شرح حکمت 121نهج البلاغه :: روزگارم #با

شرح حکمت 121نهج البلاغه

پخش و دانلود صوت

۰۲/۱۲/۲۴

محمد کاظمی نیا

نظرات (۱)

۲۶ اسفند ۰۲ ، ۰۹:۰۳

یار محمدی

بسم الله الرحمن الرحیم

شرح حکمت ها

۴۰۲/۱۲/۲۴ . ۳رمضان

💢 حکمت ۱۲۱ 💢

💠شَتَّانَ مَا بَیْنَ عَمَلَیْنِ

چقدر بین این دو عمل ،فاصله و تفاوت است؛

💠عَمَلٍ تَذْهَبُ لَذَّتُهُ وَ تَبْقَى تَبِعَتُهُ

عملی که لذتش تمام میشود و تبعاتش باقی می ماند

💠وَ عَمَلٍ تَذْهَبُ مَئُونَتُهُ وَ یَبْقَى أَجْرُهُ وعملی که سختی اش تمام میشود ولی اجرش باقی می ماند

🔹ما دو اصل کلی داریم:

۱) دینداری سخت است .عبادت و طاعت سخت است گناه آسان است

هوسرانی برای انسان راحت جلوه میکند

اصلا تکلیف از کلمه ی «کلفت »به معنای رنج و زحمت گرفته شده

البته از آن جهت که اسلام مطابق فطرت انسان است و سازگار با آن است آسان می باشد .خطبه ۱۷۶ :

إنَّ الْجَنَّةَ حُفَّتْ بِالْمَکارِهِ وَإِنَّ النّارَ حُفَّتْ بِالشَّهَواتِ

بهشت در میان ناراحتى ها احاطه شده و دوزخ در میان شهوات قرار گرفته

یا در جای دیگر همین خطبه فرمود:

اِعلَموا أنّهُ ما مِن طاعَةِ اللّه ِ شیءٌ إلاّ یَأتی فی کُرْهٍ ، و ما مِن مَعصیَةِ اللّه ِ شیءٌ إلاّ یَأتی فی شَهوَةٍ

هیچ طاعت و عبادتی نیست مگر انسان نسبت به آن کراهت دارد و از آن طرف هر گناهی باشد یک‌میلی به سوی آن هست.

🔺اینکه مبارزه با نفس جهاد اکبر نام‌گرفته چون خیلی سخت است

پیامبرصلی الله علیه وآله :

لِلْجَنَّهْ بَابٌ یُقَالُ لَهُ بَابُ الْمُجَاهِدِینَ یَدْخُلُونَ مِنْهُ وَ أَنَّ الْمَلَائِکَهْ تَتَرَحَّبُ بِهِمْ وَ أَهْلُ الْجَمْعِ یَنْظُرُونَ إِلَیْهِمْ بِمَا أَکْرَمَهُمُ اللَّهُ.

بهشت دری دارد، به نام در مجاهدان که از آن داخل بهشت می‌شوند و فرشتگان به ایشان خوش آمد می‌گویند و اهل محشر [به حال آنان غبطه خورده] و ایشان را با مقامی که خدا به آن‌ها داده می‌نگرند؛

وَ أَعْظَمُ الْجِهَادِ جِهَادُ النَّفْسِ لِأَنَّهَا أَمَّارَهٌ بِالسُّوءِ

جهاد اکبر، جهاد نفس است. زیرا نفس همواره انسان را به کارهای زشت فرا می‌خواند

رَاغِبَهٌ فِی الشَّرِّ مَیَّالَهٌ إِلَی الشَّهَوَاتِ مُتَثَاقِلَهٌ بِالْخَیْرَاتِ کَثِیرَهُ الْآمَالِ نَاسِیَهٌ لِلْأَهْوَالِ

و به زشتی و شهوت‌ها تمایل دارد و از انجام کارهای خیر کوتاهی می‌کند،

آرزوهایش بلند و عظمت قیامت را از یاد می‌برد،

مُحِبَّهُ لِلرِّئَاسَهِ وَ طَالِبَهٌ لِلرَّاحَه.

ریاست را دوست دارد و راحتی را می‌طلبد

قَالَ اللَّهُ تَعَالَی إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا ما رَحِمَ رَبِّی

خداوند فرمود: همانا نفس به انجام زشتی انسان را امر می کند جز آنکه خدا رحم کند

2⃣ اصل دوم: باطل از بین رفتنی است شهوت و هوس باطل است

قرآن کریم در سوره رعد، مثال بسیار زیبایی در مورد حق و باطل میزند: خداوند آب باران را میفرستد و این آب در رودخانه ها جاری میشود، در هنگام حرکت، کفی روی آب شکل میگیرد.

این کف به زودی محو میشود ولی آب باقی میماند:

《کَذَٰلِکَ یَضْرِبُ اللَّهُ الْحَقَّ وَالْبَاطِلَ ۚ فَأَمَّا الزَّبَدُ فَیَذْهَبُ جُفَاءً》

طلا و نقره را وقتی ذوب میکنند تا با آن زیور آلات جدید بسازند، روی فلز کف میکند ولی کف از بین میرود و فلزات باقی میمانند

🔺همانطور که بیان گردید عبادت تکلیف است، زحمت دارد ولی در پس آن رفاه و آسایش است.ثمره عبادت باقی می ماند.

ولی شهوت ظاهرش لذت و عیش است ولی در پس آن زحمت است. و از بین میرود.

⏪چه کسانی بیشتر مخاطب این حکمت می باشند ؟

1⃣ بازاریان

شیخ صدوق در امالی نقل میکند:

کَانَ عَلِیٌّ عَلَیْهِ السَّلاَمُ کُلَّ بُکْرَةٍ یَطُوفُ فِی أَسْوَاقِ اَلْکُوفَةِ سُوقاً سُوقاً

على علیه السّلام هرصبح تازیانه به دوش بازارهاى شهر کوفه را بازرسى مى‌کرد

وَ مَعَهُ اَلدِّرَّةُ عَلَى عَاتِقِهِ وَ کَانَ لَهَا طَرَفَانِ وَ کَانَتْ تُسَمَّى اَلسَّبِیبَةَ

تازیانه على که«سبیبه»نام بود و دو سر داشت.

فَیَقِفُ عَلَى سُوقٍ سُوقٍ فَیُنَادِی

آن‌گاه على علیه السّلام بر سر هربازارى ایستاده و فریاد مى‌زد:

یَا مَعْشَرَ اَلتُّجَّارِ قَدِّمُوا اَلاِسْتِخَارَةَ وَ تَبَرَّکُوا بِالسُّهُولَةِ

اى بازرگانان طلب خیر از خداوند را سرلوحه کارتان کنید و با مردم به آسانی رفتار کنید.

وَ اِقْتَرِبُوا مِنَ اَلْمُبْتَاعِینَ وَ تَزَیَّنُوا بِالْحِلْمِ وَ تَنَاهَوْا عَنِ اَلْکَذِبِ وَ اَلْیَمِینِ

و در انصاف، به خریداران کالاى خود نزدیک شوید و خود را از دروغ و سوگند به‌دور نگاه دارید.

وَ تَجَافَوْا عَنِ اَلظُّلْمِ

به کسی ظلم نکنید

وَ أَنْصِفُوا اَلْمَظْلُومِینَ

و درباره ستم‌دیدگان به انصاف رفتار کنید

وَ لاَ تَقْرَبُوا اَلرِّبَا وَ « أَوْفُوا اَلْکَیْلَ وَ اَلْمِیزٰانَ

و پیرامون ربا نچرخید و پیمانه و ترازو را تمام کامل سازید.

وَ لاٰ تَبْخَسُوا اَلنّٰاسَ أَشْیٰاءَهُمْ وَ لاٰ تَعْثَوْا فِی اَلْأَرْضِ مُفْسِدِینَ

و از حق مردم کم نکنید و در زمین فساد نکنید.

یَطُوفُ فِی جَمِیعِ أَسْوَاقِ اَلْکُوفَةِ فَیَقُولُ هَذَا ثُمَّ یَقُولُ

و آن‌گاه دو بیت مى‌خواند که مضمون آن این بود

تَفْنَى اَللَّذَاذَةُ مِمَّنْ نَالَ صَفْوَتَهَا/

مِنَ اَلْحَرَامِ وَ یَبْقَى اَلْإِثْمُ وَ اَلْعَارُ/

لذت حرام از نزد جوینده‌اش خواهد رفت، درحالى‌که مایه ننگ آن باقى مى‌ماند

تَبْقَى عَوَاقِبُ سُوءٍ فِی مَغَبَّتِهَا/

لاَ خَیْرَ فِی لَذَّةٍ مِنْ بَعْدِهَااَلنَّارُ/

و عواقب گناه باقی می ماند و خیری در لذتى که سرانجام آن دوزخ است،نیست

2⃣حکمرانان ،مسئولین

دومین گروهی که مخاطبین این حکمت هستند!! مسئولین

خطبه ۲۲۴ :حضرت در این خطبه جریان عقیل رامطرح میفرماید که او برای گرفتن سهم بیشتری از بین المال آمد که خودش نابینا بود .

حضرت فرمود ولی من آتش را نزدیک دستش بردم و او را از آتش جهنم ترساندم. به او فرمود تو میخواهی مرا با آتش جهنم بسوزانی ولی طاقت آتش این دنیا را هم نداری .

🔺و بعد جریان اشعث بن قیس را مطرح میکند، که برای فریب دادن امیرالمومنین رشوه ای را به اسم هدیه برای حضرت آورده بود. حضرت میفرماید: وَ اللَّهِ لَوْ أُعْطِیتُ الْأَقَالِیمَ السَّبْعَةَ بِمَا تَحْتَ أَفْلَاکِهَا عَلَى أَنْ أَعْصِیَ اللَّهَ فِی نَمْلَةٍ أَسْلُبُهَا جُلْبَ شَعِیرَةٍ، مَا فَعَلْتُهُ.

اگر هفت اقلیم عالم را به علی بدهید بگویید یک پوست جو را از دهان مورچه بیرون بکشم من کسی نیستم که حتی پوست جو را از دهان مورچه بیرون بکشم .

وَ إِنَّ دُنْیَاکُمْ عِنْدِی لَأَهْوَنُ مِنْ وَرَقَةٍ فِی فَمِ جَرَادَةٍ تَقْضَمُهَا. مَا لِعَلِیٍّ وَ لِنَعِیمٍ یَفْنَى وَ لَذَّةٍ لَا تَبْقَى!

دنیای شما در نظر من از یک برگ دهان خورده و تکه تکه شده توسط ملخ، کوچکتر است ما را به لذت از بین رفتنی چه کار !

🔻در نگاه امیرالمومنین پست و مقامی که انسان را به گناه بکشد نعمت فانی و لذت زودگذر است

اگر کسی حسابگر خوبی است باید لذت همیشگی کسب کند باید دنبال عبادت باشد چون ؛

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود :

بهشت جایی است که

خَیْرٌ لاَ یَکُونُ بَعْدَهُ شَرٌّ أَبَداً وَ شَهْوَةٌ لاَ تَنْفَدُ أَبَداً

همه اش خیر است و هر چه بخواهی هست که هرگز اشباع نمیشود .

وَ لَذَّةٌ لاَ تَفْنَى أَبَداً وَ مَجْمَعٌ لاَ یَتَفَرَّقُ أَبَداً

و لذتی که فانی شدنی نیست و دوستانی هستند که هیچ وقت از کنار هم نمی روند

👈 نکته :

دقت کنیم حضرت فرمود :

عَمَلٍ تَذْهَبُ لَذَّتُهُ وَ تَبْقَى تَبِعَتُهُ

تبعات گناه، تنها عقوبت اخروی نیست، بلکه در همین دنیا هم تبعات و عواقبی دارد.

⏪در دعای کمیل حضرت به پنج اثر سوء گناه اشاره میکند:

1⃣ اَللّـهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تَهْتِکُ الْعِصَمَ

گناه باعث میشود حفاظت خداوند در همین دنیا از دور انسان برداشته شده و انسان به خود واگذار شود خدا ملائکه را مامور میکند دورتادور انسان مومن باشند تا اشرار را از او دور کنند

گناهی که هتک عصمت میکند

شیخ صدوق از امام سجاد نقل می کند :

ذُّنُوبُ الَّتِی تَهْتِکُ الْعِصَمَ

✳️گناهانى که باعث پرده درى مى شود

عبارتند از:

الف. شُرْبُ الْخَمْرِ؛ شرابخوارى

ب. اللَّعِبُ بِالْقِمَارِ؛ قماربازى

ج. تَعَاطِی مَا یُضْحِکُ النَّاسَ مِنَ اللَّغْوِ وَ الْمِزَاحِ

انجام کارهاى بیهوده و شوخى هاى بیجا براى خنداندن مردم.

د. وَ ذِکْرُ عُیُوبِ النَّاسِ

بیان عیوب مردم.

ح. مُجَالَسَةُ أَهْلِ الرَّیْبِ

همنشینى با متّهمین به گناه و بدکارى

2⃣دومین اثر سوء گناه

اَللّهُمَّ اغْفِـرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تُنْزِلُ النِّقَمَ

گناه باعث ریزش درد و رنج و گرفتاری در دنیا و آخرت میشود

3⃣ اَللّـهُمَّ اغْفِرْلِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تُغَیِّرُ النِّعَمَ

گناه در همین دنیا معیشت و روزی انسان را دچار اختلال میکند و نعمت هایی که بنا بود به انسان برسد را بر میگرداند.

《وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَىٰ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَیْهِمْ بَرَکَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ وَلَٰکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ؛ اعراف - ۹۶》

اگر اهل آن آبادیها ایمان آورده و تقوا پیشه مى‌کردند، مسلّماً [درهای] برکاتی را از آسمان و زمین بر آنها مى‌گشودیم ولی [آیات ما را] تکذیب کردند، پس آنها را به سزاى آنچه کسب مى‌کردند، دچار عذاب ساختیم.

4⃣چهارمین اثر سوء گناه:

اَللّـهُمَّ اغْفِرْ لىَ الذُّنُوبَ الَّتى تَحْبِسُ الدُّعآءَ

اثر گناه به اجابت نرسیدن دعا در دنیاست.

در جمع‌های قبل داشتیم که دعای نیمه شب را خدا رد نمی کند ولی چند گناه بود که حتی نیمه شب هم مانع اجابت میشوند؛ اهل موسیقی ،

اهل کمک به حکومت های ظالم...

5⃣ اَللّـهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تُنْزِلُ الْبَلَاءَ

گناه باعث گرفتاری انسان در بلایای طبیعی میشود.

امام صادق علیه السلام فرمود چند گناه هستند که در همین دنیا دچار عقوبت آن می‌شویم

«مَا مِنْ ذَنْبٍ أَجْدَرَ أَنْ یُعَجِّلَ اللَّهُ لِصَاحِبِهِ الْعُقُوبَه فِی الدُّنْیَا مَعَ مَا یَدَّخِرُ لَهُ فِی الْآخِرَهْ مِنَ الْبَغْیِ وَ قَطِیعَهِ الرَّحِمِ إِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً »

گناهی از ظلم، و قطع رحم، سزاوارتر به شتاب در کیفر آن، در دنیا از طرف خدا پیش از آخرت نیست

♦️علاوه بر معانی بالا که در واقع توجه انسان باید به اعمالی باشد که او را به لذت همیشگی برساند که همان بهشت است و دوری از لذت های کوتاه مدتی که ثمره اش ندامت و پشیمانی است..

از کلام حضرت میتوان یک اصل کلی را برداشت کرد که یکی از راهکارهایی که انسان بتواند اولویت را تشخیص دهد این است که در کارها باید چیزی را مقدم در نظر داشته باشد که حسن عاقبت دارد. و لو اینکه سختی ها و مشکلاتی هم همراهش باشد.

🔺راحت طلبی نتیجه ای جز پشیمانی ندارد ، ولی تحمل سختی ها اگر ثمره شیرینی داشته باشد باید اولویت انسان باشد.

غفرالله لی و لکم الحمدلله رب العالمین

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

نام *

پست الکترونيک

سایت یا وبلاگ

پیام *

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:

یا ، یا ، ، <strike> یا <s>، ، ، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، ، ، <a href="" title="">، ، <div align="">

کد امنیتی *

ارقام فارسی و انگلیسی پذیرفته می‌شوند

نظر بصورت خصوصی ارسال شود

پست الکترونیک برای عموم قابل مشاهده باشد

روزگارم #با_کـــریمان طی شده...

مدد ز غیر تو ننگ است یا علی مددی