(۱۱)
- بهمن ۱۳۹۹(۲۲)
- دی ۱۳۹۹(۳۷)
آخرین مطلب
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 228 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 227 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 226 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 225 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 224 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 223 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 222 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 221 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 220 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۱۹شرح حکمت 219 نهج البلاغه
بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمتها
۴۰۳/۵/۶ . ۲۱محرم
💢 حکمت ۲۰۵ 💢
♦️وَ قَالَ (علیه السلام): کُلُّ وِعَاءٍ یَضِیقُ بِمَا جُعِلَ فِیهِ
هر ظرفى با قرار دادن چیزى در آن از وسعتش کم مى شود،
♦️إِلَّا وِعَاءَ الْعِلْمِ، فَإِنَّهُ یَتَّسِعُ بِهِ
مگر پیمانه علم که هرقدر از دانش در آن جاى گیرد، وسعتش بیشتر میشود.
⭕️هر ظرفی با مظروف ، بمحض اینکه چیزی در آن قرار بگیرد گنجایش آن کم میشود تا اینکه لبریز شود.
اما ظرف علم هرچه مظروف وعلم ریخته شود گنجایش آن افزایش پیدا می کند.
تنها ظرف علم است که نه تنها جای آن کم نمیشود بلکه ظرفیت ظرف وسیع تر میشود.
⛔️ظرف علم منظور روح و قلب است. علم در روح انسان می نشیند.وگرنه مغز هر شی یی جسمانی ست و به جسم وابسته است.
اینکه مغز مسئول درک است مغز یک شی جسمانی بمحض تمام شدن عمر، دیگر چیزی از آن تراوش نمیکند.حتی یک معادله ساده.
اماظرف علم، روح است که قابلیت گنجایش پیدا می کند.
⭕️تفاوت علم و امور جسمانی در اینست،
علم تجرد دارد مجرد از جسم است.
از جنس ماده نیست مانند ملائک ، نورانیت ،خدا، امور روحانی و معنوی ومجرد در جایی تمام شدنی نیستند ظرفیت آنها محدود نیست.
با کسب معنویت، گنجایش ظرف محدود نمیشود بلکه سبب گسترش ظرفیت وجود میشود.
علم هم از همین جنس است هم ظرف و هم خود علم از یک مقوله اند و سبب گسترش میشوند.
⛔️در حقیقت حضرت در این حکمت به تفاوت بین ظروف عادی و ظرف علم اشاره کرده اند. که ظروف مادی گنجایش مشخصی دارند که هر چقدر مظروف در آن بریزیم از حجم کلی آن کم میکند وظرفیت آن پرمیشود.
ولی ظرف علم، قلب و دل است.
دل و قوه عاقله ی انسان به نحوی است که هر چه بیشتر مظروف علم در آن ریخته شود، تفکر و تامل و اندیشه و بلندنظری اش بیشتر میشود و گنجایش فهم و درک بیشتری را پیدا میکند.
⭕️جسم مادی است و روح مجرد است.
ابن ابى الحدید معتزلى می گوید:
هذا الکلام تحتُه سرٌّ عظیمٌ و رمزٌ
در ذیل این کلام سرّ عظیمى نهفته شده و رمزى است
إلی معنی شریفٍ غامضٍ و منه أَخَذَ مُثبِتُو النفسُ الناطقة، الحجة علی قولِهم
به معناى شریف پیچیده اى که طرفداران نفس ناطقه (روح مجرد) از این راه دلیل براى اثبات عقیده خود گرفته اند.
و محصول ذلک أن القوی الجسمانیة یَکِلُها و یَتعَبُها تکرار أفاعیلها علیها
نتیجه آن این است که قواى جسمانى بر اثر تکرار افعال خسته و ناتوان مى شوند،
کقوةِ البصرِ یَتعَبُها تکرار إدراکِ المرئیات حتی ربما أذهبها و أبطَلَها أصلا
مثلاً هرگاه با چشم هاى خود پیوسته صحنه هایى را ببینیم چشم خسته مى شود و اگر باز هم ادامه دهیم ممکن است چشم صدمه ببیند.
و کذلک قوة السمع یتعبها تکرار الأصوات علیها و کذلک غیرها من القوی الجسمانیة
همچنین است گوش انسان از شنیدن صداهاى مکرر به زحمت مى افتد و خسته و ناتوان مى گردد و چنین است سایر قواى جسمانى
و لکنا وجدنا القوة العاقلة بالعکس من ذلک
ولى وقتى به قوه عاقله مى رسیم مى بینیم قضیه برعکس است.
فإن الإنسان کلما تکررت علیه المعقولات ازدادت قوته العقلیة سعة و انبساطا
چرا که هر گاه معقولات بیشترى به این قوه وارد گردد، نیرو و توان و وسعت و انبساط آن بیشتر مى شود.
و استعدادا لإدراک أمور أخری غیر ما أدرکته من قبل
و آمادگى براى درک مسائل جدیدى غیر از آنچه قبلاً دریافته پیدا مى کند.
حتی کان تکرار المعقولات علیها یشحذها و یصقلها فهی
و در حقیقت تکرار معقولات شمشیر آن را تیزتر کرده و زنگار آن را مى زداید...
🔻 درس هایی از حکمت ۲۰۵
1⃣ هیچ کسی خودش را منتهای علم نبیند، دست بالای دست بسیار است.
امام باقرعلیه السلام فرمو :
لَمَّا لَقِیَ مُوسَى الْعَالِمَ کَلَّمَهُ وَ سَاءَلَهُ نَظَرَ إِلَى خُطَّافٍ یَصْفِرُ یَرْتَفِعُ فِی السَّمَاءِ وَ یَتَسَفَّلُ فِی الْبَحْرِ
وقتی موسی با خضر ملاقات کرد و از او سؤال کرد، چشمش به پرنده ای افتاد که به آسمان بالا می رفت و به طرف دریا پایین می آمد.
فَقَالَ الْعَالِمُ لِمُوسَى أَ تَدْرِی مَا یَقُولُ هَذَا الْخُطَّافُ
خضر از موسی پرسید: می دانی این پرنده چه می گوید؟
قَالَ وَ مَا یَقُولُ
پرسید: چه می گوید؟
قَالَ یَقُولُ وَ رَبِّ السَّمَاءِ وَ رَبِّ الْأَرْضِ مَا عِلْمُکُمَا فِی عِلْمِ رَبِّکُمَا إِلَّا مِثْلَ مَا أَخَذْتُ بِمِنْقَارِی مِنْ هَذَا الْبَحْرِ
خضر جواب داد: می گوید قسم به پروردگار آسمان و زمین که علم شما در مقابل علم پروردگارتان، مانند همین مقدار آب که با منقارم از دریا می گیرم نسبت به دریا نیست.
فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع أَمَا لَوْ کُنْتُ عِنْدَهُمَا لَسَأَلْتُهُمَا عَنْ مَسْأَلَةٍ لَا یَکُونُ عِنْدَهُمَا فِیهَا عِلْمٌ
حضرت باقر فرمود: اگر من نزد آن دو می بودم، سؤالی از آنها می کردم که هیچ کدام جوابش را نمی دانستند.
💮 امام صادق علیه السلام فرمود:
وَ رَبِّ هَذِهِ الْبَنِیَّةِ وَ رَبِّ هَذِهِ الْکَعْبَةِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ
قسم به پروردگار کعبه (سه مرتبه تکرار کرد)
لَوْ کُنْتُ بَیْنَ مُوسَى وَ الْخَضِرِ لَأَخْبَرْتُهُمَا أَنِّی أَعْلَمُ مِنْهُمَا
اگر من بین موسی و خضر بودم، به آنها اطلاع می دادم که از هر دوی آنها داناترم،
وَ لَأَنْبَأْتُهُمَا بِمَا لَیْسَ فِی أَیْدِیهِمَا
و به آنها از چیزی خبر می دادم که هیچ کدام نمی دانستند.
2⃣ طالب علم باشیم و از علم آموزی خسته نشویم.در حکمت ۴۵۷ فرمود:
مَنْهُومَانِ لَا یَشْبَعَانِ؛ طَالِبُ عِلْمٍ، وَ طَالِبُ دُنْیَا
دو گروه همیشه گرسنه اند که هرگز سیر نمى شوند: طالب علم و طالب دنیا.
💮 جمله "کُلُّ وِعَاءٍ یَضِیقُ بِمَا جُعِلَ فِیهِ إِلَّا وِعَاءَ الْعِلْمِ، فَإِنَّهُ یَتَّسِعُ بِهِ "
وقتی علم هرگز تمام نمی شود و ظرف علم هرگز پر نمی شود باید مدام دنبال فهم مطالب بیشتر باشیم و از دانستن چند مطلب خسته نشویم
💮پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود:
أُطْلُبُوا الْعِلْمَ وَلَوْ بِالصّینِ
به دنبال علم و دانش بروید هرچند در سرزمین چین باشد.
💮امام صادق سلام الله علیه فرمود:
أُطْلُبُوا الْعِلْمَ وَلَوْ بِخَوْضِ اللُّجَجِ وَسَفْکِ الْمُهَجِ
در طلب دانش باشید هرچند براى تحصیل آن دردریاها فرو روید و خون خود را فدا کنید.
علمای ما با نبود امکانات توانسته اند اینقدر آثار علمی تولید کنند، این جفای به علما است که ما با وجود همه امکانات در مسیر علم حرکت نکنیم.
3⃣ در راه علم، فارغ التحصیلی ممنوع است. پیامبر صلی الله علیه وآله فرموده:
أُطْلُبُ الْعِلْمَ مِنَ الْمَهْدِ إِلَى اللَّحْدِ
ز گهواره تا گور دانش بجوى،
اگر چه جمله بالا در منابع حدیثی به عنوان حدیث ذکر نشده ولی از جهت معنا شبیه آن را داریم.
💮امیرالمومنین در اوصاف مومنین میفرماید:
لَا یَشْبَعُ مِنَ الْعِلْمِ دَهْرَه
مومن در تمام زندگی خود از آموختن دانش سیر نمیشود.
💮 امیرالمومنین درغرر الحکم فرمود:
اَلْعالِمُ مَنْ لا یَشْبَعُ مِنَ الْعِلْمِ وَ لا یَتَشَبَّعُ بِهِ
عالم و دانشمند کسى است که هرگز از علم و دانش سیر نمى شود و اظهار سیرى هم نمى کند.
4⃣ علم و حکمت گمشده ما باشند.
پیامبر ص فرمود:
الْحِکْمَةُ ضالَّةُ الْمُؤْمِنِ یَأْخُذُها حَیْثُ وَجَدَها
علم و دانش گمشده فرد با ایمان است، نزد هر کس باشد گمشده خود را مطالبه مى کند.در حکمت ۸۰ فرمود :
الْحِکْمَةُ ضَالَّةُ الْمُؤْمِنِ فَخُذِ الْحِکْمَةَ وَ لَوْ مِنْ أَهْلِ النِّفَاق
همانگونه که انسان دنبال گمشده اش میگردد، باید دنبال علم و حکمت بود و از همه لحظات زندگی برای فهم علم بهره برد.
📕 درکتاب شریف کافی امده
کِتَابُ فَضْلِ الْعِلْمِ/ بَابُ فَرْضِ الْعِلْمِ وَ وُجُوبِ طَلَبِهِ (باب اول، حدیث اول)
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِیضَةٌ عَلَى کُلِّ مُسْلِمٍ أَلَا إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ بُغَاةَ الْعِلْم
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : طلب دانش بر هر مسلمانى واجب است.بدانید که خداوند جویندگان دانش را دوست دارد.
کُلُّ وِعَاءٍ یَضِیقُ بِمَا جُعِلَ فِیهِ إِلَّا وِعَاءَ الْعِلْمِ، فَإِنَّهُ یَتَّسِعُ بِهِ
ظرف دل را با علوم اهل بیت پر کنیم!
⛔️جابر بن یزید جعفی از امام باقر علیه السلام نقل می کند
: إِنَّ لَنَا أَوْعِیَهً نَمْلَؤُهَا عِلْماً وَ حُکْماً وَ لَیْسَتْ لَهَا بِأَهْلٍ
ما اهل بیت ظرف هایی داریم پر از علم و حکمت، اما اهل آن وجود ندارد که علم را به آن منتقل کنیم.
فَمَا نَمْلَؤُهَا إِلَّا لِتُنْقَلَ إِلَی شِیعَتِنَا
پر کردن این ظروف علم برای این است که به شیعیان ما منتقل گردد.
فَانْظُرُوا إِلَی مَا فِی الْأَوْعِیَهِ فَخُذُوهَا
پس به علوم نهفته در ظرف ها نگاه کنید و از آن بهره بگیرید.
💮امام صادق سلام الله علیه فرمود:
اطْلُبُوا الْعِلْمَ مِنْ مَعْدِنِ الْعِلْمِ
دانش را از معدن آن بخواهید.
وَ إِیَّاکُمْ وَ الْوَلَائِجَ فِیهِمُ الصَّدَّادُونَ عَنِ اللَّهِ و از علمی که دشمنان راه خدا در آن دخل و تصرف کرده اند، بپرهیزید.
💮 امام باقرسلام الله علیه فرمودند:
أَمَا إِنَّهُ لَیْسَ عِنْدَ أَحَدٍ مِنَ النَّاسِ حَقٌّ وَ لَا صَوَابٌ إِلَّا شَیْ ءٌ أَخَذُوهُ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ آگاه باشید! نزد هیچ کسی حق و راه صواب وجود ندارد جز اینکه از ما اهل بیت گرفته باشند.
وَ لَا أَحَدٌ مِنَ النَّاسِ یَقْضِی بِحَقٍّ وَ عَدْلٍ وَ صَوَابٍ إِلَّا مِفْتَاحُ ذَلِکَ الْقَضَاءِ وَ بَابُهُ وَ أَوَّلُهُ وَ سَبَبُهُ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ علیهما السلام هر کسی قضاوت به حق، عدل و مطابق با واقع می کند، کلید آن قضاوت و درِ آن، نزد علی علیه السلام است.
فَإِذَا اشْتَبَهَتْ عَلَیْهِمُ الْأُمُورُ کَانَ الْخَطَأُ مِنْ قِبَلِهِمْ إِذَا أَخْطَئُوا وَ الصَّوَابُ مِنْ قِبَلِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ علیهما السلام.
(و آن حضرت سبب قضاوت به حق و پیشتاز آن است)
وقتی بر مردم امور مشتبه می شود، خطا و اشتباه از طرف خودشان و حق از طرف علی علیه السلام است.
💮امام باقر علیه السلام فرمودند:
کُلُّ مَا لَمْ یَخْرُجْ مِنْ هَذَا الْبَیْتِ فَهُوَ بَاطِلٌ هر علمی که از نزد ما اهل بیت خارج نشود، آن علم باطل است.
⭕️ظرف دل را با نهج البلاغه پر کنیم.
امام در حکمت ۱۴۷ فرمود:
إِنَّ هَاهُنَا لَعِلْماً جَمّاً وَ أَشَارَ بِیَدِهِ إِلَى صَدْرِهِ لَوْ أَصَبْتُ لَهُ حَمَلَة
امیرالمومنین اشاره به قلب مبارک خود کرده و فرمود: اگر کسی را پیدا کنم که طاقت و اهلیت این علم را داشته باشد در اختیار او می گذارم.
💮امام مجتبی علیه السلام به محمد حنفیه فرمود:
کونوا اَوعیةَ العلمِ و مصابیحِ الهدیٰ
هم خود و دیگران و هم رهروان ما ، شما ظرفها و گنجینه های علم باشید .
آنقدر در علم پیش بروید که ظرفهای بزرگ علوم و نور هدایت دیگران باشید.
اللهم افتح لنا ابواب العلم و الفهم