شرح حکمت 135نهج البلاغه :: روزگارم #با

شرح حکمت 135نهج البلاغه

پخش و دانلود صوت

۰۳/۰۱/۲۷

محمد کاظمی نیا

نظرات (۱)

۰۲ ارديبهشت ۰۳ ، ۰۷:۴۶

زمانی

بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمتها
۴۰۳/۱/۲۷ . ۶شوال

💢 حکمت۱۳۵ 💢

💠وَ قَالَ (علیه السلام):
امام علی علیه‌السلام میفرمایند:

💠مَنْ أُعْطِیَ أَرْبَعاً لَمْ یُحْرَمْ أَرْبَعاً
کسی که به او چهار نعمت داده شده است از چهار نعمت محروم نمیشود؛ (مجموعا هشت نعمت به دست می‌آورد)

💠مَنْ أُعْطِیَ الدُّعَاءَ لَمْ یُحْرَمِ الْإِجَابَةَ،
به کسی اجازه دعا کرد داده شود از اجابت دعا محروم نمیشود،

💠وَ مَنْ أُعْطِیَ التَّوْبَةَ لَمْ یُحْرَمِ الْقَبُولَ،
اگر به کسی توفیق توبه داده شود از قبول توبه محروم نمیشود،

💠وَ مَنْ أُعْطِیَ الِاسْتِغْفَارَ لَمْ یُحْرَمِ الْمَغْفِرَةَ،
اگر به کسی توفیق استغفار داده شود از مغفرت و آمرزش گناهان محروم نخواهد شد.

💠 وَ مَنْ أُعْطِیَ الشُّکْرَ لَمْ یُحْرَمِ الزِّیَادَةَ.
اگر به کسی نعمت شکر عطا شد ،از اضافه شدن نعمتها[الزِّیَادَةَ] محروم نمیشود.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
💠مَنْ أُعْطِیَ أَرْبَعاً لَمْ یُحْرَمْ أَرْبَعاً
کسی که به او چهار نعمت داده شده است از چهار نعمت محروم نمیشود؛

✅معمولا نعمت ها به طور دفعی به انسان نمی رسند، نعمت ها مرحله به مرحله به انسان میرسند.
مانند وام هایی که برای مسکن میدهند، هر مقداری که پول تزریق شد باید پیشرفت حاصل شود تا مرحله بعد واریز شود.

🔺 حضرت در حکمت ۱۴ می‌فرماید: اذَا وَصَلَتْ إِلَیْکُمْ أَطْرَافُ النِّعَمِ فَلَا تُنَفِّرُوا أَقْصَاهَا بِقِلَّةِ الشُّکْر
وقتی ابتداء نعمت به شما رسید شاکر باشید و گرنه استمرار و ادامه نعمت به شما نخواهد رسید.

❇️خدای متعال نعمت های ابتدایی فراوانی را به انسان عطا کرده است ولی برای تکمیل این نعمت ها و استمرار این نعمت ها باید شکر آنها را به جا بیاوریم و خودمان را مستحق و لایق آن نعمت ها بگردانیم تا خداوند هم عنایت کند.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

✅دعا کردن یک نعمتی است که باید به شخص عطا شود، توفیق دعا داده شود. این نیست که انسان بخواهد و بتواند دعا کند، این خداست که باید مقدمات دعا را به انسان عطا کند.
ما خیلی از این توفیقات را از خودمان میدانیم و اظهار میداریم «من دعا کردم» در حالی که نعمتی است از طرف خدا ، و باید انتخاب شوی و به تو این اذن و اجازه داده شود.

🔺به تعبیر مرحوم عبودیت :
من ،من نکنید ، شما نیم من و یک چارک هم نیستید.

🔺مرحوم کلینی از امام کاظم علیه‌السلام نقل می‌کنند:
مَا مِنْ بَلَاءٍ یَنْزِلُ عَلَى عَبْدٍ مُؤْمِنٍ فَیُلْهِمُهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الدُّعَاءَ إِلَّا کَانَ کَشْفُ ذَلِکَ الْبَلَاءِ وَشِیکاً
هیچ بلائى بر بندۀ مؤمن نازل نشود که خدا به او الهام نماید تا دعا کند جز اینکه بزودى بلا برطرف شود
وَ مَا مِنْ بَلَاءٍ یَنْزِلُ عَلَى عَبْدٍ مُؤْمِنٍ فَیُمْسِکُ عَنِ الدُّعَاءِ إِلَّا کَانَ ذَلِکَ الْبَلَاءُ طَوِیلًا
و هیچ بلائى بر بندۀ مؤمن نازل نشود که از دعا کردن خوددارى کند جز اینکه بلا طولانى باشد.
فَإِذَا نَزَلَ الْبَلَاءُ فَعَلَیْکُمْ بِالدُّعَاءِ وَ التَّضَرُّعِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ
پس هرگاه بلا نازل شد،بر شما باد که به درگاه خداى عزّ و جلّ‌ زارى و دعا کنید.
⏪دعا کردن عنایت و اذن الهی را میخواهد.

✳️کسی که موفق به دعا شود، اجابت برای او قطعی است. البته اجابت همیشه آن چیزی که ما میخواهیم نیست بلکه مطابق حکمت و مصلحت خدا است وظیفه ما دعا کردن است و وظیفه خدا اجابت کردن است بنا بر حکمت و مصلحت.

🔺در کافی در «بَابُ أَنَّ مَنْ دَعَا اسْتُجِیبَ لَه/کسی که دعا کند حتما دعایش مستجاب میشود» از امام صادق علیه‌السلام چنین روایت شده:
مَا أَبْرَزَ عَبْدٌ یَدَهُ إِلَى اللَّهِ الْعَزِیزِ الْجَبَّارِ إِلَّا اسْتَحْیَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یَرُدَّهَا صِفْراً
هیچ بنده دست به درگاه خداى عزیز جبّار بر نیاورد جز اینکه خدا عز و جل شرم دارد از اینکه آن را تهى برگرداند
حَتَّى یَجْعَلَ فِیهَا مِنْ فَضْلِ رَحْمَتِهِ مَا یَشَاءُ
هیچ بنده دست به درگاه خداى عزیز جبّار بر نیاورد جز اینکه خدا عز و جل شرم دارد از اینکه آن را تهى برگرداند
فَإِذَا دَعَا أَحَدُکُمْ فَلَا یَرُدَّ یَدَهُ حَتَّى یَمْسَحَ عَلَى وَجْهِهِ وَ رَأْسِهِ.
و هر گاه یکى از شماها دعاء کرد، دستش را برنگرداند تا آن را به روى و سر خود بکشد.

⏪ از قدیم رسم بوده که افراد بعد از صلوات دست به صورت میکشیده اند و این ریشه روایی دارد چرا که صلوات دعای مستجاب است.
.

❇️اجابت قطعی است و هیچ ممکن نیست خداوند دعا را مستجاب نکند ولی کیفیت اجابت و زمان اجابت و... به حکمت الهی بستگی دارد.

🔺در کتاب شریف کافی «بَابُ مَنْ أَبْطَأَتْ عَلَیْهِ الْإِجَابَة» از امام صادق علیه‌السلام چنین روایت شده:
إِنَّ الْعَبْدَ لَیَدْعُو فَیَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِلْمَلَکَیْنِ
به راستى بنده دعا مى‌کند و خداى عزّ و جلّ‌ به دو فرشته مى‌فرماید:
قَدِ اسْتَجَبْتُ لَهُ وَ لَکِنِ احْبِسُوهُ بِحَاجَتِهِ فَإِنِّی أُحِبُّ أَنْ أَسْمَعَ صَوْتَهُ
من دعاى او را اجابت کردم ولى حاجت او را نگهدارید تا او باز هم دعا کند،زیرا من دوست دارم آوازش را بشنوم
وَ إِنَّ الْعَبْدَ لَیَدْعُو فَیَقُولُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى
و راستى بنده‌اى هم هست که دعا مى‌کند و خداى تبارک و تعالى مى‌فرماید:
عَجِّلُوا لَهُ حَاجَتَهُ فَإِنِّی أُبْغِضُ صَوْتَهُ.
خواسته‌اش را زود برآورید،زیرا من از آوازش بدم مى‌آید.

🔺داستان علامه طباطبایی و اعتکاف در حرم امام رضا:
علامه طباطبایی برای حاجتی چهل روز در حرم معتکف شدند،
در روزهای پایانی پرده ها از جلوی چشم ایشان کنار رفت و خانمی را دیدند که به حرم آمد و با صدای بی ادبانه ای از امام خواست تا حجت او را بدهد،حضرت دستور دادند زود حاجت او داده شود ، در حالی که علامه برای براآورده شدن حاجتش چهل روز معتکف شده بود این خانم با بی ادبی تمام حاجتش را گرفت و رفت.
در آن حالت امام به علامه طباطبایی فرمود: ما شنیدن صدای شما را دوست داریم از این جهت در اجابت شما تاخیر می‌اندازیم.

❇️در ادامه متن نهج البلاغه از قول سید رضی در تصدیق کلام حضرت آیه قرآن "ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ" آورده شده:

💠 قال الرضی رحمه الله تعالى و تصدیق ذلک فی کتاب الله تعالى قال الله فی الدعاء "ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ"

⏪برخی بزرگان امثال علامه مجلسی در بحار، علامه شوشتری در بهج الصباغه و حتی ابن ابی الحدید میگویند این جملات اخیر که با عنوان "قال الرضی"ذکر شده است، ادامه کلام خود حضرت است نه اینکه سید رضی این جملات را گفته باشند و به اشتباه به سید رضی نسبت داده شده است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
💠وَ مَنْ أُعْطِیَ التَّوْبَةَ لَمْ یُحْرَمِ الْقَبُولَ،
اگر به کسی توفیق توبه داده شود از قبول توبه محروم نمیشود،

✅کسی که توفیق توبه و بازگشت به خدا را پیدا کند، خداوند حتما او را می پذیرد.
🔺به تعبیر امام حسین به حر یزید ریاحی بعد از توبه :
ارفع رأسک
حالا که اینجا آمدی و توبه کردی سرت را بالا بگیر .

❇️خداوند به شدت به بندگانش علاقه مند است و آنها را دوست دارد، اگر کسی در مسیر خطا قرار گرفتن خداوند چشم به انتظار او میماند تا برگردد، وقتی بنده برگشت و از راه خطا دور شد، خداوند او را در آغوش میگیرد.

🔺فیض کاشانی در محجه البیضاء روایت نقل میکند:
أوحَى اللّه ُ إلى داودَ علیه السلام : یا داودُ ، لَو یَعلَمُ المُدبِرونَ عَنّی کَیفَ انتِظاری لَهُم ورِفقی بِهِم وشَوقی إلى
اى داوود! اگر آنان که از من رویگردان شده اند ، مى دانستند که چگونه در انتظارشان هستم و چه مهرى نسبت به آنان دارم و چه قدر مشتاقم که معصیتشان را ترک کنند ،
تَرکِ مَعاصیهِم لَماتوا شَوقا إلَیَّ ، وتَقَطَّعَت أوصالُهُم مِن مَحَبَّتی
از اشتیاق من مى مردند و در راه محبّتم ، بند از بندشان جدا مى شد.
یا داودُ ، هذِهِ إرادَتی فِی المُدبِرینَ عَنّی ، فَکَیفَ إرادَتی فِی المُقبِلینَ عَلَیَّ ؟!
اى داوود ! این اراده من است درباره کسانى که از من رویگردان شده اند . پس اراده ام درباره روى آورندگان به من ، چگونه است ؟
.

✳️سید رضی در این بخش هم آیه قرآن را در تصدیق کلام حضرت می‌آورند:

💠و قال فی التوبة "إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللَّهِ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهالَةٍ ثُمَّ یَتُوبُونَ مِنْ قَرِیبٍ فَأُولئِکَ یَتُوبُ اللَّهُ عَلَیْهِمْ وَ کانَ اللَّهُ عَلِیماً حَکِیماً
محققا خدا توبه آنهایی را می‌پذیرد که عمل ناشایسته را از روی نادانی مرتکب شوند و پس از آن به زودی توبه کنند، البته خدا آنها را می‌بخشد و خدا (به مصالح خلق) دانا و آگاه است.

🔺در مناجات تائبین آمده:
إلهی أنْتَ الَّذی فَتَحْتَ لِعِبادِکَ باباً إلى عَفْوِکَ سَمَّیْتَهُ التَّوْبَةَ وَقُلْتَ:
خداوندا تو کسى هستى که درى به روى بندگان خود گشوده اى و نام آن را توبه گذارده اى و فرموده اى:
_تُوبوا إِلَى اللهِ تَوْبَةً نَصُوحاً_ فَما عُذْرَ مَنْ أغْفَلَ دُخُولَ الْبابِ بَعْدَ فَتْحِهِ
«همگى به سوى خدا باز گردید و توبه خالص کنید» با این حال آنان که غافل مى شوند تا از این در به سوى عفو الهى وارد شوند چه عذرى دارند.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
💠وَ مَنْ أُعْطِیَ الِاسْتِغْفَارَ لَمْ یُحْرَمِ الْمَغْفِرَةَ،
اگر به کسی توفیق استغفار داده شود از مغفرت و آمرزش گناهان محروم نخواهد شد.

✅استغفار در واقع یکی از شرایط توبه است.
هر کسی توبه کند، بازگشت او مورد قبول خدا واقع میشود و هر کسی ابزار بازگشت را نیز داشته باشد و از خدا طلب غفران و بخشش داشته باشد، خداوند پاسخ او را با مغفرت میدهد.

❇️در توبه و بازگشت به خدا هم اصل پشیمانی و انزجار از گناه مهم است که توبه و بازگشت نام دارد، هم ابزار و وسیله بازگشت مهم است. کسی که از گناه دل شکسته شد و برگشت و با حال دل استغفر الله گفت، الهی العفو گفت، یا اله العاصین گفت، خدای متعال او را با مغفرت خودش مورد لطف و عنایت قرار میدهد.
چه خوب است که این دعای جوشن کبیر را منحصر به ماه رمضان ندانیم و به خواندن آن در سایر ایام سال هم اهتمام داشته باشیم و باید دعا پژوهی هم داشته باشیم نه فقط به خواندن دعا اکتفا کنیم. باید سر درس صحیفه و جوشن کبیر بنشینیم و بسنجیم که هر دعا چه دردی از ما را دوا خواهد کرد.

✳️اگر چه اصل توبه همان حال و توجه است ولی هر ذکری اثر خاص خودش را دارد، هر دعا و توبه ای زمان خاص خودش را دارد.
👈مثلا در زمان سحر دعا و توبه بیشتر به اجایت نزدیک است.

❎انسان های گناه کاری که به آخر خط رسیده باشند به شدت احساس تنهایی و بی پناهی میکنند، و دوست دارند کسی آنها را پناه بدهد. چه جایی برای پناه گرفتن بهتر از حرم امام حسین علیه‌السلام، زیر قبه ی حضرت؟
🔺امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید:
لِمَوْضِعِ قَبْرِ الْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلَامُ حُرْمَةٌ مَعْلُومَةٌ، مَنْ عَرَفَهَا وَ اسْتَجَارَ بِهَا أُجِیرَ
مرقد امام حسین حرمت شناخته شده ای دارد که هر کسی این حرمت را بشناسد و به آن پناه ببرد، پناه داده میشود.

🔺سید رضی این بخش از کلام مولا را هم با آیه قرآن تصدیق می‌کند:
و قال فی الاستغفار "وَ مَنْ یَعْمَلْ سُوءاً أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِ اللَّهَ یَجِدِ اللَّهَ غَفُوراً رَحِیماً"
و هر که عمل زشتی از او سرزند یا به خویشتن ستم کند سپس از خدا طلب آمرزش و عفو نماید خدا را بخشنده و مهربان خواهد یافت.

🔺پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله وسلم می‌فرمایند:
أکْثِرُوا مِنَ الاْسْتِغْفارِ فَإنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ لَمْ یُعَلِّمْکُمُ الاْسْتِغْفارَ إلاّ وَهُوَ یُریدُ أنْ یَغْفِرَ لَکُمْ
زیاد استغفار کنید زیرا خداوند متعال استغفار را به شما نیاموخته مگر به این جهت که مى خواهد شما را بیامرزد.

⏪خداوند کار عبثی نمیکند و وقتی استغفار را قرار داده حتما مغفرت هم درویش دارد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
💠 وَ مَنْ أُعْطِیَ الشُّکْرَ لَمْ یُحْرَمِ الزِّیَادَةَ.
اگر به کسی نعمت شکر عطا شد ،از اضافه شدن نعمتها[الزِّیَادَةَ] محروم نمیشود.

✅شکر نعمتی است از نعمتهای الهی که باید به انسان عطا شود. چه بسیار افرادی که یا نعمت ها را نمی بینند یا به نعمت ها عادت میکنند، یا نعمت را میبینند ولی نداشته ها بیشتر به چشمشان می آید و در نتیجه شاکر نیستند.
کسی که شاکر نباشد دچار حرمان و محرومیت میشود.

🔺سید رضی در تصدیق این بخش هم به آیه قرآن استناد کرده است:
و قال فی الشکر "لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ"
اگر خدا را شکر کنید خود شما را زیاد میکنیم در نتیجه نعمتهای شما هم زیاد میشود.

🔺در غررالحکم از امام علی علیه‌السلام چنین روایت شده:
اَوَّلُ ما یَجِبُ عَلَیْکُمْ لِلّهِ سُبْحانَهُ شُکْرُ أیادیهِ وَابْتِغاءُ مَراضیهِ
نخستین چیزى که بر شما در برابر خداوند سبحان واجب است شکر نعمت هاى او و به دست آوردن موجبات خشنودى اوست.

⏪وقتی انسان «لم یکن شیء مذکورا» بود خداوند به او نعمت‌هایی را داد ،و الان زمان شکر گذاری از این نعمت هاست.
🔺امام صادق علیه‌السلام میفرمایند:
فِی کُلِّ نَفَسٍ مِنْ أَنْفَاسِکَ شُکْرٌ لَازِمٌ لَکَ بَلْ أَلْفٌ أَوْ أَکْثَرُ
براى هر نَفَسى از نفس‌هایت شکرى و بلکه هزار و بیشتر از هزار شکر بر تو واجب است
وَ أَدْنَى الشُّکْرِ رُؤْیَةُ النِّعْمَةِ مِنَ اللَّهِ تَعَالَى مِنْ غَیْرِ عِلَّةٍ یَتَعَلَّقُ الْقَلْبُ بِهَا دُونَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ
پایین ‌ترین مرتبه‌ی شکر الهى، دیدن نعمت‌ها از جانب خداى متعال است، به‌گونه‌ای که انسان، نعمت را از آنِ خداوند بداند نه اعمال خود

⏪گاهی انسان میگوید این نعمتی که به من رسید اثر فلان عمل من بود، امام صادق فرمود این نا‌شکری است، ندیدن منعم است. نعمت را از خود شمردن است.
کوچکترین مرحله شکر در بیان امام صادق دانستن نعمت از جانب خداوند است
مثل کودکی که درس میخواند و شاگرد اول میشود و از پدرش تقاضای جایزه دارد ،در حالی درس خواندن او به خاطر نعمت‌هایی است که پدر برای او فراهم کرده و اگر درس نخواند کفران نعمت کرده و وظیفه اش درس خواندن است.

فرمود علی که چار خصلت/
بر هر که نصیب شد ز رحمت

محروم نشد ز چار دیگر/
قرآن شریف را تو بنگر

توفیق دعاء هر کسی یافت/
حق نور اجابتش عیان ساخت

هر کس که به توبه شد موفق/
دارد ز قبول توبه رونق

هر کس طلبید باب غفران/
محروم نشد ز مغفرت هان

هر کس که به شکر دست یابد/
حق نعمت و عزتش فزاید

غفر الله لی ولکم
.

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

نام *

پست الکترونيک

سایت یا وبلاگ

پیام *

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:

یا ، یا ، ، <strike> یا <s>، ، ، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، ، ، <a href="" title="">، ، <div align="">

کد امنیتی *

ارقام فارسی و انگلیسی پذیرفته می‌شوند

نظر بصورت خصوصی ارسال شود

پست الکترونیک برای عموم قابل مشاهده باشد

روزگارم #با_کـــریمان طی شده...

مدد ز غیر تو ننگ است یا علی مددی