شرح حکمت 192 نهج البلاغه :: روزگارم #با

شرح حکمت 192 نهج البلاغه

پخش و دانلود صوت

۰۳/۰۴/۳۰

محمد کاظمی نیا

نظرات (۱)

۳۱ تیر ۰۳ ، ۰۹:۳۲

یار علی

بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمتها
۴۰۳/۴/۹ . ۲۲ذیحجه

💢 حکمت ۱۹۲ 💢

💠وَ قَالَ (علیه السلام): یَا ابْنَ آدَمَ، مَا کَسَبْتَ فَوْقَ قُوتِکَ فَأَنْتَ فِیهِ خَازِنٌ لِغَیْرِکَ
اى فرزند آدم هر چه بیش از مقدار خوراک خود به دست آورى و آن را ذخیره کنى در آن خزانه دار دیگران خواهى بود.

🔹ای فرزندان آدم ،همهٔ بشریت بدانید آنچه کسب می کنید بیش از طعام و قوت شماست.. استفاده نشده و نمی خورید. فقط جمع آوری می کنید.
در واقع شما نگهبانی میکنید از اموالی که برای دیگران میماند.
گرچه مال به اسم شماست، اما بهره ای نبرده فقط نگهداری کرده اید برای دیگران که ببرند و بخورند.

🔸رزق انسان مبلغ پولی نیست که به دست می آورد، بلکه مقداری است که میخورد و می آشامد و در امور زندگی مصرف میکند. چه بسا بسیاری از درآمدهای انسان رزق او نیستند بلکه یا در مسیر اشتباه مصرف میشوند یا انبار میشوند و به ورثه خواهند رسید.
و انسان یک عمر بدون اینکه حق انبار داری بگیرد، انبار دار دیگران خواهد بود. حضرت میفرماید شما انبار دار دیگران نباشید.

🔹بالاترین حسرت قیامت:
سُئِلَ أمیرُالْمُؤْمِنینَ مَنْ أعْظَمُ النّاسُ حَسْرَةً
از امیرمؤمنان سؤال کردند چه کسى روز قیامت حسرتش از همه بیشتر است؟
قالَ مَنْ رَأى مالَهُ فی میزانِ غَیْرِهِ وَأدْخَلَهُ اللهُ بِهِ النّارَ وَأدْخَلَ وارِثَهُ بِهِ الْجَنَّةَ
فرمود: کسی که در قیامت بیشترین حسرت را می برد آن شخصی ست که می بیند اموالی را که با زحمت جمع کرده بود ، وزنه ترازوی دیگران را سنگین کرده.
وراث خوب اموال را دراه خیر استفاده کردند و حسرت آن برای صاحب مال مانده است.

🔹ابن ابی الحدید نقل می کند:
و عاد الحسن البصری عبد الله بن الأهتم ...
حسن بصری به هنگامى که عبدالله بن اهتم بیمار شده بود و آخرین ساعات عمر خود را طى مى کرد به عیادت او رفت. نگاه کرد دید عبدالله پیوسته چشمش را به صندوقى دوخته که در گوشه اى از اتاق قرار داشت،

🔸سپس رو به حسن بصرى کرد و گفت:
در این صندوق صد هزار (درهم) است که نه زکات آن داده شده و نه صله رحم با آن انجام گردیده است.
حسن گفت: مادرت به عزایت بنشیند براى چه چیز آن را ذخیره کرده اى؟
گفت: براى ترس از حوادث زمان و مخالفت برادران و ظلم سلطان.
(آرى براى تأمین زندگى آینده در موارد سخت اندوخته ام)

🔹این را گفت و بعد از مدت کوتاهى از دنیا رفت. حسن در تشییع جنازه او شرکت کرده بود. هنگامى که او را دفن کردند دست خود را (از نهایت تأسف) به یکدیگر زد و اشاره به قبر او کرد و گفت:
این کسى است که شیطان بر او غلبه کرد، او را از حوادث زمان و ظلم سلطان و بى وفایى برادران ترساند و ودایع الهى را براى خود ذخیره کرد سپس از این دنیا غمگین و اندوهناک بیرون رفت،
نه زکات مالش را پرداخت نه صله رحم به جاى آورد.

🔸 آن گاه روى به بازماندگان کرد و گفت: اى وارثان گوارا این مال را بخورید، این مال حلال به دست شما افتاده مراقب باشید وبال شما نشود، این مال از سوى کسى است که آن را جمع کرد و بخل ورزید بر امواج دریاها سوار شد،
از بیابان هاى خشک گذشت و از طریق باطل آن را اندوخت و حق آن را نپرداخت، خودش در حیاتش از آن بهره نگرفت
ولى ضررهاى او بعد از وفات دامن او را خواهد گرفت. آن را گردآورى کرد و محکم آن را در صندوق نگه داشت تا روز قیامت که روز حسرت است.

🔹(سپس به حاضران گفت:) بالاترین حسرت این است که مال خود را در میزان اعمالِ غیر خودت ببینى.
تو بخل ورزیدى نسبت به مالى که خدا به تو روزى کرده بود و در مسیر طاعتش مصرف نکردى براى دیگرى آن را نگهدارى کردى که او در راه رضاى خداوند آن را صرف کند. واى بر این حسرت غیر قابل جبران و رحمت از دست رفته.

🔻نکته ۱:
بسیاری از نیازهای انسان، نیاز کاذب است. خصال شیخ صدوق:
شَکَا رَجُلٌ إِلَى أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ اَلْحَاجَةَ
شخصى از حاجتمندى اش به امیرمؤمنان علیه السلام شکایت کرد، امام علیه السلام فرمود:
فَقَالَ لَهُ اِعْلَمْ أَنَّ کُلَّ شَیْءٍ تُصِیبُهُ مِنَ اَلدُّنْیَا فَوْقَ قُوتِکَ فَإِنَّمَا أَنْتَ فِیهِ خَازِنٌ لِغَیْرِکَ .
بدان آنچه را از دنیا بیش از مقدار هزینه خود به دست مى آورى خزانه دار دیگران در آن خواهى بود».

🔹 امام(علیه السلام) مى دانست که زندگى او تأمین است و نیازى را که مطرح کرده فوق آن است، همان گونه که بسیارى از مردم به همین مصیبت گرفتارند; پیوسته جمع آورى و به گمان خود براى روز مبادا ذخیره مى کنند در حالى که وضع کار و کسب و فعالیت اقتصادى آنها طورى است که از آینده بدى هرگز خبر نمى دهد.

🔻نکته ۲:
حرص شدید به جمع آوری مال و انباردار دیگران شدن، یک مشکل اعتقادی است.
در نامه ۵۳ حضرت فرمود:
إنَّ الْبُخْلَ وَالْجُبْنَ وَالْحِرْصَ غَرائِزٌ شَتّى یَجْمَعُها سُوءُ الظَّنِّ بِاللهِ
بخل و ترس و حرص غریزه هاى مختلفى است که ریشه همه آن سوء ظن به خداوند است.

🔸انسان شیر خام خورده خیال میکند او خود رزاق و روزی دهنده خویش است لذا همیشه این ترس را دارد که آینده چه میشود، بچه هایم را چه کنم، اگر قحطی شد از کجا بخورم، حالا جمع کنم برای روز مبادا و.... در حالی که رزق و روزی انسان مقدر است و خداست که به انسان روزی میدهد.
کسی که بخل و حرص و... دارد مشکل اعتقادی دارد زیرا خیال میکند انبار خدا هم تمام میشود، یا قحطی روی رزاقیت خدا تاثیر میگذارد و...

🔹توحید در رازقیت:
قرآن کریم در آیه ۴۰ سوره روم میفرماید: 《اللَّهُ الَّذِی خَلَقَکُمْ ثُمَّ رَزَقَکُمْ 》
همین که خالقیت خدا ثابت شد، رازقیت او نیز ثابت میشود. اوست که خلق کرده و هر خالقی مسئول تامین مخلوقات خویش است. اگر این نگاه توحیدی را در بحث رزق و روزی داشته باشیم هم زندگی بهتر و پر روزی تری داریم هم از جهت اعتقادی دچار شرک در رازقیت نشده ایم بلکه توحید در رازقیت داریم.

🔸بحث فرزند آوری نیز با اصلاح نگاه و اعتقاد قابل حل است. تا وقتی پدر و مادر خودشان را روزی دهنده فرزند می شمارند و میخواهند آنقدر پول جمع کنند و انبار داری کنند برای فرزند، تا او هیچ مشکل و ضعف مالی را در طول زندگی تجربه نکند، مشکل فرزند آوری و افزایش جمعیت جامعه شیعه حل نخواهد شد.
《 وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَکُمْ خَشْیَةَ إِمْلَاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِیَّاکُمْ؛ اسری - ۳۱》
هرگز فرزندان خود را از ترس فقر به قتل مرسانید (زنده به گور مکنید) که ما رازق آنها و شما هستیم،

🔹وصیت امام حسن در لحظات پایان عمر علامه مجلسی در بحار:
جُنَادَةَ بْنِ أَبِی أُمَیَّةَ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فِی مَرَضِهِ اَلَّذِی تُوُفِّیَ فِیهِ
فَقُلْتُ لَهُ عِظْنِی یَا اِبْنَ رَسُولِ اَللَّهِ
در آخرین روزهای حیات پربار حضرتش، هنگامیکه در بستر بیماری آرمیده بود، یکی از یاران ایشان به نام جناده بن ابی امیه به خدمت امام شرفیاب شده و عرضه داشت: «ای پسر پیامبر خدا مرا پند دهید.»
قَالَ نَعَمْ اِسْتَعِدَّ لِسَفَرِکَ وَ حَصِّلْ زَادَکَ قَبْلَ حُلُولِ أَجَلِکَ ....
امام چنین فرمودند:
برای سفر آخرت آماده شو و توشه ات را پیش از فرا رسیدن اجل تهیه نما.
بدان که تو در جستجوی دنیایی در حالیکه مرگ به دنبال تو است، هیچگاه اندیشه و اندوه روز آینده ات را بر اندیشه امروزت ترجیح مده.
و اعلم انک لا تکسب من المال شیئا فوق قوتک الا کنت فیه خازنا لغیرک
بدان که اگر تو هر چیزی از دارایی دنیا را بیش از قوت لازمت گردآوری و نگهداری، تنها خزینه دار دیگران خواهی بود.
و اعلم ان الدنیا فی حلالها حساب
بدان که آنچه از دارایی دنیا بدست می آوری، اگر در راه حلال مصرف شود حسابرسی خواهد شد،
و فی حرامها عقاب
اگر در راه حرام خرج شود کیفر خواهد داشت
و فی الشبهات عتاب
و اگر در جاهایی که شبهه ناک است کار گرفته شو، سرزنش در پی دارد.
فانزل الدنیا بمنزله المیته خذ منها ما یکفیک،
بنابراین تو دنیا را بسان مرداری بدان و از آن در حد نیازت بهره برداری کن

🔻نکته ۳:
رزق آن چیزی است که انفاق میکنیم.
بخش از رزق آن چیزی است که انسان میخورد.
بخش از رزق آن است که انسان انفاق میکند.قرآن کریم میفرماید:
《یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْنَاکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَ یَوْمٌ لَا بَیْعٌ فِیهِ وَلَا خُلَّةٌ وَلَا شَفَاعَةٌ؛ بقره -۲۴۵》
ی کسانی که ایمان آورده‌اید! از آنچه به شما روزی داده‌ایم، انفاق کنید! پیش از آنکه روزی فرا رسد که در آن، نه خرید و فروش است (تا بتوانید سعادت و نجات از کیفر را برای خود خریداری کنید)، و نه دوستی (و رفاقتهای مادی سودی دارد)، و نه شفاعت؛ (زیرا شما شایسته شفاعت نخواهید بود.)

🔸داشته باشید و انفاق کنید. قرآن کریم میفرماید:
《وَیَسْأَلُونَکَ مَاذَا یُنفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ》
از تو سؤال مى کنند چه چیز را انفاق کنند؟ به آنها بگو از مازاد نیازمندى هاى خود انفاق کنید.بیش از حد کفاف خود را بخشش کنید.
«عفو» در لغت معانى فراوانى دارد; از جمله مقدار اضافى مال و نیز بهترین قسمت مال.

🔹امام باقر علیه السلام فرمود:
الْعَفْوُ ما فَضُلَ عَنْ قُوتِ سَنَة
عفو چیزى است که از هزینه سال اضافه بیاید.
بخشش، یعنی درآمد برابر با خرج قوت یکسال کفایت کند بیش از یکسال میشود مازاد.که این مازاد نباید نگه داشته شود. وگرنه« انت خازنٌ لغیرِک» هستی
فرمود: ای آدمیزاده هر آنچه بیش از خوراک خود به دست آری برای دیگرانش چون خزینه داری.

🔻نکته ۴:
در ذیل حکمت ۱۳۷ مطالب مهمی در مورد رزق عرض شد:
اسْتَنْزِلُوا الرِّزْقَ بِالصَّدَقَةِ
گرچه مال و ثروت از مصادیق رزق است ولی معنای رزق بسیار وسیع تر ازمال و ثروت است.

🔹عده ای فکر میکنند رزق خود را از راه عقل ،فکرسرشار ، زور بازو ، فراهم میکنند. فردا که در پیری قدرت و فکر کم میشود نتوانند رزق بیاورند وبرای آینده جمع می کنند مبتلا به شرک عملی هستند.
نفهمیدند که نه امروز، از زور بازو رزق گرفتند و نه فردا در پیری روزی قطع میشود، روزی وابسته به زور بازو نیست.
خدا به دیوانه هم روزی میدهد تا عاقلان بفهمند که روزی را بخاطر عقل نمی گیرند.همه اینها یک سبب هستند.

🔸در روایات امده :
اللّهُمّ ارْزُقْنَا الاْیمانَ وَالْیَقینَ
خداوندا ایمان و یقین به ما روزى بفرما
اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا حَلَاوَةً فِی تِلَاوَتِه‏
خدایا شیرینی تلاوت قرآن را به ما بچشان
اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا مَنَازِلَ الشُّهَدَاءِ وَ عَیْشَ السُّعَدَاءِ وَ مُرَافَقَةَ الْأَنْبِیَاء
خدایا زندگی و مرگ ما مثل شهدا همنشینی ما با انبیا و اولیا باشد.
اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا الْعَافِیَةَ وَ دَوَامَ الْعَافِیَةِ وَ ارْزُقْنَا الشُّکْرَ عَلَى الْعَافِیَةِ.
خدایا عافیت به ما بده (عافیت را معمولا به معنای صحت میگیریم ولی معنای عافیت گسترده تر است) و همیشگی این عافیت و شکر بر عافیت برما بده

🔹یا دعایی که از امام عصر علیه السلام به ما رسیده:
اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِیقَ الطَّاعَةِ وَ بُعْدَ الْمَعْصِیَةِ وَ صِدْقَ النِّیَّةِ وَ عِرْفَانَ الْحُرْمَةِ وَ أَکْرِمْنَا بِالْهُدَى وَ الِاسْتِقَامَةِ وَ سَدِّدْ أَلْسِنَتَنَا بِالصَّوَابِ وَ الْحِکْمَةِ وَ امْلَأْ قُلُوبَنَا بِالْعِلْمِ وَ الْمَعْرِفَةِ وَ طَهِّرْ بُطُونَنَا مِنَ الْحَرَامِ وَ الشُّبْهَةِ
خدایا توفیق اطاعت کردن ،دوری گناه ، و نیت درست و حرام حلال را دانستن و هدایت را بر ما کرامت کن و ...

💠وَ قَالَ (علیه السلام): یَا ابْنَ آدَمَ، مَا کَسَبْتَ فَوْقَ قُوتِکَ فَأَنْتَ فِیهِ خَازِنٌ لِغَیْرِکَ
اى فرزند آدم هر چه بیش از مقدار خوراک خود به دست آورى و آن را ذخیره کنى، خزانه دار دیگران در آن خواهى بود.

اللهم الرزقنا منازل الشهدا

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

نام *

پست الکترونيک

سایت یا وبلاگ

پیام *

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:

یا ، یا ، ، <strike> یا <s>، ، ، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، ، ، <a href="" title="">، ، <div align="">

کد امنیتی *

ارقام فارسی و انگلیسی پذیرفته می‌شوند

نظر بصورت خصوصی ارسال شود

پست الکترونیک برای عموم قابل مشاهده باشد

روزگارم #با_کـــریمان طی شده...

مدد ز غیر تو ننگ است یا علی مددی