شرح حکمت 94نهج البلاغه :: روزگارم #با

شرح حکمت 94نهج البلاغه

پخش و دانلود صوت

۰۲/۱۱/۲۵

محمد کاظمی نیا

نظرات (۱)

۲۶ بهمن ۰۲ ، ۰۹:۰۸

رحیمی نژاد

بسم الله الرحمن الرحیم
یا اباالفضل ادرکنی
شرح حکمتها
۴۰۲/۱۱/۲۵ . ۴شعبان

💢 حکمت ۹۴ 💢

💠وَ سُئِلَ عَنِ الْخَیْرِ مَا هُوَ؟
شخصی از وجود امیر بیان علی(ع) پرسید، خیر چیست؟

💠 فَقَالَ لَیْسَ الْخَیْرُ أَنْ یَکْثُرَ مَالُکَ وَ وَلَدُکَ
حضرت علی(ع) فرمود:خیر آن نیست که مال و فرزند تو زیاد شوند،

💠 وَ لَکِنَّ الْخَیْرَ أَنْ یَکْثُرَ عِلْمُکَ وَ أَنْ یَعْظُمَ حِلْمُکَ وَ أَنْ تُبَاهِیَ النَّاسَ بِعِبَادَةِ رَبِّکَ
خیر واقعی آن است که:
۱- علم تو زیاد شود.
۲- حلم تو بزرگ شود.
۳- با عبودیت و بندگی نسبت به خدا به مردم مباهات کتی.

💠فَإِنْ أَحْسَنْتَ حَمِدْتَ اللَّهَ
اگر کار خوبی کردی خدا را حمد کنی.

💠وَ إِنْ أَسَأْتَ اسْتَغْفَرْتَ اللَّهَ
و اگر گناه کردی از خدا طلب استغفار کنی؛

💠وَ لَا خَیْرَ فِی الدُّنْیَا إِلَّا لِرَجُلَیْنِ، رَجُلٍ أَذْنَبَ ذُنُوباً فَهُوَ یَتَدَارَکُهَا بِالتَّوْبَةِ
در دنیا خیری نیست مگر برای دو گروه ، ۱- کسی که گناهی کرده و میخواهد با توبه، آن را جبران کند،

💠 وَ رَجُلٍ یُسَارِعُ فِی الْخَیْرَاتِ
۲- کسی که سرعت می گیرد در انجام کارهای خیر.

==============

💠 وَ سُئِلَ عَنِ الْخَیْرِ مَا هُوَ؟ فَقَالَ لَیْسَ الْخَیْرُ أَنْ یَکْثُرَ مَالُکَ وَ وَلَدُکَ
مال وفرزند دلیل بر خیر نیست.
قرآن مال را خیر میداند
پس چگونه حضرت می فرماید خیر نیست ، آیا دو قول با هم تلارض دارند!!!.
《کُتِبَ عَلَیْکُمْ إِذا حَضَرَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ إِنْ تَرَکَ خَیْراً الْوَصِیَّةُ لِلْوالِدَیْنِ وَالاَقْرَبینَ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقینَ؛ بقره _ ۱۸۰》
بر شما نوشته شده هنگامى که یکى از شما را مرگ فرا رسد اگر چیز خوبى (مالى) از خود به جاى گذارده براى پدران و مادران و نزدیکان به طور شایسته وصیت کند.

◀️ قرآن کریم به جای " ان ترک مالا" گفت: "ان ترک خیرا" یعنی مال در نظر قرآن خیر است.
ولی علت اینکه حضرت میفرماید مال و فرزند خیر نیست چیست؟
سه معنا برای کلام حضرت متصور است:

1️⃣ مال و ثروت همه ی خیر نیست. یعنی همه خوبی ها را منحصر در همین ها ندانید بلکه دایره خیر خیلی گسترده تر است.

2️⃣ اصل مال و فرزند خیر است ولی اگر بنا باشد مال و فرزند در مقابل خیرو عبودیت و حلم و علم و توبه قرار بگیرند، اینجا دیگر مال خیر نیست.

3️⃣ ابن میثم بحرانی از شارحان نهج البلاغه می فرماید:کلام حضرت طعنه ای است به فکری که اکثر مردم دارند و منظورشان از خیر همین مال و فرزند است (و حضرت در این حکمت با نظر غالب جامعه مقابله میکند) ولی مال و فرزند اولا ناپایدار و از بین رفتنی هستند در حالی که خیر باید پایدار باشد و ثانیا چه بسا مال و فرزندی که انسان را جهنمی کند در حالی که خیر باید انسان را به بهشت برساند.

⏪️در نگاه عارفان و سالکان، خیر یعنی چیزی که سعادت اخروی را در بر داشته باشد و کمالات انسانی را در انسان به وجود بیاورد.

+++++++++++++

💠وَ لَکِنَّ الْخَیْرَ أَنْ یَکْثُرَ عِلْمُکَ وَ أَنْ یَعْظُمَ حِلْمُکَ وَ أَنْ تُبَاهِیَ النَّاسَ بِعِبَادَةِ رَبِّکَ
امیرالمومنین خیر را در سه بخش بیان میکند: سه مصداق برای خیر:

1️⃣علم آموزی و کثرت علم:
اگر چه علم حقیقی علوم وحیانی است که روی سرنوشت و سعادت انسان تاثیر میگذارد، ولی به طور کلی هر علمی که بتواند دنیا و آخرت انسان را آباد کند و در راه آرامش و سعادت انسان باشد، علم و خیر است.

📚 در نهج البلاغه و در روایات متعددی که در کتاب فضل العلم کافی نقل شده است، حقیقت علم را عمل کردن به آن دانسته اند. علم اگر بدون عمل باشد از دایره علم خارج میشود.
علم بدون عمل، علم نیست.
علم یعنی قدرت حل مشکل.

2️⃣افزایش حلم و بردباری: حلم در لغت و روایات هم به معنای عقل آمده است هم بردباری و در واقع بردباری ثمره ی عقل است. صبر، نتیجه عقل است.

✅️خیر حقیقی آن است که انسان عالم شود ولی در عین حال بتواند با زبان لین و نرم با مردم حرف بزند، مطالب و معارف را با حوصله و سعه صدر به مردم بیاموزد و به خاطر گفتار و رفتار غیر علمی مردم، از آنها کناره گیری نکند.
پیامبر اکرم فرمود:
مُداراةُ النّاسِ نِصفُ العقل والرِّفقُ بِهِم نِصفُ العَیشِ
مدارا کردن با مردم نصف عقل است ونرمى و مهربانى کردن با آنان نصف خوشی است.

♻️علم بدون حلم ارزش ندارد زیرا کسی که بخواهد مشکل مردم را با اوقات تلخی درست کند، یک مشکل را حل میکند ویک مشکل به وجود می آورد.
حلم بدون علم هم ارزش ندارد، صبر و حوصله و بردباری ای خوب است که از پس حل مشکل بر بیاید.

3️⃣ عبودیت و بندگی :
سومین مصداق برای خیر که در جمله حضرت متصور است
وَ أَنْ تُبَاهِیَ النَّاسَ بِعِبَادَةِ رَبِّکَ
اینکه مباهات کنی به مردم با عبادت.

⭕️با توجه به معنای منفی که از لفظ "مباهات" یعنی فخر فروشی برداشت میشود،دو معنا برای کلام حضرت هست:

اولا، عده ای میگویند منظور از مباهات به عبادت و بندگى پروردگار یعنی در درون وجود خود به آن مباهات کند. شبیه جمله اى که از امیر مؤمنان به پیشگاه خداوند عرضه مى دارد:
إِلَهِی کَفَى بِی عِزّاً أَنْ أَکُونَ لَکَ عَبْداً
خدایا عزت از این بالاتر نیست که من بنده تو هستم.

ثانیا، عده ای میگویند "مباهات" در اینجا به معنای بهاء است نه فخر فروشی.
خیر واقعی آن است که انسان به سبب عبودیت خدای متعال بهاء پیدا کند.
(بها بدهی به مردم با عبادت خدا)

♻️بهای واقعی انسان به چیست؟
ما به هیچ وجه مجاز نیستیم که از طریق عبودیت خدا به دیگران مباهات کنیم و خودمان را برتر بدانیم، بلکه ما باید بفهمیم بهاء واقعی انسان در عبودیت اوست. اگر اهل عبودیت شدیم قیمتی میشویم و اگر اهل عبادت نبودیم قیمتی هم نداریم.

♻️میزان ارزش گذاری افراد هم مال و قدرت و جایگاه آنها نیست بلکه ارزش مردم به میزان عبودیت آنهاست.

≈≈≈≈≈≈≈≈≈≈≈
💠فَإِنْ أَحْسَنْتَ حَمِدْتَ اللَّهَ وَ إِنْ أَسَأْتَ اسْتَغْفَرْتَ اللَّهَ
اگر کارخوبی کردی خدا را حمد کنی
و اگر گناه کردی از خدا طلب استغفار کنی؛

✳️حضرت بعد از بیان سه خیر واقعی میفرماید: مراقبت از این خیر هم خودش مهم است.
اگر احیانا وظیفه را درست انجام دادید و اهل خیر بودید شاکر باشید چرا که
" لَئِن شَکَرتُم لَأَزیدَنَّکُم"
و اگر خطا و اشتباهی پیش آمد (خیر را ترک کردید)
چه در مرحله دانش،
چه در مرحله بردباری،
چه در مرحله عبودیت؛
اینجا باید از خدا طلب استغفار و بخشش کنید .

💠 وَ لَا خَیْرَ فِی الدُّنْیَا إِلَّا لِرَجُلَیْنِ، رَجُلٍ أَذْنَبَ ذُنُوباً فَهُوَ یَتَدَارَکُهَا بِالتَّوْبَةِ وَ رَجُلٍ یُسَارِعُ فِی الْخَیْرَاتِ
در دنیا خیری نیست مگر کسی که گناهی کرده و میخواهد با توبه، آن را جبران کند وکسی که سرعت میگیرد در انجام کارهای خیر.

♻️برای دو گروه در این عالم خیراست :
۱. کسی که اگر خطایی مرتکب شد در صدد جبران آن باشد.
تدارک دیدن توبه ، یعنی جبران کردن. پیداست که بخشش گناهان به صرف توبه و استغفار نیست بلکه باید در صدد جبران اشتباهات و گناهان باشیم. آنچه استغفار واقعی است فراهم کردن گذشته های از دست رفته است.

❌کسی که نگاه به نامحرم داشته هم باید استغفار کند و هم باید به این چشم بر امام حسین بگریاند، به ضریح و حرم نگاه کند، به صورت والدین ، به مصحف نگاه کند تا آن مشکلات و عیوب جبران شود

❌کسی که حق الناس به گردن دارد، توبه اش به بازگرداندن حقوق مردم است، به جبران است نه اینکه صرفا بگوید استغفر الله.

✴️ مرحوم علامه شوشتری در بهج الصباغه میفرماید یک مکاتبه بین ابودرداء و سلمان فارسی رد و بدل شد که سلمان عینا همین کلمات امیرالمومنین را استفاده کرده و معلوم میشود که شاگردان اهل بیت این مسائل را در زندگی روزمره خود به هم تذکر میدادند و عمل میکردند:
سلمان میگوید:
کَتَبْتَ اِلَیَّ
ابودرداء به من نامه نوشتی که
انَّ اللّهَ رَزَقَکَ مالاً وَ وَلَداً.
سلمان،خدابه تو مال وفرزند داده.
فَاعْلَمْ اَنَّ الْخَیْرَ لَیْسَ بِکَثْرَةِ الْمالِ وَ الوَلَدِ بَل اَنْ یَکْثُرَ حِلْمُکَ وَ اَنْ یَنْفَعَکَ عِلْمُکَ.
بدان که خیر به زیادی مال و فرزند نیست بلکه خیر به زیاد شدن حلم و سودمند شدن علم است .
وَ کَتَبْتَ اِلَىَّ اِنَّکَ نَزَلْتَ الأَرْضُ الْمُقَدَّسَةُ ان الأرضَ لا تَعمَلُ لِأَحَدٍ
و به من نوشتی که خوش به حال تو که در یک سرزمین مقدسی هستی ،ولی بدان زمین در پرونده اعمال من نمیتواند تاثیر بگذارد.
اِعْمَلْ کَأَنَّکَ تَرَى
آنچنان عمل کن گویا جهنم را میبینی
وَ أَعْدِدْ نَفْسَکَ مِنَ اَلْمَوْتَى
خودت را جزء مردگان حساب کن تا خالصانه و بسیار عبادت کنی
وَ لَا خَیْرَ فِی الدُّنْیَا إِلَّا لِرَجُلَیْنِ، رَجُلٍ أَذْنَبَ ذُنُوباً فَهُوَ یَتَدَارَکُهَا بِالتَّوْبَةِ
وخیری در دنیا نیست مگر، کسی که گناهی کرده و میخواهد با توبه، آن را تدارک کند.

✅️ حکمت ۹۴، یک حکمت رسمی است که یاران حضرت به هم توصیه و تذکر می دادند.

اللهم الرزقنا رزقاً طیباً طاهراً واسعاً

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

نام *

پست الکترونيک

سایت یا وبلاگ

پیام *

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:

یا ، یا ، ، <strike> یا <s>، ، ، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، ، ، <a href="" title="">، ، <div align="">

کد امنیتی *

ارقام فارسی و انگلیسی پذیرفته می‌شوند

نظر بصورت خصوصی ارسال شود

پست الکترونیک برای عموم قابل مشاهده باشد

روزگارم #با_کـــریمان طی شده...

مدد ز غیر تو ننگ است یا علی مددی