شرح حکمت 177 نهج البلاغه :: روزگارم #با

شرح حکمت 177 نهج البلاغه

پخش و دانلود صوت

۰۳/۰۳/۳۱

محمد کاظمی نیا

نظرات (۱)

۰۳ تیر ۰۳ ، ۱۱:۵۷

یار علی

بسم الله الرحمن الرحیم

شرح حکمتها

۴۰۳/۳/۱۷ . ۲۸ذیقعده

💢 حکمت ۱۷۷ 💢

💠اُزْجُرِ الْمُسِیءَ بِثَوَابِ الْمُحْسِنِ

گنهکار را با پاداش دادن به نیکوکار تنبیه کن[اُزْجُرِ] و از گناه بازبدار.[اُزْجُرِ]

⏪ سه راهکار برای جلوگیری گنهکار از ارتکاب به گناه :

1⃣ مجازات گناهکار:

در کتاب حدود و تعزیرات اسلامى احکام گسترده آن با توجه به سلسله مراتب آمده است و در تمام دنیا این گونه مجازات ها معمول است که شامل زندان، جریمه مالى، مجازات بدنى و حتى مجازات روحى از طریق سرزنش و اعلام به اجتماع مى شود. قران می فرماید :

《وَلَکُمْ فِی الْقِصَاصِ حَیَاةٌ یَا أُولِی الْأَلْبَابِ؛ بقره - ۱۷۹》

ای عاقلان، حکم قصاص برای حفظ حیات شماست.

🔵امیرالمومنین علیه السلام :

إِنَّ اَلْبَلاَءَ لِلظَّالِمِ أَدَبٌ

بلا مایه ی تأدیب ستمگر است

امیرالمومنین علیه السلام :

اسْتِصْلَاحُ الْأَخْیَارِ بِإِکْرَامِهِمْ وَ الْأَشْرَارِ بِتَأْدِیبِهِم‏

اصلاح کردن نیکان با گرامی داشتن آنهاست و اصلاح کردن بدکاران با تأدیب آنان می باشد.

2⃣ احسان به خطاکار:

نوع دوم آن است که براى بازداشتن بدکاران از کار بد به آنها نیکى کنیم.

《ادْفَعْ بِالَّتِى هِىَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِى بَیْنَکَ وَبَیْنَهُ عَدَاوَةٌ کَأَنَّهُ وَلِىٌّ حَمِیمٌ؛ فصلت - ۳۴ 》

بدى را با نیکى دفع کن ناگهان خواهى دید همان کس که میان تو و او دشمنى است گویى دوست گرم و صمیمى است

🔵درحکمت ۱۵۸ هم فرمود :

عَاتِبْ أَخَاکَ بِالْإِحْسَانِ إِلَیْه‏

برادر خود را با احسان به او مجازات کن.

به این ترتیب مى توان گروهى از بدکاران را شرمنده ساخت و از کار خود باز گرداند.

درسیره اهل بیت علیهم السلام این روش دوم را بسیار داریم

🔵 در حالات امام سجاد علیه السلام داریم:

خَرَجَ یَوْماً مِنَ الْمَسْجِدِ فَتَبِعَهُ رَجُلٌ فَسَبَّهُ

روزی زین العابدین علیه السلام از مسجد بیرون آمد. مردی او را دنبال کرد و دشنامش داد.

فَلَحِقَهُ الْعَبِیدُ وَ الْمَوَالِی فَهَمُّوا بِالرَّجُلِ فَقَالَ دَعُوهُ

بندگان و غلامان، سر رسیدند و به آن مرد، هجوم آوردند. ایشان فرمود: «او را وا گذارید!».

ثُمَّ قَالَ مَا سَتَرَ اللَّهُ عَنْکَ مِنْ أَمْرِنَا أَکْثَرُ أَ لَکَ حَاجَةٌ نُعِینُکَ عَلَیْهَا

آن گاه به آن مرد فرمود: «آنچه از کار و قدرت ما که خداوند بر تو پنهان داشته، بیشتر است. آیا کاری داری که تو را یاری رسانم؟»

فَاسْتَحَى الرَّجُلُ فَأَلْقَى عَلِیٌّ عَلَیْهِ قَمِیصَهُ کَانَتْ عَلَیْهِ وَ أَعْطَاهُ أَلْفَ دِرْهَمٍ فَکَانَ الرَّجُلُ

آن مرد، شرم کرد. زین العابدین علیه السلام جامه ای را که بر دوش داشت، بر او افکند و به او هزار درهم داد.

إِذَا رَآهُ بَعْدَ ذَلِکَ یَقُولُ أَشْهَدُ أَنَّکَ مِنْ أَوْلَادِ الرَّسُولِ

آن مرد، پس از آن روز، هر گاه ایشان را می دید، می گفت: شهادت می دهم که تو از فرزندان پیامبری.

3⃣ تشویق خوبان:

راه سوم این است که نیکوکاران را مورد تشویق قرار دهى هنگامى که بدکاران آن را ببینند گروهى دست از کار بد مى کشند به امید این که پاداش نیکوکاران نصیب آنها گردد.

🌐این کار در تمام دنیا معمول است که هر سال گروهى از برترین ها را در مسائل علمى، نوشتن کتاب هاى مفید، امور کشاورزى و دامدارى و صنایع و اختراعات تشویق مى کنند و جوائز گرانبهایى به آنها مى دهند و نامشان را در رسانه ها اعلام مى دارند تا سبب شود افراد سست و تنبل و بدکار و منحرف آن را ببینند و از کار خود پشیمان شوند و کم کاران نیز به کار بیشتر ترغیب گردند.

🔹قرآن مجید در آیات فراوانى پاداش هاى عظیمى براى مؤمنان صالح در روز قیامت بیان مى کند; پاداش هایى که فوق تصور انسان هاست. حتى پاداش هاى مادى دنیوى نیز براى آنها در نظر گرفته است. از جمله غنائمى که به جنگجویان تخصیص داده مى شود و احترامى که براى مجاهدان راستین در مقابل فرارکنندگان از جهاد قائل شده، مصداق هاى دیگرى از این اصل کلى است.

↩️اصل تشویق از اصول مهم تربیتی است ،حضرت در نامه ۵۳ به مالک فرمود :

وَ لاَ یَکُونَنَّ الْمُحْسِنُ وَالْمُسِیءُ عِنْدَکَ بِمَنْزِلَة سَوَاء

هرگز نباید افراد نیکوکار و بدکار در نظرت یکسان باشند

فَإِنَّ فِی ذَلِکَ تَزْهِیداً لاَهْلِ الاِحْسَانِ فِی الاِحْسَانِ،

زیرا این کار سبب مى شود نیکوکاران به نیکى ها بى رغبت شوند.

وَتَدْرِیباً لاَهْلِ الاِسَاءَةِ عَلَى الاِسَاءَةِ،

و بدکاران به اعمال بد تشویق گردند;

وَأَلْزِمْ کُلاًّ مِنْهُمْ مَا أَلْزَمَ نَفْسَهُ

بنابراین هر یک از اینها را مطابق آنچه براى خود خواسته اند پاداش بده.

🌀 شاعر عرب میگوید:

إذا جازَیْتَ بِالاْحْسانِ قَوْماً * زَجَرْتَ الْمُظْلِمینَ عَنِ الذُّنُوبِ

هنگامى که به گروهى از طریق احسان پاداش دادى بدکاران را از گناهشان بازداشتى.

فَما لَکَ وَالتَّناوُلُ مِنْ بَعید * وَیُمْکِنُکَ التَّناوُلُ مِنْ قَریب

لزومى نداردکه از راه هاى دور دست به مقصد برسى. مى توانى از راه نزدیک به هدف خود نایل شوى ،چرا برای غذا خوردن دست دور گردن بپیچی و غذا بخوری.

به جای مجازات گنهکار برای خوب‌ها مزایا در نظر بگیر .

⏪این حکمت به طور خاص در دو بخش قابل استفاده است:

1⃣ امور تربیتی:

برای تربیت فرزندان و دانش پژوهان و متربیان، گاهی نیاز به استفاده از روش های سخت و تنبیهی است ولی گاهی همین که ما خوبی را ببینیم و آن را تحسین و تشویق کنیم، خودش ایجاد انگیزه میکند برای ترک بدی

🔻نکته:

تشویق باید واقعی و تاثیر گذار باشد. همانگونه که اگر فرزند اشتباهی کرد به صورت حقیقی و با جدیت با او برخورد میکنیم تشویق ها باید با احساس و عاطفه و حقیقت باشند تا تاثیر عملی داشته باشند.

2⃣ امور مدیریتی:

همانطور که در حکمت قبل بیان شد، مدیریت و ریاست نیاز به ابزاری از جمله سعه صدر دارد ، ولی از دیگر ابزار مدیریت موفق استفاده از ابزار تشویق است.

🔺مدیر خوب آن کسی نیست که فقط خودش بدود، مدیر خوب کسی است که بتواند با تنبیه و تشویق مناسب همه کارمندان و اطرافیان را به حرکت و تکاپو وادار کند و یک تلاش عمومی را در مجموعه اش شکل دهد.

🔻نکته :

در مسائل مدیریتی و تربیتی در کنار تشویق باید مراقب ایجاد مقایسه هم بود. نوعا اگر بخواهیم اشخاص را بزرگ بشماریم؛ باعث ایجاد حسادت و درگیری دیگران با او میشویم.

برای آنکه تشویق انجام شود ولی حسادت به وجود نیاید باید تشویق حسن فعل به جای حسن فاعل را داشته باشیم. اگر به جای شخص، از فعل افراد تعریف کنیم و آن فعل را تحسین و تشویق کنیم هم به مقصود خودمان رسیده ایم هم جلوی مقایسه و درگیری های بعدی را گرفته ایم.

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

نام *

پست الکترونيک

سایت یا وبلاگ

پیام *

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:

یا ، یا ، ، <strike> یا <s>، ، ، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، ، ، <a href="" title="">، ، <div align="">

کد امنیتی *

ارقام فارسی و انگلیسی پذیرفته می‌شوند

نظر بصورت خصوصی ارسال شود

پست الکترونیک برای عموم قابل مشاهده باشد

روزگارم #با_کـــریمان طی شده...

مدد ز غیر تو ننگ است یا علی مددی