شرح حکمت 123نهج البلاغه :: روزگارم #با

شرح حکمت 123نهج البلاغه

پخش و دانلود صوت

۰۲/۱۲/۲۷

محمد کاظمی نیا

نظرات (۱)

۲۸ اسفند ۰۲ ، ۰۹:۰۲

یار علی

بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمتها
۴۰۲/۱۲/۲۷ . ۵شعبان

💢 حکمت ۱۲۳ 💢

🔶وَ قَالَ (علیه السلام): طُوبَى لِمَنْ ذَلَّ فِی نَفْسِهِ
خوشا بحال کسی که نفس خود را در نزد خود کوچک بشمارد و متواضع باشد.
شاید ابراز خودی نشود اما در درون برای خود جایگاهی قائل هستیم. در باطن خود انتظارات و توقعاتی داریم.
[ حالا چرا با من ، چرا منو ندید ، چرا دیر گفت ، چرا تشکر من با دیگری فرق داشت. همه ، تصورکردن و متوقع بودن جایگاهی برای خود است]
خوش به حال کسی که در نگاه خودش ذلیل است،

↙️ طبق برخی نسخه ها مثل نسخه ی مرحوم فیض الاسلام، این حکمت ادامه حکمت ۱۲۲میباشد یعنی در همان فضایی که شخصی در تشییع جنازه خندید و حضرت او رابه اشتباهش آگاه کرد.
بر طبق منابع دیگری غیر از نهج البلاغه، حکمت ۱۲۲و ۱۲۳ از پیامبر اکرم نیز صادر شده اند.همانگونه که سید رضی می فرماید:
قالَ الرَّضِیُّ: أقُولُ: وَمِنَ النّاسِ مَنْ یَنْسِبُ هذا الْکَلامَ إلى رَسُولِ اللهِ(ص) وَکَذلِکَ الَّذی قَبْلَهُ
بعضى از مردم این کلام حکمت آمیز و همچنین کلامى را که قبل از آن است به رسول خدا(صلى الله علیه وآله) نسبت داده اند.

❌انسان باید در پیش خود احساس شکستگی و ذلت کند تا خدای متعال او را عزیز گرداند. کسانی که احساس عزت و شوکت دارند و راه کبر و غرور را پیش میگیرند سرانجامی جز ذلت ندارند.
در غرر الحکم فرمود :
ثَمَرَةُ التَّوَاضُعِ الْمَحَبَّةُ
کسی که اهل تواضع باشد هم محبوب مردم میشود هم محبوب خدا.
در ویژگی متقین فرمود:
لَا یَرْضَوْنَ مِنْ أَعْمَالِهِمُ الْقَلِیلَ
متقین به کارهای کوچکی که انجام می‌دهند رضایت نمی‌دهند
وَ لَا یَسْتَکْثِرُونَ الْکَثِیرَ فَهُمْ
و کارهای بزرگی را که انجام می‌دهند، بزرگ نمی‌شمرند
لِأَنْفُسِهِمْ مُتَّهِمُونَ وَ مِنْ أَعْمَالِهِمْ مُشْفِقُونَ
خود را متهم می‌دارند و از آنچه انجام می‌دهند بیمناک هستند ایا درست انجام داده اند یا نه !!

📕در ادعیه ماه مبارک رمضان میخوانیم:
اللَّهُمَّ وَ فِی سَفَرِی فَاحْفَظْنِی
خدایا، در سفرم مرا نگاه دار
وَ فِی أَهْلِی فَاخْلُفْنِی‏
و در رابطه با خانواده‌ام جانشین من باش.
وَ فِیمَا رَزَقْتَنِی فَبَارِکْ لِی
و آنچه را که به من روزى داده‌اى مبارک گردان .
وَ فِی نَفْسِی فَذَلِّلْنِی وَ فِی أَعْیُنِ النَّاسِ فَعَظِّمْنِی
و مرا در نزد نفسم خوار و در چشم مردم بزرگ بدار
وَ إِلَیْکَ یَا رَبِّ فَحَبِّبْنِی
و نیز -اى پروردگار من- مرا محبوب خودت قرار ده.

🔶وَ طَابَ کَسْبُهُ و صَلحَت سریرَتُهُ
خوشا بحال کسانی که تجارت و کسب و کار آنان طیب است.
وباطن وجود آنها پاک و صلاح است.
در دنیا ظاهر الصلاحی راحت فراهم میشود اما فردای قیامت با آن کاری نیست با باطن و ملکات درونی حسابرسی دارند.

⭕️برعکس کسانی که فکر میکنند خوش به حال کسی است که با دغل و نیرنگ و ربا و ظلم به مال و اموالی دست پیدا میکند و به ظاهر زندگی، خوبی را دست و پا میکند، حضرت میفرماید بدا به حال چنین شخصی!
خوش به حال کسی که از راه حلال کسب درآمد میکند.

💮امام صادق در این مورد می فرماید: مَنْ سَرَّهُ أَنْ یُسْتَجَابَ لَهُ دَعْوَتُهُ فَلْیُطِبْ مَکْسَبَهُ
کسى که خوشحال مى شود از این که دعایش مستجاب گردد باید کسب خود را پاک و حلال کند.
پیامبر اکرم نیز فرمود:
مَنْ أَحَبَّ أنْ یُسْتَجابَ دُعائُهُ فَلْیَطِبْ مَطْعَمَهَ وَمَکْسَبَهُ
کسی که دوست دارد دعایش مستجاب شود مواظب خورد و خوراک و کسب و کارش باشد.

⭕️شخصی از امیرالمومنین در مورد شرافت ، مروت و عقل پرسید، حضرت فرمود:
أَمَّا الشَّرَفُ فَمَنْ شَرَّفَهُ السُّلْطَانُ شَرُفَ اما شرافت کسی که سلطان پیش او بیاید و او را شریف بداند، شریف است.
وَ أَمَّا الْمُرُوءَةُ فَإِصْلَاحُ الْمَعِیشَةِ
و اما مروت و مردانگى همان سر و سامان دادن بمعیشت و زندگانى است.
وَ أَمَّا الْعَقْلُ فَمَنِ اتَّقَى اللَّهَ عَقَلَ
و اما عقل پس هر که از خدا ترسید عاقل و خردمند است.

💮هنگامى که پیغمبر از غزوه تبوک باز گشت، «سعد انصارى» به استقبال پیامبر آمده. حضرت با او مصافحه کرد و چون دست او را بسیار خشن دید،
فرمود: چه چیز دست تو را این گونه خشن کرده است؟
عرض کرد: «اى رسول خدا! من با داس و بیل کار مى کنم تا زندگى عیالم را فراهم سازم».
نقل شده است:
فَقَبَّلَ یَدَهُ رَسُولُ اللهِ وَقالَ: هذِهِ یَدٌ لا تَمُسُّهُ النّارُ
پیغمبرصلى الله علیه وآله دست او را بوسید و فرمود: این دستى است که هرگز آتش دوزخ به آن اصابت نمى کند.

⭕️خواب از روی خستگی کار، غفران گناه است .
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ بَاتَ کَالًّا مِنْ طَلَبِ الْحَلَالِ بَاتَ مَغْفُوراً لَهُ
کسی که شب را از خستگی طلب حلال بخوابد، آمرزیده خوابیده است.

🔶وَ صَلَحَتْ سَرِیرَتُهُ
خوشا بحال کسی که باطنش صالح و پاک باشد.

❌ پاکی باطن یکی از اصول مهم ایمان است. اگر کسی به طهارت و اصلاح باطن روی نیاورد و درونی آلوده داشته باشد از دو حال خارج نیست یا فاسق است یا منافق.
_اگر باطن آلوده باشد و ظاهر هم آلوده، نتیجه آن میشود فاسق.
_اگر باطن آلوده باشد و ظاهر پاک و وارسته نتیجه آن میشود منافق.

💮پاکی درون بهترین ذخیره انسان است در غررالحکم آمده :
صِحَّةُ الضَّمائرِ مِن أفضَلِ الذَّخائرِ
سلامتِ درونها، از بهترین اندوخته هاست .

🔶وَ حَسُنَتْ خَلِیقَتُهُ
خوشا بحال کسیکه نیکو خلق و خوش رفتاری او سرآمد است.
خوش خلقی ذات او باشد.
نه فقط در شادی و سر کیفی خوش اخلاق باشد.
(خلق و خو و باطنش نیکو باشد)

⭕️حضرت بلافاصله بعد از باطن پاک، به اخلاق نیکو که در واقع ظهور و بروز آن باطن پاک است اشاره میکند. انسان باید در خلق و خو و رفتار و گفتار و تعاملات خود با دیگران نیکی را سرلوحه کار خود قرار دهد وظاهر و باطن پاکیزه ای داشته باشد.

💮لذا از جمع بین این دو جمله به دست می آید کسانی که شعار "دلت پاک باشد" سر میدهند در واقع یکی از دو حالت قبل را دارند چرا که اگر واقعا کسی دل پاکی
داشت باید ظهور و بروز این پاکی در چهره و اعمال و اخلاق او نیز هویدا باشد.

📕حسن خلق در روایات بسیار مورد تاکید قرار گرفته است:
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ حُسْنُ الْخُلُقِ نِصْفُ الدِّینِ
خوش اخلاقی نیمه دین است.
الخُلقُ وِعاءُ الدِّینِ
اخلاق، ظرف دین است.
با اخلاق خوش است که میشود ظرفیت دینداری را در دیگران ایجاد کرد. بچه را با اخلاق خوش میتوان به دین دعوت کرد چرا که ظرفیت در او ایجاد میشود

💮پیامبر صلی الله علیه وآله فرمودند:
ما مِن شیءٍ أثقَلُ فی المیزانِ مِن حُسنِ الخُلقِ
در ترازوى اعمال، چیزى سنگینتر از خوش خلقی نیست
جالب آنکه در همین موضوع روایتی در مورد صلوات نیز داریم:
مَا فِی اَلْمِیزَانِ شَیْءٌ أَثْقَلَ مِنَ اَلصَّلاَةِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
صلوات با آن جایگاه رفیعش، میزان اعمال را سنگین میکند همانگونه که حسن خلق نیز میزان اعمال را سنگین میکند.

💮امیرالمومنین علیه السلام فرمود:
مَن ساءَ خُلقُهُ مَلَّهُ أهلُهُ
آن که بد اخلاق باشد خانواده اش از او دلتنگ و بیزار شوند.
فی سَعَةِ الأخْلاقِ کُنوزُ الأرْزاقِ
گنج هاى روزى، در گشاده خلقى است.

❌ نتیجه: خوش به حال خوش اخلاق چرا که هم دنیا دارد، هم رزق دارد، هم محبت خانواده را دارد، هم دیگران را به دین دعوت میکند.

🔶وَ أَنْفَقَ الْفَضْلَ مِنْ مَالِهِ
خوشا بحال آن کسی که علاوه بر پرداخت واجبات مشخص شده الهی، از اضافه مال، انفاق و دستگیری از دیگران را هم دارد.
《 ما عندَکم یَنفُد و ما عندَ اللهِ باقٕ؛ نحل - ۹۶ 》
آنچه که در نزد شماست نابود شدنی ست .آنچه که در نزد خداست باقی میماند.اضافه مال انفاقی نزد خدا باقی ماندنی است.
《 لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ؛ مائده - ۹۲》
هرگز به بر و نیکویی نمیرسد کسی ، مگر از انچه دوست دارد انفاق کند.
《 وَیُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَىٰ حُبِّهِ مِسْکِینًا وَیَتِیمًا وَأَسِیرًا؛ دهر - ۱۲》
و هم بر دوستی او (یعنی خدا، و هم دوست داشتن طعام) به فقیر و طفل یتیم و اسیر طعام می‌دهند.

⭕️انفاق از دست دادن نیست، به دست آوردن است، پیغمبر اکرم دستور داد گوسفندى براى قربانى و انفاق بر نیازمندان ذبح کنند. همه آن ـ جز کتف گوسفند را انفاق کردند. پیامبرفرمود:
چه چیزى از این گوسفند باقى مانده؟
عایشه گفت: تنها کتف آن.
پیغمبرفرمود: چنین نیست
بَقِىَ کُلُّها غَیْرَ کِتْفِها
تمام آن باقى مانده جز کتفش.

💮امیرالمومنین می فرماید:
إنّکُم إلى إنفاقِ ما اکتَسَبتُم أحوَجُ مِنکُم إلَى اکتِسابِ ما تَجمَعونَ
شما به انفاق کردن آنچه به دست آورده اید محتاج تر هستید تا به دست آوردن آنچه جمع میکنید.

🔶 وَ أَمْسَکَ الْفَضْلَ مِنْ لِسَانِهِ
خوشا بحال افرادی که زبان را به بیهوده نمی چرخانند.
اضافات مال را میدهند اضافات کلام را خود نگهداری میکنند.فضولات لسان ، آنچه که گفتن آن ضرورت ندارد.
خوشا بر کسی که امساک زوائد کلام ،
و انفاق زیادی مال داشته باشد.

❌کسی که زبان را رها بگذارد و هر مطلبی به ذهنش رسید را به زبان جاری کند، این شخص قطعا دچار خسارت های ایمانی و آبرویی خواهد شد و به تعبیر دیگر خوش به حال چنین شخصی نیست. در حکمت ۶۰ هم در این مورد فرمود:
اللِّسَانُ سَبُعٌ إِنْ خُلِّیَ عَنْهُ عَقَر
زبان درنده اى است که اگر رها شود، گاز مى گیرد.
پیغمبر اکرم: لایَسْلَمُ أحَدٌ مِنَ الذُّنُوبِ حَتّى یَخْزُنَ لِسانَهُ
روایت نبوی : هیچ کس نمی‌تواند از دام گناه محفوظ باشد الا اینکه زبان خود را نگه دارد .

📕در حکمت ۲ فرمود:
هَانَتْ عَلَیْهِ نَفْسُهُ مَنْ أَمَّرَ عَلَیْهَا لِسَانَه کسی که زبانش را بر خود امیر کند شخصیتش حقیر خواهد شد.
نتیجه آنکه زبان اگر بی مهابا بچرخد و هر حرفی بزند و هر ناسزایی بگوید، بدا به حال این شخص. ولی اگر انسان امیر زبان خود باشد خوش به حال اوست.

🔶وَ عَزَلَ عَنِ النَّاسِ شَرَّهُ
خوشا بر احوال افرادی که مردم از شر ، اذیت و آزار او در امان باشند.
خود را شدیداً تحت نظارت دارد ، بر خود سخت میگیرد تا بر کسی زحمت و سختی نرسد.

❌ بدا به حال کسی که با دست و زبان به دیگران آسیب بزند ، انسان باید همواره مراقب باشد که بدی هایش به دیگران آسیب نزند . امام باقرعلیه السلام:
لَیْسَ مِنّا وَ لا مِنْکُمْ مَنْ ظَلَمَ النّاسَ
از ما نیست و از شما شیعیان هم نیست کسى که به مردم ظلم کند.

🔶 وَ وَسِعَتْهُ السُّنَّةُ وَ لَمْ یُنْسَبْ إلَى الْبِدْعَةِ
طوبی لهم بر کسی که سنت، آداب و اخلاق اهل بیت برای او کفایت میکند وبه امور بدعت نسبت داده نمیشود.
حد خود را میداند وبرای خود و دیگران تکلیف دینی وضع نمی کند.به آنچه رسولخدا ص معین کرده پایبند است.

⭕️انسان خوشبخت باید در محور و مدار سنت و احکام الهی حرکت کند. و زیبای سنت آن است که وسعت دارد و انسان را در تنگنا قرار نمی دهد. سنت های الهی انسان را وسیع میکند.
و از آن طرف نیز نباید در مسیر بدعت قرار بگیرد و حرفهای من در آوردی را به اسم دین قبول کند و به دیگران تجویز کند و عمل کند.رسول خد صلی الله علیه وآله:
أهْلُ الْبِدَعِ شَرُّ الْخَلْقِ وَالْخَلیقَةِ
بدعت گذاران بدترین مخلوقات خدا و بدعت گذار نکوهیده ترین خلق است.

💮پیامبر در تفسیر آیه شریفه:
" إِنَّ الَّذِینَ فَرَّقُوا دِینَهُمْ وَکَانُوا شِیَعاً"
فرمود : کسانى که در آیین خود تفرقه ایجاد کردند، و به دسته هاى گوناگون و مذاهب مختلف تقسیم شدند فرمود:
هُمْ أصْحابُ الْبِدَعِ وَأصْحابُ الاْهْواءِ لَیْسَ لَهُمْ تَوْبَةٌ أنَا مِنْهُمْ بَرىءٌ وَهُمْ مِنّی بُرَآءُ آنها صاحبان بدعت و صاحبان آراى باطله هستند. توبه آنها پذیرفته نمى شودزیرا گروه هایى را منحرف ساخته اند; تا آنها را باز نگردانند پذیرش توبه از آنان امکان ندارد من از آنها بیزارم آنها نیز از من بیزارند.

اللهم اجعل الیقین فی قلبنا

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

نام *

پست الکترونيک

سایت یا وبلاگ

پیام *

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:

یا ، یا ، ، <strike> یا <s>، ، ، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، ، ، <a href="" title="">، ، <div align="">

کد امنیتی *

ارقام فارسی و انگلیسی پذیرفته می‌شوند

نظر بصورت خصوصی ارسال شود

پست الکترونیک برای عموم قابل مشاهده باشد

روزگارم #با_کـــریمان طی شده...

مدد ز غیر تو ننگ است یا علی مددی