شرح حکمت 178 نهج البلاغه :: روزگارم #با

شرح حکمت 178 نهج البلاغه

پخش و دانلود صوت

۰۳/۰۳/۳۱

محمد کاظمی نیا

نظرات (۱)

۰۳ تیر ۰۳ ، ۱۲:۰۰

یار علی

بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمتها
۴۰۳/۳/۱۷ . ۲۸ذیقعده

💢 حکمت ۱۷۸ 💢

💠اُحْصُدِ الشَّرَّ مِنْ صَدْرِ غَیْرِکَ، بِقَلْعِهِ مِنْ صَدْرِکَ.
کینه را از سینه دیگران ، با کندن و درو کردن [اَحصُد] ساختن آن از سینه خود،دور و ریشه کن نما [بِقَلْعِهِ]

🔵در این حکمت حضرت راهکار خوب کردن و مهربان کردن دیگران با انسان را بیان کرده است. کینه و بدخواهى دیگران را از سینه خود درو کن تا بدخواهى به تو از سینه دیگران ریشه کن شود.

⏪دو دلیل برای ارتباط از بین بردن کینه و بغض دیگران از ما با از بین بردن کینه آنها از دل خودمان

1⃣ این که هرگاه انسان نیات بدى درباره دیگران داشته باشد خواه ناخواه در چهره یا سخنان و افعالش نمایان مى شود.
درحکمت ۲۶ فرمود:
مَا أَضْمَرَ أَحَدٌ شَیْئاً إِلَّا ظَهَرَ فِی فَلَتَاتِ لِسَانِهِ وَ صَفَحَاتِ وَجْهِه‏
هیچ‌کس هیچ چیز را در دل پنهان نمیکند مگر آنکه در زبان یا صورت او نمایان میشود

🌀همین امر سبب مى گردد دیگران در برابر او موضعى مشابه بگیرند; اما هرگاه سخنان و چهره و اعمال کسى را از هرگونه بدخواهى پاک دیدند و آثار محبت و خیرخواهى در رفتار و گفتارشان نمایان گشت آنها نیز موضع مشابهى خواهند گرفت

2⃣ و دلیل مهمتر :
این که رابطه مرموز خاصى در میان دلها برقرار است و ضرب المثل معروف «دل به دل راه دارد» یک واقعیت است. گویى دل ها در پنهانى با هم سخن مى گویند و رابطه برقرار مى سازند هنگامى که قلب کسى مملو از بدخواهى به دیگران گردد این پیام به قلب آنها منتقل مى شود و آنها مقابله به مثل مى کنند.

🔵لذا اگر ما قلبا خیرخواه دیگران باشیم و در دل خودمان بغض و کینه و حسادتی از دیگران نداشته باشیم، این پاکی دل ما به دیگران نیز منتقل میشود ،دل، معیار است.امام صادق علیه السلام :
مَنْ أرادَ أنْ یَعْرِفَ کَیْفَ مَنْزِلَتُهُ عِنْدَاللهِ
هر کس مى خواهد بداند چه مقام و منزلتى نزد خدا دارد
فَلْیَعْرِفْ کَیْفَ مَنْزِلَةُ اللهِ عِنْدَهُ
به منزلت خداوند نزد خود بنگرد،
فَإِنَّ اللهَ یُنَزِّلُ الْعَبْدَ مِثْلَ ما یُنَزِّلُ الْعَبْدُ، اللهَ مِنْ نَفْسِهِ
زیرا خدا منزلت بنده را همان گونه قرار مى دهد که بنده منزلت خدا را در دل و جان خود قرار داده است.

📘مرحوم کلینی در کافی بابی دارد که روایات اینچنینی را آورده است:
_راوی میگوید:
سَمِعْتُ رَجُلًا یَسْأَلُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع فَقَالَ الرَّجُلُ یَقُولُ أَوَدُّکَ
مردى خدمت آن حضرت عرض کرد: شخصى به من مى گوید من تو را دوست دارم
فَکَیْفَ أَعْلَمُ أَنَّهُ یَوَدُّنِی
چگونه بدانم که او راست مى گوید و واقعاً مرا دوست مى دارد؟
فَقَالَ امْتَحِنْ قَلْبَکَ فَإِنْ کُنْتَ تَوَدُّهُ فَإِنَّهُ یَوَدُّکَ.
امام در پاسخ فرمود: قلب خود را انتحان کن اگر تو او را دوست مى دارى او هم تو را دوست مى دارد.
حَدَّثَنَا مَسْعَدَةُ بْنُ الْیَسَعِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع إِنِّی وَ اللَّهِ لَأُحِبُّکَ
مسعدة بن یسع گوید: به حضرت صادق علیه السلام عرض کردم: بخدا سوگند من شما را دوست دارم
فَأَطْرَقَ ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ فَقَالَ صَدَقْتَ یَا أَبَا بِشْرٍ
حضرت سر را پائین انداخت و سپس بلند کرد و فرمود: اى ابا بشر راست گفتى
سَلْ قَلْبَکَ عَمَّا لَکَ فِی قَلْبِی مِنْ حُبِّکَ
از دلت بپرس که من چقدر دوستت دارم
فَقَدْ أَعْلَمَنِی قَلْبِی عَمَّا لِی فِی قَلْبِکَ
دل من هم از میزان محبتی که تو به من داری مرا آگاه کرد.
_الْحَسَنِ بْنِ الْجَهْمِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی الْحَسَنِ ع لَا تَنْسَنِی مِنَ الدُّعَاءِ
حسن بن جهم گوید: به امام کاظم علیه السلام عرض کردم: مرا از دعا فراموش نکن
قَالَ أَ وَ تَعْلَمُ أَنِّی أَنْسَاکَ
فرمود تو میدانى که من فراموشت میکنم‌؟
قَالَ فَتَفَکَّرْتُ فِی نَفْسِی وَ قُلْتُ هُوَ یَدْعُو لِشِیعَتِهِ وَ أَنَا مِنْ شِیعَتِهِ
در فکر فرو رفتم و با خود گفتم: آن حضرت براى شیعیانش دعا می کند و من هم از شیعیان او هستم پس براى من دعا می کند
قُلْتُ لَا لَا تَنْسَانِی
عرضکردم: نه، شما مرا فراموش نمیکنى،
قَالَ وَ کَیْفَ عَلِمْتَ ذَلِکَ
فرمود: این را از کجا دانستى‌؟
قُلْتُ إِنِّی مِنْ شِیعَتِکَ وَ إِنَّکَ لَتَدْعُو لَهُمْ
عرضکردم: من از شیعیان شما هستم و شما هم که براى شیعیانت دعا میکنى پس مرا هم در ضمن دعا میکنید
فَقَالَ هَلْ عَلِمْتَ بِشَیْ‏ءٍ غَیْرِ هَذَا
فرمود: جز از این راه هم چیزی میدانی؟
قَالَ قُلْتُ لَا
عرضکردم: نه،
قَالَ إِذَا أَرَدْتَ أَنْ تَعْلَمَ مَا لَکَ عِنْدِی فَانْظُرْ إِلَى مَا لِی عِنْدَکَ.
فرمود: هر گاه خواستى بدانى نزد من چگونه هستى بنگر من نزد تو چگونه هستم.

📘در روایت دیگری در کافی از امام صادق علیه السلام داریم :
سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ
انْظُرْ قَلْبَکَ فَإِذَاأَنْکَرَ صَاحِبَکَ فَإِنَّ أَحَدَکُمَا قَدْ أَحْدَثَ
هرگاه دیدى نسبت به رفیقت نگرانى پس بدان که یکى از شما کار تازه‌اى کرده است یعنى سبب این دشمنى یا چیزى است از جانب تو یا اندیشه فاسدى از طرف او نسبت به تو

🌐این بحث در مورد مومنین است
امالی شیخ صدوق:
الْحَسَنِ بْنِ الْجَهْمِ قَالَ: سَأَلْتُ الرِّضَا ع فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ مَا حَدُّ التَّوَکُّلِ
به حضرت امام رضا علیه السلام عرض کردم توکل چیست؟
فَقَالَ لِی أَنْ لَا تَخَافَ مَعَ اللَّهِ أَحَداً
فرمود اینکه از احدی جز خدا خوف نداشته باشی
قَالَ قُلْتُ فَمَا حَدُّ التَّوَاضُعِ
عرض کردم تواضع چیست؟
قَالَ أَنْ تُعْطِیَ النَّاسَ مِنْ نَفْسِکَ مَا تُحِبُّ أَنْ یُعْطُوکَ مِثْلَهُ
فرمود طوری با مردم رفتار کنی که دوست داری مردم با تو رفتار کنند
قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ أَشْتَهِی أَنْ أَعْلَمَ کَیْفَ أَنَا عِنْدَکَ
عرض کردم فدایت شوم مى خواهم بدانم من نزد تو چگونه ام؟
فَقَالَ انْظُرْ کَیْفَ أَنَا عِنْدَکَ.
امام پاسخ فرمود: نگاه کن ببین من در نزد تو چگونه ام

🌐ابن ابی الحدید میگوید: منظور امام(علیه السلام) این است که مردم را به کار نیکى موعظه نکن و از کار بدى نهى نکن مگر این که قبلاً خودت آن کار نیک را انجام داده باشى و آن منکر را ترک کرده باشى، تاثیرگذاری کلام در درون پاک است

🔵 طبق نظر ابن ابی الحدید حضرت در مقام تاثیر گذاری سخن بر دیگران بوده است. انسانی که خودش آراسته به فضائل اخلاقی و انسانی است حرفش اثر گذار خواهد بود و دیگران حرف او را میپذیرند ولی اگر کسی خودش آلوده باشد و به دیگران حرفی بزند، حرفش مورد قبول دیگران واقع نمی شود.

🔹شاعر عرب میگوید:
لَن تُصلِحَ الناسَ وَأَنتَ فاسِـدُ *** هَیهاتَ ما أَبعَدَ ما تُکابِــدُ
هرگز نمی شود خودت فاسد باشی و دیگران را به صلاح دعوت کنی، کار تو ، تلاش و زحمت بی نتیجه ای است .
العُلَماءُ باقونَ ما بَقِیَ الدَّهرُ
تاروزگار برجاست علما باقی هستند.

🔵خطبه 129:
لَعَنَ اللَّهُ الْآمِرِینَ بِالْمَعْرُوفِ التَّارِکِینَ لَهُ وَ النَّاهِینَ عَنِ الْمُنْکَرِ الْعَامِلِینَ بِه‏
خدا کسانی که امر به معروف می کنند ولی آن را انجام نمی دهند و نهی از منکری می کنند ولی آن را انجام می دهند ،لعنت کند

🔵 توضیح دادیم که پاکی ناهی از منکر، شرط کمال و تاثیر گذاری است اگر چه از جهت شرعی حتی شخصی که خودش آلوده به گناه است باید از گناه نهی کند.

🔻نکته:
گاهی افرادی میگویند ما با دیگران دلمان را صاف کردیم و کینه ای از دیگران نداریم، ولی چرا باز هم دیگران با ما بد برخورد میکنند و از ما کینه دارند؟

اولا: فرمایش حضرت به صورت غالبی است.
به طور معمول انسان دلشش با دیگران پاک باشد، آنها نیز همین برخورد را میکنند. ولی برای عده ای از افراد که قلب بیماری دارند و نور و هدایت را بر خود بسته اند،آنها حتی پیامبر هم با آن همه مهربانی و نصیحت دشمن خود میدانند و بغض پیامبر را در دل دارند.

ثانیا: باید در خودمان نگاه دقیق تری بیندازیم و با دقت بیشتری نگاه کنیم که واقعا ما خیرخواه دیگران هستیم، بغض و کینه از دیگران نداریم، حسادت نداریم و...
گناه نوعی شرک است و شرک بسیار مخفی و پنهان و استتار شده در قلب انسان جای میگیرد و باید با ذره بین دنبال آن گشت تا آن را پیدا کرد و از دل ریشه کن کرد.
پیامبرصلی الله علیه وآله : إِنَّ الشِّرْکَ أَخْفَى مِنْ دَبِیبِ النَّمْلِ عَلَى صَفَاةٍ سَوْدَاءَ فِی لَیْلَةٍ ظَلْمَاء
بدرستی که شرک مخفی‌تر از حرکت آرام مورچه بر صخره‌ای سیاه در شبی ظلمانی است.

غفرالله لی و لکم الحمدلله رب العالمین

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

نام *

پست الکترونيک

سایت یا وبلاگ

پیام *

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:

یا ، یا ، ، <strike> یا <s>، ، ، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، ، ، <a href="" title="">، ، <div align="">

کد امنیتی *

ارقام فارسی و انگلیسی پذیرفته می‌شوند

نظر بصورت خصوصی ارسال شود

پست الکترونیک برای عموم قابل مشاهده باشد

روزگارم #با_کـــریمان طی شده...

مدد ز غیر تو ننگ است یا علی مددی