شرح حکمت 173نهج البلاغه :: روزگارم #با

شرح حکمت 173نهج البلاغه

پخش و دانلود صوت

۰۳/۰۳/۱۶

محمد کاظمی نیا

نظرات (۱)

۱۶ خرداد ۰۳ ، ۱۷:۳۲

زمانی

بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمت‌ها
۴۰۳/۳/۱۵ . ۲۶ذیقعده

💢 حکمت۱۷۳ 💢

💠وَ قَالَ (علیه السلام):
امام علی علیه‌السلام میفرمایند:
💠مَنِ اسْتَقْبَلَ وُجُوهَ الْآرَاءِ، عَرَفَ مَوَاقِعَ الْخَطَإِ
کسى که از آراى مختلف استقبال کند و نظرات متفاوت را بررسى نماید موارد خطا را خواهد شناخت.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
✳️برای پیدا شدن راه درست و مسیر صواب باید نظرات مختلف را دید و استدلالات مختلف را شنید و بعد نتیجه گیری کرد.

❇️مشورت گاهی حضوری است و گاهی مشورت با آراء و اندیشه های دیگران.
در مسائل فکری و اندیشه ای، انسان باید افکار و نظرات دیگران را، استدلال و دلیل دیگران را ببیند و آنها را بررسی کند تا به راه درست و نظر جامع تر دست پیدا کند.
قرآن کریم در مورد تضارب آراء می‌فرماید:
《فَبَشِّرْ عِبَادِ * الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُوْلَئِکَ الَّذِینَ هَدَاهُمُ اللهُ وَأُوْلَئِکَ هُمْ أُوْلُوا الاَلْبَابِ؛ زمز -۱۸ 》
پس بندگان مرا بشارت ده. همان کسانى که سخنان را مى شنوند و از نیکوترین آنها پیروى مى کنند، آنان کسانى هستند که خدا هدایتشان کرده و آنها خردمندانند.

🔰در کتاب من لا یحضره الفقیه از آن حضرت نقل شده که به فرزندش محمد بن حنفیه مى فرماید:
و اضْمُمْ آراءَ الرِّجالِ بَعْضَها إلى بَعْض ثُمَّ اخْتَرْ أقْرَبَها إلَى الصَّوابِ وَأبْعَدَها مِنَ الاْرْتِیابِ
آراى عالمان یکى را در کنار دیگرى قرار ده سپس آن رأى را که به حقیقت نزدیک تر و از خطا دورتر است انتخاب کن.

❎خود رایی هرگز:
در کتاب شریف کافی از امام باقر علیه‌السلام روایت شده:
لَقَدْ خَاطَرَ مَنِ اسْتَغْنَى بِرَأْیِهِ
هر کسی به رأى خود بى‌نیاز شد در خطر افتاد،
وَ التَّدَبُّرُ قَبْلَ الْعَمَلِ فَإِنَّهُ یُؤْمِنُکَ مِنَ النَّدَمِ
و تدبیر را باید پیش از اقدام به کار بست تا تو را از پشیمانى نجات دهد.
وَ مَنِ اسْتَقْبَلَ وُجُوهَ الْآرَاءِ عَرَفَ مَوَاقِعَ الْخَطَإِ
هر که نقطه نظرهاى مختلف را ارزیابى کند مواضع خطا را بشناسد.

✅عاقل اهل هم اندیشی است:
از امام علی علیه‌السلام در غررالحکم روایت شده :
حَقٌّ عَلَى الْعاقِلِ أنْ یُضیفَ إلى رَأْیِهِ رَأْىَ الْعُقَلاءِ وَیَضُمَّ إلى عِلْمِهِ عُلُومَ الْحُکَماءِ
شایسته است که انسان عاقل آراء سایر عقلا را در کنار رأى خود قرار دهد و علوم حکیمان را به علم خود بیفزاید (و برترین را انتخاب کند)

⏪این بحث بسیار کاربردی است، بسیاری از مواقع ضررهای مادی، معنوی، ابرویی و تضییع عمر و انتخاب مسئول ناشایست، با بی توجهی به این فرمایش امیرالمومنین صورت گرفته.
اینکه بسیاری از ما مردم و مسئولین اهل مطالعه و شنیدن نظرات موافق و مخالف دیگران نیستیم،و در اکثر مواقع فقط رأی و نظر شخصی را ملاک قرار میدهیم، مخالف این سخن حضرت است و به خاطر نادیده گرفتن و نپرداختن و تبیین نکردن این کلمات حضرت صورت گرفته است.

❇️اگر در زمینه ازدواج و انتخاب رشته تحصیلی و سایر مراحل زندگی از مشورت ریش سفیدان و بزرگان و اهل فن بهره ببریم ،بر خلاف نظر جاهلانه ی عده ای که در طول تاریخ مشورت با دیگران را خواری و ذلت میدانستند ، باعث پیشرفت میشود. و این کار جزء سیره‌ی عملی پیامبر و ائمه بوده با وجود علم وسیعشان باز هم در امور به مشورت می پرداختند.

✅در تضارب آرا، نظر درست متولد میشود:
در غرر الحکم روایتی از امام علی علیه‌السلام آمده است:
اِضرِبُوا بعضَ الرأیِ ببعضٍ یَتَوَلَّدْ مِنهُ الصَّوابُ
رایزنی کنید تا اندیشه درست متولّد شود.
همچنین در روایت دیگری در غررالحکم آمده است:
اِمْخَضُوا اَلرَّأْیَ مَخْضَ اَلسِّقَاءِ یُنْتِجُ سَدِیدَ اَلْآرَاءِ
همانطوری که سقّا آب را در مشک تکان میدهد اندیشه را همانطور در معرض نظرات مختلف قرار دهید تا درست‌ترین رأى بدست آید.

⏪برای دوغ شدن ماست باید آن را در مشک ریخت و خوب آن را تکان داد. برای اندیشه و فکر هم باید اینگونه جولان به فکر داد و آن را چکش کاری کرد.
رهبر معظم انقلاب هم سالهاست که در دانشگاه ها بحث کرسی‌های هم اندیشی را مطرح میکنند.
.

✅هر چیزی بیاتش بد است مگر فکر و اندیشه:
ابن ابی الحدید میگوید:
کلُّ رأیٍ لم یُخمَر و یَبیت فلا خَیر فیه
هر اندیشه ای که در آن درنگ نباشد و بیات نشده باشد، در آن خیری نیست.

⏪البته معنای این کلام این نیست که ما با نوآوری مخالفیم بلکه هر نوآوری هم باید چکش کاری بشود، بررسی شود تا نتیجه دهد.
ما امروزه فست فودی شده، و دوست داریم بی درنگ به نتیجه برسیم ولی در باب اندیشه چنین نیست. با یک کتاب خواندن و یک دوره دیدن کسی اندیشمند نمیشود باید بیست سال ،سی سال از عمر را صرف اندیشه کرد تا اندیشمند شد.
با این عمر گذاشتن است که متفکرانی همچون علامه مطهری و آیت الله مصباح به وجود می‌آید.
این تفکر حاصل هشتاد سال زحمت است و یک شبه به دست نمی‌آید.

✳️ما هم باید در مکتب اهل بیت این چنین باشیم، سر بلند کنیم و حرم امام هشتم و اهل بیت را بنگریم و بگوییم
" محقّقٌ لِما حَقَقْتُم " ما هم به این جایگاهی رسیده‌ایم که میتوانیم آنچه را که شما گفته بودید با استدلال به عقل و قرآن و سنت ، تحقق ببخشیم و اثبات کنیم.
کار سختی است ولی میتوان زراره و محمدبن‌مسلم و یار خاص اهل بیت شد،این ها کسانی بودند که می‌رفتند و با مخالفان بحث میکردند و حرف حق را به کرسی می‌نشاندند.

✅نباید از اختلاف نظر و اندیشه ترسید:
در روایت است که عبدالعظیم حسنی در محضرامام جواد علیه السلام عرض کرد:
یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ حَدِّثْنِی بِحَدِیثٍ عَنْ آبَائِکَ ع
یابن رسول الله حدیثی برای من بیان کنید که تمام اهل بیت (پدرانتان) به صورت سلسله واراین حدیث را نقل کرده باشند.
فَقَالَ حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ جَدِّی عَنْ آبَائِهِ قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ
حضرت فرمود از جدم شنیدم که ایشان از پدرانش نقل کرد که امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود:
لَا یَزَالُ النَّاسُ بِخَیْرٍ مَا تَفَاوَتُوا فَإِذَا اسْتَوَوْا هَلَکُوا
تا وقتی مردم این تفاوت ها و تضارب آرا را دارند جامعه در خیر و ثواب است.‍،اگر زمانی همه مثل هم شوند به هلاکت میرسند.

⏪چرا که دیگر فکر جدیدی ایجاد نمیشود و نقص ها و ضعف ها دیده نمیشود.
البته منظور در اینجا مخالف منصفی است که به دنبال حق است نه آن کسی که به دنبال ناحقی و بی انصافی و تخریب دیگران است.

✅ مسئولین هم باید با عالمان همنشین باشند، و هم مردم عادی:
(اهمیت این موضوع برای مسئولین دوچندان است)
حضرت در نامه ۵۳ نهج‌البلاغه می فرمایند:
وَ أَکْثِرْ مُدَارَسَةَ الْعُلَمَاءِ وَ مُنَاقَشَةَ الْحُکَمَاءِ فِی تَثْبِیتِ مَا صَلَحَ عَلَیْهِ أَمْرُ بِلَادِکَ وَ إِقَامَةِ مَا اسْتَقَامَ بِهِ النَّاسُ قَبْلَک‏
با دانشمندان، زیاد به گفت وگو بنشین و با اندیشمندان نیز بسیار به بحث پرداز و این گفت و گوها و بحث ها باید درباره امورى باشد که به وسیله آن، امور بلاد تو اصلاح مى شود و آنچه را پیش از تو باعث پیشرفت کار مردم بوده است برپا مى دارد.

⏪همچنین در بخش دیگر نامه ۵۳ آمده است:
فَلَا تُطَوِّلَنَّ احْتِجَابَکَ عَنْ رَعِیَّتِکَ فَإِنَّ احْتِجَابَ الْوُلَاةِ عَنِ الرَّعِیَّةِ شُعْبَةٌ مِنَ الضِّیقِ وَ قِلَّةُ عِلْمٍ بِالْأُمُورِ
هیچ گاه خود را در زمانى طولانى از رعایا پنهان مدار، زیرا پنهان ماندن زمامداران از چشم رعایا موجب نوعى کم اطلاعى نسبت به امور مردم و کشور مى شود.

⏪شهید رئیسی ارتباطشان با مردم و شهادتشان در دورترین نقطه کشور نشأت گرفته از همین کلام مولا است.
اگر مسئولی بین مردم نباشد احتمال اینکه دور و اطرافیانش اخبار غلط به او برسانند زیاد است و او از واقعیت جامعه به دور میماند. و در چنین حالتی قوانین درست تصویب نمی‌شوند و اجرای قوانین هم بدون نظارت مستقیم مسئول صورت نمی‌گیرد.
پس مردم عادی تنها با حفظ ارتباط با عالمان می‌توانند به پیشرفت دست یابند ولی مسئولین علاوه بر ارتباط با خواص باید با عوام جامعه نیز در ارتباط باشند.
.

✅در تضارب آراء حق با امیرالمومنین و نهج البلاغه است:
عبد الرحمن بن سمره حدیث کند که رسول خدا صلّى اللّٰه علیه و آله فرمود:
لُعِنَ اَلْمُجَادِلُونَ فِی دِینِ اَللَّهِ عَلَى لِسَانِ سَبْعِینَ نَبِیّاً
ستیزه‌کنندگان در دین خدا بر زبان هفتاد پیغمبر لعنت شده‌اند،
وَ مَنْ جَادَلَ فِی آیَاتِ اَللَّهِ فَقَدْ کَفَرَ، قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ: مٰا یُجٰادِلُ فِی آیٰاتِ اَللّٰهِ إِلاَّ اَلَّذِینَ کَفَرُوا ...
و هر که در آیات خدا ستیزه کند به تحقیق که کافر شده است خداى عز و جل فرموده: «ستیزه نکنند در آیات خدا جز آنان که کفر ورزیدند"
وَ مَنْ فَسَّرَ اَلْقُرْآنَ بِرَأْیِهِ فَقَدِ اِفْتَرَى عَلَى اَللَّهِ اَلْکَذِبَ، وَ مَنْ أَفْتَى اَلنَّاسَ بِغَیْرِ عِلْمٍ لَعَنَتْهُ مَلاَئِکَةُ اَلسَّمَاءِ وَ اَلْأَرْضِ، وَ کُلُّ بِدْعَةٍ ضَلاَلَةٌ، وَ کُلُّ ضَلاَلَةٍ سَبِیلُهَا إِلَى اَلنَّارِ
و هر که قرآن را به رأى خود تفسیر کند بر خدا دروغ بسته، و هر کدام بدون علم مردم را فتوا دهد فرشتگان آسمان و زمین او را لعنت کنند و هر بدعتى گمراهى است و راه هر گمراهى به سوى آتش است.
قَالَ عَبْدُ اَلرَّحْمَانِ بْنُ سَمُرَةَ فَقُلْتُ: یَا رَسُولَ اَللَّهِ أَرْشِدْنِی إِلَى اَلنَّجَاةِ
عبد الرحمن بن سمره گوید: عرض کردم: اى رسول خدا مرا به رستگارى راهنمایى فرما،
فَقَالَ: یَا اِبْنَ سَمُرَةَ إِذَا اِخْتَلَفَتِ اَلْأَهْوَاءُ وَ تَفَرَّقَتِ اَلْآرَاءُ فَعَلَیْکَ بِعَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ، فَإِنَّهُ إِمَامُ أُمَّتِی وَ خَلِیفَتِی عَلَیْهِمْ مِنْ بَعْدِی
فرمود: اى پسر سمره آنگاه که هوی مختلف و رأى‌ها متفرّق شد، ملازم على بن ابى طالب باش که او پیشواى امّت من و جانشین و خلیفه پس از من برامّت است.
وَ هُوَ اَلْفَارُوقُ اَلَّذِی یُمَیِّزُ اَلْحَقَّ وَ اَلْبَاطِلَ
اوست فاروق که حق و باطل را تشخیص دهد،
مَنْ سَأَلَهُ أَجَابَهُ، وَ مَنِ اِسْتَرْشَدَهُ أَرْشَدَهُ، وَ مَنْ طَلَبَ اَلْحَقَّ مِنْ عِنْدِهِ وَجَدَهُ
هر که از او پرسش کند پاسخ گوید، هر که از او راهجویى نماید راهنمائیش کند، و هر که نزدش حق را طلب کند بیابد،
وَ مَنِ اِلْتَمَسَ اَلْهُدَى لَدَیْهِ صَادَفَهُ، وَ مَنْ لَجَأَ إِلَیْهِ أَمَّنَهُ، وَ مَنِ اِسْتَمْسَکَ بِهِ نَجَّاهُ، وَ مَنِ اِقْتَدَى بِهِ هَدَاهُ
و هر که هدایت پیش او جوید بدان برسد، و هر که بدو پناه برد پناهش دهد، و هر که به او متمسّک شود نجاتش دهد، و هر که به او اقتدا کند رهبریش کند،
یَا اِبْنَ سَمُرَةَ سَلِمَ مِنْکُمْ مَنْ سَلَّمَ لَهُ وَ وَالاَهُ، وَ هَلَکَ مَنْ رَدَّ عَلَیْهِ وَ عَادَاهُ
اى پسر سمره هر که از شما تسلیم او گردد و دوستش دارد سالم ماند و هر که دشمنش دارد و بر او ردّ کند نابود گردد،
یَا اِبْنَ سَمُرَةَ إِنَّ عَلِیّاً مِنِّی رُوحُهُ مِنْ رُوحِی وَ طِینَتُهُ مِنْ طِینَتِی: وَ هُوَ أَخِی وَ أَنَا أَخُوهُ، وَ هُوَ زَوْجُ اِبْنَتِی فَاطِمَةَ سَیِّدَةِ نِسَاءِ اَلْعَالَمِینَ مِنَ اَلْأَوَّلِینَ وَ اَلْآخِرِینَ، وَ اِبْنَیْهِ إِمَامَیْ أُمَّتِی وَ سَیِّدَیْ شَبَابِ أَهْلِ اَلْجَنَّةِ اَلْحَسَنُ وَ اَلْحُسَیْنُ ، وَ تِسْعَةٌ مِنْ وُلْدِ اَلْحُسَیْنِ تَاسِعُهُمْ قَائِمُهُمْ قَائِمُ أُمَّتِی یَمْلَأُ اَلْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلاً کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً
اى پسر سمره به راستى على از من است، روح او از روح من و گل او از گل من است، و او برادر من است و من برادر اویم، و او شوهر دخترم فاطمه بهترین زنان جهانیان از اولین و آخرین است، و دو فرزندش امامان امّت من و دو آقاى جوانان اهل بهشت که حسن و حسین باشند با نه تن از فرزندان حسین که نهمیشان قائم ایشان است در امّتم، و قائم امّت من زمین را پر از عدل و داد کند چنانچه از ظلم و جور پر شده باشد.

⏪در تضارب آرا معیار وجود امیر المؤمنین است
نهج البلاغه خوانی آن است که انسان را در تضارب آرا به حق برساند، پیامبر در این روایت این بار را بر دوش ما گذاشت که در هر اختلاف نظر و مشکل و اختلاف عقیده ای باید به امام علی علیه‌السلام رجوع کرد و از نهج البلاغه و کافی و صحیفه سجادیه و روایات اهل بیت بهره مند شویم.

اللهم انصرنا علی مَن عادانا
.

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

نام *

پست الکترونيک

سایت یا وبلاگ

پیام *

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:

یا ، یا ، ، <strike> یا <s>، ، ، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، ، ، <a href="" title="">، ، <div align="">

کد امنیتی *

ارقام فارسی و انگلیسی پذیرفته می‌شوند

نظر بصورت خصوصی ارسال شود

پست الکترونیک برای عموم قابل مشاهده باشد

روزگارم #با_کـــریمان طی شده...

مدد ز غیر تو ننگ است یا علی مددی