بسم الله الرحمن الرحیم یا ابا الفضل ادرکنی شرح حکمتها ۴۰۲/۱۱/۲۵ . ۴شعبان
💢 حکمت ۹۵💢
💠وَ قَالَ (علیه السلام): لَا یَقِلُّ عَمَلٌ مَعَ التَّقْوَى عملی که همراه با تقوا باشد کم نیست،
💠وَ کَیْفَ یَقِلُّ مَا یُتَقَبَّلُ و چگونه کم و کوچک باشد عملی که مورد قبول خدای متعال قرار گرفته است؟ (طبق برخی از نسخه های نهج البلاغه، این حکمت ادامه ی حکمت 94 است. ولی در نسخه های دیگری این حکمت به صورت مستقل ذکر شده است. )
🔵تقوا شرط پذیرش اعمال است ، قرآن کریم در این مورد می فرماید: 《 إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللّهُ مِنَ الْمُتَّقینَ؛ مائده - ۲۷》 خداوند تنها اعمال پرهیزگاران را قبول مى کند.
💢دو نکته کلی ذیل این حکمت: ۱. بین صحت عمل و قبولی عمل تفاوت است. صحت هر عمل عبادی به مقتضای خودش است. نماز صحیح نمازی است که در وقت خوانده شود، وضو درست باشد، آب غصبی نباشد، مکان غصبی نباشد، لباس و بدن نمازگزار نجس نباشد، ارکان و اجزاء و اذکار نماز درست ادا شود. این میشود صحت عمل. ولی برای پذیرش و قبول عمل باید موارد دیگری مثل توجه و حضور قلب و تقوا نیز باشد. عبادت ریائی، عبادت منافقانه ولو اینکه از همه جهت صحیح باشد ، قبول نیست. امام صادق فرمود: مَنْ شَرِبَ الْخَمْرَ لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ لَهُ صَلاَةً أَرْبَعِینَ یَوْماً کسى که شرب خمر کند اعمال او تا چهل روز پذیرفته نمى شود.
✳️ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ نَظَرَ إِلَى أَبَوَیْهِ نَظَرَ مَاقِتٍ وَ هُمَا ظَالِمَانِ لَهُ لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ لَهُ صَلَاةً امام صادق (ع) فرمود: اگر کسی به والدینش نگاه خشم آلود کند، درحالیکه والدین نسبت به او ظالم باشند ، خدا هیچیک از نماز فرزند را که با خشم به والدین نظر کرده را نمی پذیرد.
⏪️نکته۲ : به طور کلی معیار کم و زیاد خدا ، با کم و زیاد ما متفاوت است و بستگی به تقوا دارد:
📗در کنزل العمال همین حکمت به طور مبسوط تری از امیرالمومنین نقل شده: کُونوا بِقَبولِ العَمَلِ أشَدَّ اهتِماما مِنکُم بِالعَمَلِ ؛ فإنّهُ لَن یَقِلَّ عَمَلٌ مَع التَّقوى ، و کَیفَ یَقِلُّ عَمَلٌ تُقُبِّلَ ؟! به پذیرفته شدن عمل بیشتر اهتمام ورزید، تا به خود عمل؛ زیرا عملى که با تقوا همراه باشد، هرگز کم نیست، چگونه کم باشد عملى که پذیرفته مى شود؟!
⏪ معنای متقی بودن چیست؟ همین حکمت با تفصیل بیشتری از پیامبر نیز نقل شده: عَنْ أَبِی الْأَسْوَدِ، قَالَ: قَدِمْتُ الرَّبَذَهْ فَدَخَلْتُ عَلَی أَبِی ذَرٍّ جُنْدَبِ بْنِ جُنَادَهْ ابوالاسود گوید: به ربذه محل تبعید اباذر رسیدم و خدمت او به دیدار رفتم. فَحَدَّثَنِی أَبُوذَرٍّ (رحمة الله علیه) قَالَ دَخَلْتُ ذَاتَ یَوْمٍعَلَی رَسُولِ اللَّهِ (ص) فِی مَسْجِدِهِ ابوذر برایم حدیث کرد که روزی در مسجد بر رسول اکرم وارد شدم فَلَمْ أَرَ فِی الْمَسْجِدِ أَحَداً مِنَ النَّاسِ إِلَّا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیٌّ إِلَی جَانِبِهِ جَالِسٌ هیچ کس جز رسول اکرم و علی که در کنار او نشسته بود در مسجد دیده نمیشد، فَاغْتَنَمْتُ خَلْوَهْ الْمَسْجِدِ فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی أَوْصِنِی بِوَصِیَّهْ یَنْفَعُنِی اللَّهُ بِهَا از خلوت مسجد استفاده کردم و عرض کردم: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله) پدر و مادرم فدایت ممکن است مرا وصیّتی سودمند فرمایید»؟ فَقَالَ نَعَمْ وَ أَکْرِمْ بِکَ یَا أَبَاذَرٍّ... الْمُتَّقِینَ (فرمود: «آری تو را گرامی میدارم ای اباذر کُنْ بِالْعَمَلِ بِالتَّقْوَی أَشَدَّ اهْتِمَاماً مِنْکَ بِالْعَمَلِ فَإِنَّهُ به عمل با تقوی بیشتر همّت داشته باش تا به عمل[تنها] لَا یَقِلُّ عَمَلٌ بِالتَّقْوَی که عمل با تقوی کاسته نشود وَ کَیْفَ یَقِلُّ عَمَلٌ یَتَقَبَّلُ و چگونه عمل مقبول کاسته گردد، یَقُولُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ: إ حال آنکه خداوند متعال میفرماید: إِنَّما یَتَقَبَّلُ الله مِنَ الْمُتَّقِینَ خدا عمل را از متقی می پذیرد. یَا أَبَاذَرٍّ لَا یَکُونُ الرَّجُلُ مِنَ الْمُتَّقِینَ حَتَّی یُحَاسِبَ نَفْسَهُ أَشَدَّ مِنْ مُحَاسَبَهِ الشَّرِیکِ شَرِیکَهُ؛ یا اباذر! انسان متقّی نخواهد بود مگر آنکه از خود حساب بکشد؛ دقیقتر از حسابکشیدن شریکی از شریک خود! فَیَعْلَمَ مِنْ أَیْنَ مَطْعَمُهُ وَ مِنْ أَیْنَ مَشْرَبُهُ وَ مِنْ أَیْنَ مَلْبَسُهُ أَ مِنْ حِلٍّ ذَلِکَ أَمْ مِنْ حَرَام تا بداند که لباس و غذا و نوشیدنی اش از چه ممرّی است، از حرام یا حلال.
✅️ تقوا یعنی انسان کاملا خدا را شاهد و ناظر بر اعمالش ببیند و در همه حال رضایت خدا را در نظر داشته باشد.
🔰در ذیل حکمت ۶۷ توضیح داده شد که: در بارگاه الهی مقیاس عمل مهم نیست، اخلاص عمل مهم است، پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود: لَضَرْبَةُ عَلِیٍّ یَوْمَ الْخَنْدَقِ أَفْضَلُ مِنْ عِبَادَةِ الثَّقَلَیْنِ یک ضربه علی در جنگ خندق از عبادت جمیع انسانها برتر است.به خاطر اخلاص
⭕️ثروتمندان از پیامبر می پرسند چه چیزی انفاق کنیم: یَسْأَلُونَکَ مَاذَا یُنْفِقُونَ یک پول هنگفت هزینه کنیم (و اسم و رسمی در بیاوریم) خدا در جواب میگوید: 《قُلْ مَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ خَیْرٍ فَلِلْوَالِدَیْنِ وَالْأَقْرَبِینَ وَالْیَتَامَىٰ وَالْمَسَاکِینِ وَابْنِ السَّبِیلِ ۗ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَیْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِیمٌ؛ بقره - ۲۱۵ 》 انفاق کنید برای اطرافیان و نیازمندان ولی بدانید خدا دنبال کثرت نیست، خدا دنبال خیر است و از نیت ها آگاه است. آنها از کمیت می پرسند خدا از کیفیت خبر می دهد.
♻️مرحوم طبرسی در الاحتجاج داستان عجیبی از امام صادق نقل میکند: شخصی در مدینه خیلی مشهور شده بود مرید پیدا کرده بود. امام صادق میفرماید من مایل بودم او را ببینم ویک وقت به محل درس او رفتم که خیلی شلوغ بود. بعد از درسش او به نانوایی رفت دو نان دزدید. به میوه فروشی رفت دو انار دزدید و انها را در مسیر به یک بیمار از کار افتاده داد. امام او را تا بیرون شهر دنبال میکند وقتی از او در مورد این حرکت سوال میکند او میگوید شما احتمالا جعفر بن محمد باشی؟ حضرت میفرماید درست است. او گفت: فَمَا یَنْفَعُکَ شَرَفُ أَصْلِکَ مَعَ جَهْلِکَ بِمَا شُرِّفْتُ بِهِ وَ تَرْکُکَ عِلْمَ جَدِّکَ وَ أَبِیکَ شما اگر چه اصل و نسب شریفی داری ولی چه فایده که به دین اسلام آشنایی نداری. گفت: قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها وَ مَنْ جاءَ بِالسَّیِّئَةِ فَلا یُجْزى إِلَّا مِثْلَها هرکس عمل نیکی اورد برای او ده حساب میشودو عمل بد او همان یک محاسبه می گردد. وَ إِنِّی لَمَّا سَرَقْتُ الرَّغِیفَیْنِ کَانَتْ سَیِّئَتَیْنِ وَ لَمَّا سَرَقْتُ الرُّمَّانَتَیْنِ کَانَتْ سَیِّئَتَیْنِ من دو نان و دو انار دزدیدم، که شد چهار گناه. این چهار تا را انفاق کردم که ضربدر ده میشود ۴۰ ثواب. فَهَذِهِ أَرْبَعُ سَیِّئَاتٍ فَلَمَّا تَصَدَّقْتُ بِکُلِّ وَاحِدٍ مِنْهَا کَانَتْ أَرْبَعِینَ حَسَنَةً أُنْقِصَ مِنْ أَرْبَعِینَ حَسَنَةً أَرْبَعُ سَیِّئَاتٍ بَقِیَ سِتٌّ وَ ثَلَاثُون از این چهل ثواب چهار گناه کم میکنیم و میشود ۳۶ حسنه. امام صادق فرمود: ثَکِلَتْکَ أُمُّکَ أَنْتَ الْجَاهِلُ بِکِتَابِ اللَّهِ امام صادق فرمود: مادرت به عزایت بنشیند تو به کتاب خدا جاهلی، أَمَا سَمِعْتَ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِین. آیا نشنیدی قدل خدای متعال را که : خداوند فقط از متقین می پذیرد. حضرت فرمود چهار کالا دزدیدی، انها را بدون رضایت صاحب به دیگری دادی که این هم میشود چهار گناه و مجموعا هشت سیئه مرتکب شدی و اصلا ثوابی نداشتی.
✅️ معیار پذیرش اعمال، تقواست. ️متاسفانه امروز هم به نحو دیگری همین جریان در جامعه ما در جریان است، دزدی میکند بعد صدقه میدهد، گرانفروشی میکند بعد روز عید شربت میدهد. کم فروشی میکند بعد یتیم را سرپرستی میکند و....
اللهم اجعل عاقبه امرنا خیراً
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیانثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
علی جان!
یک حاجی در طواف داری به دهان/ یک حیدر در مصاف داری به دهان/ یک تیغ دو دم به دست داری آقا/ یک تیغ دو دم غلاف داری به دهان/
بسم الله الرحمن الرحیم
یا ابا الفضل ادرکنی
شرح حکمتها
۴۰۲/۱۱/۲۵ . ۴شعبان
💢 حکمت ۹۵💢
💠وَ قَالَ (علیه السلام): لَا یَقِلُّ عَمَلٌ مَعَ التَّقْوَى
عملی که همراه با تقوا باشد کم نیست،
💠وَ کَیْفَ یَقِلُّ مَا یُتَقَبَّلُ
و چگونه کم و کوچک باشد عملی که مورد قبول خدای متعال قرار گرفته است؟
(طبق برخی از نسخه های نهج البلاغه، این حکمت ادامه ی حکمت 94 است. ولی در نسخه های دیگری این حکمت به صورت مستقل ذکر شده است. )
🔵تقوا شرط پذیرش اعمال است ، قرآن کریم در این مورد می فرماید:
《 إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللّهُ مِنَ الْمُتَّقینَ؛ مائده - ۲۷》
خداوند تنها اعمال پرهیزگاران را قبول مى کند.
💢دو نکته کلی ذیل این حکمت:
۱. بین صحت عمل و قبولی عمل تفاوت است.
صحت هر عمل عبادی به مقتضای خودش است. نماز صحیح نمازی است که در وقت خوانده شود، وضو درست باشد، آب غصبی نباشد، مکان غصبی نباشد، لباس و بدن نمازگزار نجس نباشد، ارکان و اجزاء و اذکار نماز درست ادا شود.
این میشود صحت عمل.
ولی برای پذیرش و قبول عمل باید موارد دیگری مثل توجه و حضور قلب و تقوا نیز باشد.
عبادت ریائی، عبادت منافقانه ولو اینکه از همه جهت صحیح باشد ، قبول نیست.
امام صادق فرمود:
مَنْ شَرِبَ الْخَمْرَ لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ لَهُ صَلاَةً أَرْبَعِینَ یَوْماً
کسى که شرب خمر کند اعمال او تا چهل روز پذیرفته نمى شود.
✳️ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ نَظَرَ إِلَى أَبَوَیْهِ نَظَرَ مَاقِتٍ وَ هُمَا ظَالِمَانِ لَهُ لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ لَهُ صَلَاةً
امام صادق (ع) فرمود: اگر کسی به والدینش نگاه خشم آلود کند، درحالیکه والدین نسبت به او ظالم باشند ، خدا هیچیک از نماز فرزند را که با خشم به والدین نظر کرده را نمی پذیرد.
⏪️نکته۲ : به طور کلی معیار کم و زیاد خدا ، با کم و زیاد ما متفاوت است و بستگی به تقوا دارد:
📗در کنزل العمال همین حکمت به طور مبسوط تری از امیرالمومنین نقل شده: کُونوا بِقَبولِ العَمَلِ أشَدَّ اهتِماما مِنکُم بِالعَمَلِ ؛ فإنّهُ لَن یَقِلَّ عَمَلٌ مَع التَّقوى ، و کَیفَ یَقِلُّ عَمَلٌ تُقُبِّلَ ؟!
به پذیرفته شدن عمل بیشتر اهتمام ورزید، تا به خود عمل؛ زیرا عملى که با تقوا همراه باشد، هرگز کم نیست، چگونه کم باشد عملى که پذیرفته مى شود؟!
⏪ معنای متقی بودن چیست؟
همین حکمت با تفصیل بیشتری از پیامبر نیز نقل شده: عَنْ أَبِی الْأَسْوَدِ،
قَالَ: قَدِمْتُ الرَّبَذَهْ فَدَخَلْتُ عَلَی أَبِی ذَرٍّ جُنْدَبِ بْنِ جُنَادَهْ
ابوالاسود گوید: به ربذه محل تبعید اباذر رسیدم و خدمت او به دیدار رفتم.
فَحَدَّثَنِی أَبُوذَرٍّ (رحمة الله علیه) قَالَ دَخَلْتُ ذَاتَ یَوْمٍعَلَی رَسُولِ اللَّهِ (ص) فِی مَسْجِدِهِ
ابوذر برایم حدیث کرد که روزی در مسجد بر رسول اکرم وارد شدم
فَلَمْ أَرَ فِی الْمَسْجِدِ أَحَداً مِنَ النَّاسِ إِلَّا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیٌّ إِلَی جَانِبِهِ جَالِسٌ
هیچ کس جز رسول اکرم و علی که در کنار او نشسته بود در مسجد دیده نمیشد،
فَاغْتَنَمْتُ خَلْوَهْ الْمَسْجِدِ فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی أَوْصِنِی بِوَصِیَّهْ یَنْفَعُنِی اللَّهُ بِهَا
از خلوت مسجد استفاده کردم و عرض کردم: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله) پدر و مادرم فدایت ممکن است مرا وصیّتی سودمند فرمایید»؟
فَقَالَ نَعَمْ وَ أَکْرِمْ بِکَ یَا أَبَاذَرٍّ...
الْمُتَّقِینَ (فرمود: «آری تو را گرامی میدارم ای اباذر
کُنْ بِالْعَمَلِ بِالتَّقْوَی أَشَدَّ اهْتِمَاماً مِنْکَ بِالْعَمَلِ فَإِنَّهُ
به عمل با تقوی بیشتر همّت داشته باش تا به عمل[تنها]
لَا یَقِلُّ عَمَلٌ بِالتَّقْوَی
که عمل با تقوی کاسته نشود
وَ کَیْفَ یَقِلُّ عَمَلٌ یَتَقَبَّلُ
و چگونه عمل مقبول کاسته گردد،
یَقُولُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ: إ
حال آنکه خداوند متعال میفرماید:
إِنَّما یَتَقَبَّلُ الله مِنَ الْمُتَّقِینَ
خدا عمل را از متقی می پذیرد.
یَا أَبَاذَرٍّ لَا یَکُونُ الرَّجُلُ مِنَ الْمُتَّقِینَ حَتَّی یُحَاسِبَ نَفْسَهُ أَشَدَّ مِنْ مُحَاسَبَهِ الشَّرِیکِ شَرِیکَهُ؛
یا اباذر! انسان متقّی نخواهد بود مگر آنکه از خود حساب بکشد؛ دقیقتر از حسابکشیدن شریکی از شریک خود!
فَیَعْلَمَ مِنْ أَیْنَ مَطْعَمُهُ وَ مِنْ أَیْنَ مَشْرَبُهُ وَ مِنْ أَیْنَ مَلْبَسُهُ أَ مِنْ حِلٍّ ذَلِکَ أَمْ مِنْ حَرَام
تا بداند که لباس و غذا و نوشیدنی اش از چه ممرّی است، از حرام یا حلال.
✅️ تقوا یعنی انسان کاملا خدا را شاهد و ناظر بر اعمالش ببیند و در همه حال رضایت خدا را در نظر داشته باشد.
🔰در ذیل حکمت ۶۷ توضیح داده شد که: در بارگاه الهی مقیاس عمل مهم نیست، اخلاص عمل مهم است،
پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود:
لَضَرْبَةُ عَلِیٍّ یَوْمَ الْخَنْدَقِ أَفْضَلُ مِنْ عِبَادَةِ الثَّقَلَیْنِ
یک ضربه علی در جنگ خندق از عبادت جمیع انسانها برتر است.به خاطر اخلاص
⭕️ثروتمندان از پیامبر می پرسند چه چیزی انفاق کنیم:
یَسْأَلُونَکَ مَاذَا یُنْفِقُونَ
یک پول هنگفت هزینه کنیم (و اسم و رسمی در بیاوریم) خدا در جواب میگوید:
《قُلْ مَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ خَیْرٍ فَلِلْوَالِدَیْنِ وَالْأَقْرَبِینَ وَالْیَتَامَىٰ وَالْمَسَاکِینِ وَابْنِ السَّبِیلِ ۗ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَیْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِیمٌ؛ بقره - ۲۱۵ 》
انفاق کنید برای اطرافیان و نیازمندان ولی بدانید خدا دنبال کثرت نیست، خدا دنبال خیر است و از نیت ها آگاه است.
آنها از کمیت می پرسند خدا از کیفیت خبر می دهد.
♻️مرحوم طبرسی در الاحتجاج داستان عجیبی از امام صادق نقل میکند:
شخصی در مدینه خیلی مشهور شده بود مرید پیدا کرده بود. امام صادق میفرماید من مایل بودم او را ببینم ویک وقت به محل درس او رفتم که خیلی شلوغ بود. بعد از درسش او به نانوایی رفت دو نان دزدید. به میوه فروشی رفت دو انار دزدید و انها را در مسیر به یک بیمار از کار افتاده داد.
امام او را تا بیرون شهر دنبال میکند وقتی از او در مورد این حرکت سوال میکند او میگوید شما احتمالا جعفر بن محمد باشی؟ حضرت میفرماید درست است. او گفت:
فَمَا یَنْفَعُکَ شَرَفُ أَصْلِکَ مَعَ جَهْلِکَ بِمَا شُرِّفْتُ بِهِ وَ تَرْکُکَ عِلْمَ جَدِّکَ وَ أَبِیکَ
شما اگر چه اصل و نسب شریفی داری ولی چه فایده که به دین اسلام آشنایی نداری. گفت:
قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها وَ مَنْ جاءَ بِالسَّیِّئَةِ فَلا یُجْزى إِلَّا مِثْلَها
هرکس عمل نیکی اورد برای او ده حساب میشودو عمل بد او همان یک محاسبه می گردد.
وَ إِنِّی لَمَّا سَرَقْتُ الرَّغِیفَیْنِ کَانَتْ سَیِّئَتَیْنِ وَ لَمَّا سَرَقْتُ الرُّمَّانَتَیْنِ کَانَتْ سَیِّئَتَیْنِ
من دو نان و دو انار دزدیدم، که شد چهار گناه. این چهار تا را انفاق کردم که ضربدر ده میشود ۴۰ ثواب.
فَهَذِهِ أَرْبَعُ سَیِّئَاتٍ فَلَمَّا تَصَدَّقْتُ بِکُلِّ وَاحِدٍ مِنْهَا کَانَتْ أَرْبَعِینَ حَسَنَةً أُنْقِصَ مِنْ أَرْبَعِینَ حَسَنَةً أَرْبَعُ سَیِّئَاتٍ بَقِیَ سِتٌّ وَ ثَلَاثُون
از این چهل ثواب چهار گناه کم میکنیم و میشود ۳۶ حسنه.
امام صادق فرمود:
ثَکِلَتْکَ أُمُّکَ أَنْتَ الْجَاهِلُ بِکِتَابِ اللَّهِ
امام صادق فرمود: مادرت به عزایت بنشیند تو به کتاب خدا جاهلی،
أَمَا سَمِعْتَ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِین.
آیا نشنیدی قدل خدای متعال را که : خداوند فقط از متقین می پذیرد.
حضرت فرمود چهار کالا دزدیدی، انها را بدون رضایت صاحب به دیگری دادی که این هم میشود چهار گناه و مجموعا هشت سیئه مرتکب شدی و اصلا ثوابی نداشتی.
✅️ معیار پذیرش اعمال، تقواست.
️متاسفانه امروز هم به نحو دیگری همین جریان در جامعه ما در جریان است،
دزدی میکند بعد صدقه میدهد،
گرانفروشی میکند بعد روز عید شربت میدهد.
کم فروشی میکند بعد یتیم را سرپرستی میکند و....
اللهم اجعل عاقبه امرنا خیراً