بسم الله الرحمن الرحیم شرح حکمتها ۴۰۳/۳/۱۰ . ۲۱ذیقعده
💢 حکمت ۱۶۹ 💢
💠وَ قَالَ (علیه السلام): قَدْ أَضَاءَ الصُّبْحُ لِذِی عَیْنَیْنِ به یقین صبح براى آن که دو چشم بینا دارد، روشن است.
📗 در کتاب امالی شیخ صدوق شإن صدور این کلمه درنامه حضرت به شریح قاضی ذکر شده است در نامه ۳ نهج البلاغه حضرت نامه ای برای شریح نوشت که چرا خانه ی اشرافی خریده ای و بعد فرمود : من یک قباله برای خانه ی تو تعیین میکنم. خانه ای که از یک طرف به آفات و گرفتاری های طبیعی، از یک طرف به مصیبت و حسرت ها، از یک طرف به هوای نفس، و از یک طرف به شیطان منتهی میشود. در بخشی که سید رضی آن را در نهج نیاورده است حضرت فرمود: مَا أَبْیَنَ الْحَقَّ لِذِی عَیْنَیْنِ چقدر حق برای انسانِ بینا آشکار است إِنَّ الرَّحِیلَ أَحَدَ الْیَوْمَیْنِ و امروز و فردا باید کوچ کرد. تَزَوَّدُوا مِنْ صَالِحِ الْأَعْمَالِ پس از کارهای شایسته خویش توشه برگیرید. وَ قَرِّبُوا الْآمَالَ بِالْآجَالِ و آرزوها را با در نظر گرفتن مرگ، کوتاه کنید. فَقَدْ دَنَا الرِّحْلَةُ وَ الزَّوَالُ. زیرا که کوچ و نیستی نزدیک است.
📚ابن ابی الحدید میگوید جمله " قَدْ أَضَاءَ الصُّبْحُ لِذِی عَیْنَیْنِ" تبدیل به ضرب المثل شده همانگونه که در ادبیات عرب نمونه های دیگری نیز از آن ساخته شده مانند "الشمسُ لا تَخفی عن الأبصار" خورشید روشن است، صبح روشن است، حق روشن است البته برای کسی که چشم بینا دارد و کور نیست و برای کسی که خودش را در تاریکی محصور نکرده است. در ادبیات فارسی هم میگوییم: آفتاب آمد دلیل آفتاب / گر دلیلت باید ، از وی رو متاب
♻️ برای اثبات روز هیچ دلیل و برهانی نیاز نیست، همین که آفتاب را در آسمان ببینیم خودش دلیل آفتاب است البته برای کسی که چشم بینا داشته باشد. باید خود را در معرض نور و حق قرار داد و چشم بینا داشت
⤵️منظور از صبح و روشنایی که آشکار است برای هر بینایی چیست؟
1⃣ ذات پاک پروردگار: قرآن مجید در ۵۳ سوره فصلت مى فرماید: 《 سَنُرِیهِمْ آیَاتِنَا فِى الاْفَاقِ و َفِى أَنْفُسِهِمْ حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ 》 به زودى نشانه هاى خود را در اطراف عالم و در درون جانشان به آنها نشان مى دهیم تا براى آنان آشکار گردد که او حق است.
2⃣ قرآن مجید: قرآن نور وصبح و حق است. قرآن در آیه ۱۶ سوره مائده میفرماید: 《 قَدْ جَاءَکُمْ مِنَ اللهِ نُورٌ وَکِتَابٌ مُبِینٌ 》 آرى از طرف خدا نور و کتاب روشنگرى به سوى شما آمد.
3⃣ دین اسلام : قرآن کریم سوره بقره میفرماید: 《 لاَ إِکْرَاهَ فِى الدِّینِ قَدْ تَبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنْ الغَىِّ》 اکراهى در قبول دین نیست. زیرا راه راست از راه انحرافى روشن شده است. امام رضا علیه السلام فرمودند:حقایق را به مردم بگویید انها به ما متمایل میشوند
4⃣ رسول گرامى اسلام : قرآن کریم در آیات ۴۵_۴۶ سوره احزاب میفرماید: 《یا أَیُّهَا النَّبِىُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ شَاهِداً وَمُبَشِّراً وَنَذِیراً * وَدَاعِیاً إِلَى اللهِ بِإِذْنِهِ وَسِرَاجاً مُّنِیراً 》 اى پیامبر! ما تو را گواه فرستادیم و بشارت دهنده و بیم دهنده; و تو را دعوت کننده به سوى خدا به فرمان او و چراغى روشنى بخش قرار دادیم .
5⃣ امیرالمومنین و اهل بیت: در زیارت «جامعه» آمده است: خَلَقَکُمُ الله أنواراً فَجَعَلَکُمْ بِعَرْشِهِ مُحْدِقینَ حَتّى مَنَّ عَلَیْنا بِکُمْ خدا شما را انوار خلق کرد ما کجا و شما کجا خدا بر ما منت گذاشت که ما به شما علاقه مند شدیم معارف شما را یاد گرفتیم .
🔻نکته : در این حکمت و با توجه به حکمت 166 «لَا یُعَابُ الْمَرْءُ بِتَأْخِیرِ حَقِّهِ، إِنَّمَا یُعَابُ مَنْ أَخَذَ مَا لَیْسَ لَهُ» برخی شارحان بیان کرده اند که حضرت دراین حکمت کنایه میزند که چگونه شما دیگران را ترجیح دادید و خلافت را به آنها سپردید ولی حق مرا ندیدید و آن را زیر پا گذاشتید؟؟
♻️انسان فطرتا بسیاری از حقایق را میشناسد أَنَّ وَابِصَةَ بْنَ مَعْبَدٍ الْأَسَدِیَّ أَتَاهُ وابصه بن معبد اسدی سوی پیامبر صلّی الله علیه و آله رهسپار شد. فَقَالَ: لَا أَدَعُ مِنَ الْبِرِّ وَ الْإِثْمِ شَیْئاً إِلَّا سَأَلْتُهُ عَنْهُ و گفت درباره همه کارهای نیک و بد از ایشان خواهم پرسید. فَلَمَّا أَتَاهُ قَالَ لَهُ بَعْضُ أَصْحَابِهِ: إِلَیْکَ یَا وَابِصَةُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وقتی نزد رسول خدا صلّی الله علیه و آله آمد یکی از اصحاب به او گفت: ای وابصه از رسول خدا فاصله بگیر! فَقَالَ النَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: ادْنُهْ یَا وَابِصَةُ، فَدَنَوْتُ پیامبر صلّی الله علیه و آله فرمود: رهایش کن! فَقَالَ: أَ تَسْالُ عَمَّا جِئْتَ لَهُ أَوْ أُخْبِرُکَ؟ قَالَ: أَخْبِرْنِی وبه او فرمود: نزدیک بیا ای وابصه! او به حضرت نزدیک شد. به او فرمود: آیا سوالی را که برایش آمده ای خودت میپرسی یا من برایت بگویم؟ عرض کرد: برایم بگویید قَالَ: جِئْتَ تَسْأَلُ عَنِ الْبِرِّ وَ الْإِثْمِ قَالَ: نَعَمْ. فرمود: آمده ای درباره کار نیک و کار بد بپرسی. عرض کرد: بله فَضَرَبَ بِیَدِهِ عَلَى صَدْرِهِ حضرت دست بر سینه او زد. ثُمَّ قَالَ: یَا وَابِصَةُ الْبِرُّ مَا اطْمَأَنَّ بِهِ الصَّدْرُ فرمود: ای وابصه! کار نیک کاری است که نفس از آن آرامش یابد ، وَ الْإِثْمُ مَا تَرَدَّدَ فِی الصَّدْرِ و جَالَ فِی الْقَلْبِ، و کار بد کاری است که در سینه می چرخد و در قلب بالا و پایین میشود. وَ إِنْ أَفْتَاکَ النَّاسُ وَ أَفْتَوْک هرچند مردم حکم انجامش را به تو داده باشند
❇️ فطرت خدایی انسان توان فهم بسیاری از مطالب را دارد به شرط اینکه آن را دستکاری نکرده باشد و فهم او را خدشه دار نکرده باشد. موسیقی حرام ،لقمه حرام ،شکستن حرمت اولیای خداو .. فطرت را آلوده می کند در خطبه یک هم حضرت فرمود انبیا آمده اند تا فطرت انسان را شخم بزنند . چندین چراغ دارد و بیراهه مى رود * بگذار تا بیفتد و بیند سزاى خویش!
❎اینکه انسان با فطرت ،قرآن ،سخن اهل بیت علیهم السلام ،بزرگان ، حق را قبول نمی کند سزای آن را می بیند.
غفرالله لی و لکم الحمدلله رب العالمین
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیانثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
علی جان!
یک حاجی در طواف داری به دهان/ یک حیدر در مصاف داری به دهان/ یک تیغ دو دم به دست داری آقا/ یک تیغ دو دم غلاف داری به دهان/
بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمتها
۴۰۳/۳/۱۰ . ۲۱ذیقعده
💢 حکمت ۱۶۹ 💢
💠وَ قَالَ (علیه السلام): قَدْ أَضَاءَ الصُّبْحُ لِذِی عَیْنَیْنِ
به یقین صبح براى آن که دو چشم بینا دارد، روشن است.
📗 در کتاب امالی شیخ صدوق شإن صدور این کلمه درنامه حضرت به شریح قاضی ذکر شده است
در نامه ۳ نهج البلاغه حضرت نامه ای برای شریح نوشت که چرا خانه ی اشرافی خریده ای و بعد فرمود :
من یک قباله برای خانه ی تو تعیین میکنم. خانه ای که از یک طرف به آفات و گرفتاری های طبیعی،
از یک طرف به مصیبت و حسرت ها،
از یک طرف به هوای نفس،
و از یک طرف به شیطان منتهی میشود. در بخشی که سید رضی آن را در نهج نیاورده است حضرت فرمود:
مَا أَبْیَنَ الْحَقَّ لِذِی عَیْنَیْنِ
چقدر حق برای انسانِ بینا آشکار است
إِنَّ الرَّحِیلَ أَحَدَ الْیَوْمَیْنِ
و امروز و فردا باید کوچ کرد.
تَزَوَّدُوا مِنْ صَالِحِ الْأَعْمَالِ
پس از کارهای شایسته خویش توشه برگیرید.
وَ قَرِّبُوا الْآمَالَ بِالْآجَالِ
و آرزوها را با در نظر گرفتن مرگ، کوتاه کنید.
فَقَدْ دَنَا الرِّحْلَةُ وَ الزَّوَالُ.
زیرا که کوچ و نیستی نزدیک است.
📚ابن ابی الحدید میگوید جمله " قَدْ أَضَاءَ الصُّبْحُ لِذِی عَیْنَیْنِ" تبدیل به ضرب المثل شده همانگونه که در ادبیات عرب نمونه های دیگری نیز از آن ساخته شده مانند
"الشمسُ لا تَخفی عن الأبصار"
خورشید روشن است، صبح روشن است، حق روشن است البته برای کسی که چشم بینا دارد و کور نیست
و برای کسی که خودش را در تاریکی محصور نکرده است.
در ادبیات فارسی هم میگوییم:
آفتاب آمد دلیل آفتاب /
گر دلیلت باید ، از وی رو متاب
♻️ برای اثبات روز هیچ دلیل و برهانی نیاز نیست، همین که آفتاب را در آسمان ببینیم خودش دلیل آفتاب است البته برای کسی که چشم بینا داشته باشد.
باید خود را در معرض نور و حق قرار داد و چشم بینا داشت
⤵️منظور از صبح و روشنایی که آشکار است برای هر بینایی چیست؟
1⃣ ذات پاک پروردگار:
قرآن مجید در ۵۳ سوره فصلت مى فرماید:
《 سَنُرِیهِمْ آیَاتِنَا فِى الاْفَاقِ و َفِى أَنْفُسِهِمْ حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ 》
به زودى نشانه هاى خود را در اطراف عالم و در درون جانشان به آنها نشان مى دهیم تا براى آنان آشکار گردد که او حق است.
2⃣ قرآن مجید:
قرآن نور وصبح و حق است.
قرآن در آیه ۱۶ سوره مائده میفرماید:
《 قَدْ جَاءَکُمْ مِنَ اللهِ نُورٌ وَکِتَابٌ مُبِینٌ 》
آرى از طرف خدا نور و کتاب روشنگرى به سوى شما آمد.
3⃣ دین اسلام :
قرآن کریم سوره بقره میفرماید:
《 لاَ إِکْرَاهَ فِى الدِّینِ قَدْ تَبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنْ الغَىِّ》
اکراهى در قبول دین نیست. زیرا راه راست از راه انحرافى روشن شده است.
امام رضا علیه السلام فرمودند:حقایق را به مردم بگویید انها به ما متمایل میشوند
4⃣ رسول گرامى اسلام :
قرآن کریم در آیات ۴۵_۴۶ سوره احزاب میفرماید:
《یا أَیُّهَا النَّبِىُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ شَاهِداً وَمُبَشِّراً وَنَذِیراً * وَدَاعِیاً إِلَى اللهِ بِإِذْنِهِ وَسِرَاجاً مُّنِیراً 》
اى پیامبر! ما تو را گواه فرستادیم و بشارت دهنده و بیم دهنده; و تو را دعوت کننده به سوى خدا به فرمان او و چراغى روشنى بخش قرار دادیم .
5⃣ امیرالمومنین و اهل بیت:
در زیارت «جامعه» آمده است:
خَلَقَکُمُ الله أنواراً فَجَعَلَکُمْ بِعَرْشِهِ مُحْدِقینَ حَتّى مَنَّ عَلَیْنا بِکُمْ
خدا شما را انوار خلق کرد
ما کجا و شما کجا
خدا بر ما منت گذاشت که ما به شما علاقه مند شدیم معارف شما را یاد گرفتیم .
🔻نکته :
در این حکمت و با توجه به حکمت 166
«لَا یُعَابُ الْمَرْءُ بِتَأْخِیرِ حَقِّهِ، إِنَّمَا یُعَابُ مَنْ أَخَذَ مَا لَیْسَ لَهُ»
برخی شارحان بیان کرده اند که حضرت دراین حکمت کنایه میزند که چگونه شما دیگران را ترجیح دادید و خلافت را به آنها سپردید ولی حق مرا ندیدید و آن را زیر پا گذاشتید؟؟
♻️انسان فطرتا بسیاری از حقایق را میشناسد
أَنَّ وَابِصَةَ بْنَ مَعْبَدٍ الْأَسَدِیَّ أَتَاهُ
وابصه بن معبد اسدی سوی پیامبر صلّی الله علیه و آله رهسپار شد.
فَقَالَ: لَا أَدَعُ مِنَ الْبِرِّ وَ الْإِثْمِ شَیْئاً إِلَّا سَأَلْتُهُ عَنْهُ
و گفت درباره همه کارهای نیک و بد از ایشان خواهم پرسید.
فَلَمَّا أَتَاهُ قَالَ لَهُ بَعْضُ أَصْحَابِهِ: إِلَیْکَ یَا وَابِصَةُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ
وقتی نزد رسول خدا صلّی الله علیه و آله آمد یکی از اصحاب به او گفت: ای وابصه از رسول خدا فاصله بگیر!
فَقَالَ النَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: ادْنُهْ یَا وَابِصَةُ، فَدَنَوْتُ
پیامبر صلّی الله علیه و آله فرمود: رهایش کن!
فَقَالَ: أَ تَسْالُ عَمَّا جِئْتَ لَهُ أَوْ أُخْبِرُکَ؟ قَالَ: أَخْبِرْنِی
وبه او فرمود: نزدیک بیا ای وابصه! او به حضرت نزدیک شد.
به او فرمود: آیا سوالی را که برایش آمده ای خودت میپرسی یا من برایت بگویم؟ عرض کرد: برایم بگویید
قَالَ: جِئْتَ تَسْأَلُ عَنِ الْبِرِّ وَ الْإِثْمِ قَالَ: نَعَمْ.
فرمود: آمده ای درباره کار نیک و کار بد بپرسی. عرض کرد: بله
فَضَرَبَ بِیَدِهِ عَلَى صَدْرِهِ
حضرت دست بر سینه او زد.
ثُمَّ قَالَ: یَا وَابِصَةُ الْبِرُّ مَا اطْمَأَنَّ بِهِ الصَّدْرُ
فرمود: ای وابصه! کار نیک کاری است که نفس از آن آرامش یابد ،
وَ الْإِثْمُ مَا تَرَدَّدَ فِی الصَّدْرِ و جَالَ فِی الْقَلْبِ،
و کار بد کاری است که در سینه می چرخد و در قلب بالا و پایین میشود.
وَ إِنْ أَفْتَاکَ النَّاسُ وَ أَفْتَوْک
هرچند مردم حکم انجامش را به تو داده باشند
❇️ فطرت خدایی انسان توان فهم بسیاری از مطالب را دارد به شرط اینکه آن را دستکاری نکرده باشد و فهم او را خدشه دار نکرده باشد. موسیقی حرام ،لقمه حرام ،شکستن حرمت اولیای خداو .. فطرت را آلوده می کند
در خطبه یک هم حضرت فرمود انبیا آمده اند تا فطرت انسان را شخم بزنند .
چندین چراغ دارد و بیراهه مى رود *
بگذار تا بیفتد و بیند سزاى خویش!
❎اینکه انسان با فطرت ،قرآن ،سخن اهل بیت علیهم السلام ،بزرگان ، حق را قبول نمی کند سزای آن را می بیند.
غفرالله لی و لکم الحمدلله رب العالمین