شرح حکمت 119نهج البلاغه :: روزگارم #با

شرح حکمت 119نهج البلاغه

پخش و دانلود صوت

۰۲/۱۲/۲۲

محمد کاظمی نیا

نظرات (۱)

۲۶ اسفند ۰۲ ، ۰۸:۵۸

زمانی

بسم اللّهِ الرحمن الرحیم
شرح حکمت‌ها
۴٠٢/١٢/٢٢ - ١رمضان

💢 حکمت ١١٩ 💢

💠وَ قَالَ (علیه السلام): مَثَلُ الدُّنْیَا کَمَثَلِ الْحَیَّةِ
مثل دنیا مثل مار خوش خط و خال[الْحَیَّةِ] است،

💠لَیِّنٌ مَسُّهَا
که در هنگام لمس کردن بدن نرمی دارد .

💠 وَ السَّمُّ النَّاقِعُ فِی جَوْفِهَا
در حالی که زهر کشنده ای[النَّاقِعُ] در درونش[فِی جَوْفِهَا] است؛

💠یَهْوِی إِلَیْهَا الْغِرُّ الْجَاهِلُ
شخص جاهل فریب خورده[الْغِرُّ] ،به سمت آن مار میرود ،

💠 وَ یَحْذَرُهَا ذُو اللُّبِّ الْعَاقِلُ
و شخص خردمند[ذُو اللُّبِّ] عاقل، از آن فرار میکند .

✳️در این حکمت حضرت در باب حقیقت دنیا صحبت میکند. در نامه ۶٨، امیرالمومنین خطاب به سلمان فارسی فرمود:
أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّمَا مَثَلُ اَلدُّنْیَا مَثَلُ اَلْحَیَّةِ لَیِّنٌ مَسُّهَا قَاتِلٌ سَمُّهَا
اما بعد! دنیا به «مار» مى‌ماند، ظاهرش نرم و زیبا، ولى زهر کشنده در درون دارد!
فَأَعْرِضْ عَمَّا یُعْجِبُکَ فِیهَا
بنا بر این از هر چیزى از دنیا که جلب توجه تو را مى‌کند اعراض کن،
لِقِلَّةِ مَا یَصْحَبُکَ مِنْهَا وَ ضَعْ عَنْکَ
زیرا بزودى از تو جدا خواهد شد و مدت کمى مصاحب تو بیش نخواهد بود
هُمُومَهَا لِمَا أَیْقَنْتَ بِهِ مِنْ فِرَاقِهَا وَ تَصَرُّفِ حَالاَتِهَا
هم و غم آنرا از خود بنه، چرا که یقین به فراق، و دگرگونى حالات آن دارى.

❇️امیرالمومنین در این حکمت دنیا را موجودی دو چهره معرفی میکند:
ظاهر دنیا شیک پوش کروات بسته ادکلن زده‌ی پنجه مخملی است.
باطن دنیا مسموم زهر آلود متعفن، با پنجه‌ی چدنی است.
جاهل ظاهر زیبای دنیا را میبیند و فریب میخورد، عاقل باطن مسموم دنیا را میبیند و از دنیا دوری میکند.

💠یَهْوِی إِلَیْهَا الْغِرُّ الْجَاهِلُ
میرود به سمت آن مار، شخص جاهل فریب خورده ،

✅ غِرّ به معنای شخص خام بی تجربه است، تازه به دوران رسیده ها گول ظاهر دنیا را میخورند و به آن دل خوش میکنند.
ولی صاحبان خرد و عقل که یا عاقلانه اندیشیده اند و دل از دنیا بریده اند یا به عبرتهای تاریخ نگاه کرده اند، نه تنها به سمت دنیا نمیروند بلکه از دنیا گریزان هستند.

✴️انسانی که اهل تفکر باشد یا اهل عبرت خوب می‌داند دنیا چیزی جز دغدغه خوراک و پوشاک ندارد و همه کسلنی که ثروت زیادی داشتند نتوانستند پولشان را با خودشان ببرند.

✴️دنیا داشته باش نصیب خودت را از ان ببر ولی به دنبال زیاده خواهی و دنیا طلبی نباش.
《وَلَا تَنْسَ نَصِیبَکَ مِنَ الدُّنْیَا؛ قصص - ۷۷ 》
و لیکن بهره‌ات را هم از دنیا فراموش مکن.

🔺مرحوم امام رحمةالله‌علیه در یکی از کتابهایشان میفرمایند:
آفت دنیا طلبی این ایت که حد یقف ندارد.
کسی که دنیا طلب باشد سیر نمیشود هر چه به دیت بیاورد باز هم بیشترش را میخواهد اگر تمام دنیا را هم به تو بدهند مریخ و ماه و... را طلب خواهی کرد.
باید افساری به نفس بست و مانع زیاده خواهیش شد.

🔺 رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم می‌فرمایند :
أُتْرکُوا الدُّنْیا لاِهْلِها فَإنَّهُ مَنْ أخَذَ مِنْها فَوْقَ ما یَکْفیهِ أخَذَ مِنْ حَتْفِهِ وَهُوَ لا یَشْعُرُ
دنیا را به اهل آن واگذارید، زیرا کسى که بیش از نیاز خود از آن برگیرد در واقع مرگ خود را از آنجا که نمى داند تسریع کرده است.

⏪زیاده خواهی انسان را به طغیان میکشاند، زیاده خواهی قلب انسان را می‌میراند، ثروتهای آن چنانی که سر و ته ندارد انسان را قسی القلب میکند، اگر میخواهی به حیات طیبه برسی دنیا را داشته باش به اندازه هم داشته باش ولی از روی حساب و کتاب و بدون دلبستگی.
به دنیا چراغ سبز نشان نده که بخواهد سوارت شود چرا که اگر سوارت شد اول تو را به از راه حلال پول در آوردن را ترغیب می‌کند، بعد که وابسته شدی حلال و حرام را مخلوط خواهی کرد، نفس تو را به بیشتر داشتم از هر راهی ترغیب میکند.
حقیقت ماه رمضان این است که چیزی در اختیار انسان باشد، ولی از آن استفاده نکند. همانگونه که آب و غذا هست ولی انسان از آن ها استفاده نمی‌کند باید در مورد دنیا هم چنین بود.
نباید هر چه هست را خورد، هر دری باز بود را نگاه کرد ، از هر پنجره ای سرک کشید، به اندازه پول در آوردن و درست خرج کردن هم آدابی دارد که حیات معنوی انسان را در بر دارد.

🔺همچنین در روایتی دیگر از پیامبر اکرم صلوات الله علیه می‌خوانیم‌:
ما أحَدٌ مِنَ الاْوَّلینَ وَ الاْخِرینَ إلاّ وَ هُوَ یَتَمَنّى یَوْمَ الْقِیامَةِ إنَّهُ لَمْ یُعْطَ مِنَ الدُّنْیا إلاّ قُوتاً
هیچ کس از اولین و آخرین نیست مگر این که روز قیامت آرزو مى کند که اى کاش جز به اندازه نیاز از دنیا به او داده نشده بود.

⏪زیاده خواهی باعث گرفتاری و زیاد شدن تعلقات است و اثار همه ی اینها در روز قیامت نمایان خواهد شد به تعبیر قران
《ما لَکُمْ اِذا قِیلَ لَکُمُ انْفِرُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ‌ اثَّاقَلْتُمْ‌ اِلَی الْاَرْضِ؛ توبه - ٣٨》
چه شده بر شما چون گویند در راه خدا کوچ کنید سنگینی می‌کنید بسوی زمین و می‌خواهید بمانید و خارج نشوید.»
این ثقل و سنگینی دنیا طلبی است که باعث سختی مرگ انسان است.

❇️دنیایی که در خدمت آخرت باشد، دنیا نیست بلکه آخرت است:در حکمت ١٠٣ آمده :
إِنَّ اَلدُّنْیَا وَ اَلْآخِرَةَ عَدُوَّانِ مُتَفَاوِتَانِ وَ سَبِیلاَنِ مُخْتَلِفَانِ فَمَنْ أَحَبَّ اَلدُّنْیَا وَ تَوَلاَّهَا أَبْغَضَ اَلْآخِرَةَ وَ عَادَاهَا
دنیاى (حرام) و آخرت، دو دشمن متفاوت، و دو راه جداى از یکدیگرند، پس کسى که دنیا پرست باشد و به آن عشق ورزد، به آخرت کینه ورزد و با آن دشمنى خواهد کرد.

⏪انچه مذموم است دنیا برای دنیا است وگرنه دنیا را برای آخرت خواستن بسیار نیکو است.
و منظور از دنیا طلبی زیاده خواهی است ولی اگر داشته باشی و انفاق کنی ودست دیگران را بگیری بسیار پسندیده است.

🔺در کتاب کافی چنین روایت شده:
قَالَ رَجُلٌ لِأَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ
شخصى خدمت امام صادق(علیه السلام) عرض کرد:
وَ اَللَّهِ إِنَّا لَنَطْلُبُ اَلدُّنْیَا وَ نُحِبُّ أَنْ نُؤْتَاهَا
به خدا ما دنیا را دوست داریم و علاقه مندیم به ما داده شود.
فَقَالَ تُحِبُّ أَنْ تَصْنَعَ بِهَا مَا ذَا قَالَ أَعُودُ بِهَا عَلَى نَفْسِی وَ عِیَالِی وَ أَصِلُ بِهَا وَ أَتَصَدَّقُ بِهَا وَ أَحُجُّ وَ أَعْتَمِرُ
امام(علیه السلام) به او فرمود:
دنیا را دوست دارى؟ مى خواهى با آن چه کنى؟ عرض کرد: زندگى خودم و خانواده ام را تأمین کنم، با آن صله رحم به جا آورم،در راه خدا صدقه دهم و حج و عمره به جا آورم.
فَقَالَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ لَیْسَ هَذَا طَلَبَ اَلدُّنْیَا هَذَا طَلَبُ اَلْآخِرَةِ
امام(علیه السلام) فرمود: این طلب دنیا نیست بلکه طلب آخرت است.

✳️روی ممدوح دنیا همین است ولی عده ای این چنین نیستند و نسبت به مال دنیا حریصند:امام باقر علیه السلام می‌فرمایند :
مَثَلُ اَلْحَرِیصِ عَلَى اَلدُّنْیَا کَمَثَلِ دُودَةِ اَلْقَزِّ
مثل حریص در دنیا چون کرم ابریشم است،
کُلَّمَا اِزْدَادَتْ عَلَى نَفْسِهَا لَفّاً کَانَ أَبْعَدَ لَهَا مِنَ اَلْخُرُوجِ حَتَّى تَمُوتَ غَمّاً
و هر آنچه بیشتر بر خود مى‌تند دیرتر مى‌تواند از آن خارج شود تا آنکه از غم گرفتارى بمیرد.

⏪مرحله اول دنیا طلبی همین پیله و قلعه ایست که به دور خود پیچیده ایم نور معنویت و کلام مولا به سبب همین قلعه و پیله به چنین شخصی نمیرسد.
اگر این حصار را بشکنیم، چشممان به نور میافتد و زیبایی های عالم را خواهیم دید از شنیدن اذان از مأذنه ها مسرور میشویم و لذت میبریم .

🔺همچنین در روایت داریم:
کَانَ فِیمَا وَعَظَ بِهِ لُقْمَانُ اِبْنَهُ
یکی از پند هایی که لقمان به پسرش پند داد این بود که:
یَا بُنَیَّ إِنَّ اَلنَّاسَ قَدْ جَمَعُوا قَبْلَکَ لِأَوْلاَدِهِمْ
اى پسر! مردم پیش از تو براى فرزندان خود اموالى را جمع کردند،
فَلَمْ یَبْقَ مَا جَمَعُوا وَ لَمْ یَبْقَ مَنْ جَمَعُوا لَهُ
ولى نه اموال جمع شده باقى ماند و نه فرزندى که بخاطرش این همه زحمت کشیده بودند.

✴️در خطبه شعبانیه که رسول اکرم در جمعه آخر ماه شعبان خواندند امده که اگر میخواهید ایتامتان مورد ترحم قرار گیرند راهش ارثیه کلان و مال اندوزی برای آیندگان نیست بلکه راهش رسیدگی به ایتام مردم است در این صورت خداوند جوری صحنه را خواهد چید که دیگران در خدمت فرزندان تو باشند.

🔺وَ قِیلَ لِلْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ ع مَنْ أَعْظَمُ النَّاسِ قَدْراً قَالَ مَنْ لَمْ یُبَالِ الدُّنْیَا فِی یَدَیْ مَنْ کَانَت‏
از امام حسین سؤال شد چه کسی قدرش نزد خدا بالاتر است؟ جواب دادند: آن کس که باکی ندارد که دنیا در دست کسی است.
در واقع این حدیث امام حسین دو وجه دارد:
1️⃣وجه اعتقادی: در دوره حاکمیت های مختلف و متفاوت، با کم و زیاد معیشت و... او اعتقادش را از دست نمی دهد و دنباله رو این و آن نمیشود. در هر شرایطی بر اعتقادات خود ثابت قدم است.

2️⃣وجه اخلاقی: با ارزش ترین مردم کسی است که از دارایی و ثروت دیگران ناراحت نمیشود، غصه نمی خورد، خود خوری و حسادت ندارد. به این علت که دنیا در نگاه او چیز ارزشمندی نیست و باطن دنیا را به خوبی میشناسد.

❇️سه درد بی درمان دنیا دوستی:
امام صادق علیه السلام :
مَن تَعَلَّقَ قلبُهُ بالدنیا تَعَلَّقَ قلبُهُ بثلاثِ خصالٍ : هَمٍّ لا یَفنى ، وأمَلٍ لا یُدرَکُ ، ورجاءٍ لا یُنالُ
هر که به دنیا دل بندد به سه چیز دل بسته است : اندوه بى پایان و آرزوى دست نیافتنى و امید نارسیدنى.

✳️دل بستن به دنیای فانی زهر آلود بی عقلی است:جبرئیل علیه السلام به نوح علیه السلام گفت :
یا أطوَلَ الأنبیاءِ عُمراً ، کیفَ وَجَدتَ الدنیا؟ قال : کَدارٍ لَها بابانِ دَخَلتُ مِن أحَدِهما و خَرَجتُ مِنَ الآخَرِ
اى کهن سال ترین پیامبران! دنیا را چگونه دیدى؟ نوح گفت : همچون خانه اى دو در که از یک در وارد شدم و از درِ دیگر بیرون رفتم.

✴️سرانجام دنیا دوستی:
عیسی علیه السلام روزی همراه با حواریین از کنار دهکده ای عبور کرد که تمام اهل آن دچار عذاب شده و مرده بودند.
حواریین از عیسی علیه السلام خواستند تا یکی از آنها را زنده کند و دلیل عذاب را بپرسد.
حضرت عیسی علیه السلام به اذن خدا یکی از اهل آبادی را زنده کرد و قضیه را از او سؤال کرد. او گفت:
«اصبحنا فی العافیه و امسینا فی الهاویه؛
صبح در عافیت بودیم و شب در آتش عذاب».
عیسی علیه السلام سؤال کرد: «هاویه چه بود؟» گفت:
«بحارٌ فی النار فیها جبال من النار؛
دریاهائی از آتش که در آن کوه هائی است از آتش».
گفت: «چه چیز شما را به هاویه رسانید؟» جواب داد: «دوستی دنیا» پرسید: «دوستی دنیا شما را تا چه حد بوده است؟» گفت: «همان طوری که کودک مادرش را دوست دارد که هر گاه به او روی بیاورد خوشحال و هر گاه از او روی بر گیرد نالان می شود».
عیسی علیه السلام پرسید: «چگونه تو در میان این همه انسان زنده شدی و به سؤال من پاسخ گفتی؟»
جواب داد: «چون من از اهل این روستا نیستم و فقط برای انجام کاری به اینجا آمده بودم و با آنها مشغول معامله و از یاد خدا غافل بودم وقتی عذاب آمد مرا نیز در برگرفت. تمام آنها را لجام بر دهان زده بودند و نمی توانستند سؤال تو را پاسخ گویند».
عیسی علیه السلام حقا که در زباله دان خوابیدن و نان جوی خشکیده خوردن، بهتر از تصرف در این دنیا و دچار شدن عذاب است»

اللهم اخرج حبَّ الدنیا من قلوبنا

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

نام *

پست الکترونيک

سایت یا وبلاگ

پیام *

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:

یا ، یا ، ، <strike> یا <s>، ، ، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، ، ، <a href="" title="">، ، <div align="">

کد امنیتی *

ارقام فارسی و انگلیسی پذیرفته می‌شوند

نظر بصورت خصوصی ارسال شود

پست الکترونیک برای عموم قابل مشاهده باشد

روزگارم #با_کـــریمان طی شده...

مدد ز غیر تو ننگ است یا علی مددی