بسم الله الرحمن الرحیم شرح حکمتها ۴۰۲/۱۱/۱۸ . ۲۶رجب
💢حکمت ۹۱ 💢
💠وَ قَالَ (علیه السلام): إِنَّ هَذِهِ الْقُلُوبَ تَمَلُّ کَمَا تَمَلُّ الْأَبْدَانُ قلوب خسته میشوند همانگونه که بدن ها خسته و ملول میشوند[تَمَل]
💠فَابْتَغُوا لَهَا طَرَائِفَ الْحِکَمِ پس طلب کنید برای آنها حکمت های شگفت انگیزو چیزی تازه وبا نشاط[طَرَائِفَ]
✅عین این حکمت بدون کم و زیاد در حکمت ۱۹۷ نیز تکرار شده است. شبیه همین معنا را در کافی از امیرالمومنین داریم: رَوِّحُوا أَنْفُسَکُمْ بِبَدِیعِ الْحِکْمَةِ فَإِنَّهَا تَکِلُّ کَمَا تَکِلُّ الْأَبْدَانُ به جانتان با کلمات حکیمانه استراحت بدهید، روح هم خسته می شود همانطور که ابدان خسته میشود.
✅️همانگونه که جسم گرسنه، تشنه ،بیمار میشود، نیاز به استراحت داد روح انسان نیز چنین است.قلب میمیرد: 《إِنَّکَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَىٰ وَلَا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَاءَ،؛ نمل - ۸۰ 》 کسانی که قلبشان مرده است، نمی شنوند.قلب نیاز به غذا دارد: راوی از امام باقر در مورد آیه 《 فَلْیَنْظُرِ الْإِنْسانُ إِلى طَعامِهِ》 سوال پرسید که غذای روح چیست؟ قَالَ قُلْتُ مَا طَعَامُهُ؟ قَالَ عِلْمُهُ الَّذِی یَأْخُذُهُ عَمَّنْ یَأْخُذُهُ. امام فرمود: علم غذای روح است.علم بگیرید، ببینید از چه کسی علم میگیرید، علم را از منبع اصلی بگیرید. قلب خسته میشود: إِنَّ هَذِهِ الْقُلُوبَ تَمَلُّ کَمَا تَمَلُّ الْأَبْدَانُ
❇️عمر بن عبدالعزیز میگوید: إِنَّ نَفْسِی رَاحِلَتِی إِنْ کَلَّفْتُهَا فَوْقَ طَاقَتِهَا اِنْقَطَعَتْ بِی روح مرکبی است که باید مرا حرکت دهد اگر بیش از اندازه او را خسته کنم دیگر نمی تواند مرا به مقصد برساند. باید مراعات روح را کرد حتی برای عبادت.
📗درحکمت ۱۹۳ نهج البلاغه امیر المومنین فرمود: إنَّ لِلْقُلُوبِ شَهْوَةً وَ إِقْبَالًا وَ إِدْبَاراً براى دل هاى آدمیان علاقه و اقبال و گاه تنفر و ادبار است. فَأْتُوهَا مِنْ قِبَلِ شَهْوَتِهَا وَ إِقْبَالِهَا هنگامى که مى خواهید کارى انجام دهید از سوى علاقه و اشتیاق وارد شوید، فَإِنَّ الْقَلْبَ إِذَا أُکْرِهَ عَمِی زیرا اگر قلب را مجبور به کارى کنند نابینا مى شود.
✅️استراحت افراد مختلف متفاوت است. مرحوم ملاصدرادر شرح کلمات اهل بیت جمله قشنگی دارد: اما اَلنُّفُوسُ اَلْعَامِیَةُ فَهَى تَسْتَرِیحُ بِامُورٍ فِیهَا اغراضٌ دُنْیوِیَّةٌ وَ لَذَّاتٌ حَیَوَانِیَّةٌ انسانهای معمولی، لذت و استراحتشان امور دنیوی و لذتهای حیوانی است. وَ لَکِنَّ اَلنُّفُوسَ اَلْفَاضِلَةَ الَّتِى مِنْ شَأْنِهَا ادْراکُ اَلْمَقَاصِدُ اَلْعَالِیَةُ وَ المطَالِبُ العقْلِیَّةُ واما انسانهای فاضل، که می فهمند از کجا آمده اند و به کجا میخواهند، انها استراحتشان متفاوت است، لاَ یَفْرَحُونَ اِلاّ بِذِکْرِ اللّهِ وَ لا یَتَلَذَّذُونَ اِلاّ بِالْمَعارفِ الالهیة انها با ذکر خدا نشاط پیدا می کنند وبا معارف الهی لذت می برند.
✴️کلام حضرت در مورد استراحت دو وجه دارد: اولا طرائف باشد یعنی حالت نشاط و سرگرمی و شگفت انگیزی داشته باشد. ثانیا حکمت در آن باشد یعنی حرفی آموزنده و برطرف کننده مشکل باشد. اگر عقلی ِصرف باشد یا اگر سرگرمی صرف باشد از کلام حضرت خارج شده است. جلسه جشن و شوخی و سرگرمی که هیچ حکمت و درسی دراو نباشد خستگی را در نمیکند بلکه خسته میکند.
✳️حضرت در حکمت ۳۹۰فرمود : لِلْمُؤْمِنِ ثَلاَثُ سَاعَات انسان با ایمان ساعات زندگى خود را به سه بخش تقسیم مى کند: فَسَاعَةٌ یُنَاجِی فِیهَا رَبَّهُ بخشى را صرف عبادت و مناجات با پروردگارش مى نماید. وَسَاعَةٌ یَرُمُّ مَعَاشَهُ بخش دیگرى را در طریق اصلاح معاش و زندگى به کار مى گیرد. وَسَاعَةٌ یُخَلِّی بَیْنَ نَفْسِهِ وَبَیْنَ لَذَّتِهَا فِیمَا یَحِلُّ وَیَجْمُلُ... و بخش سوم را در راه بهره گیرى از لذت هاى حلال و دلپسند صرف مى کند.
⏪مصداق حکمتهای شیرین:
1️⃣این حکمتهای شگفت انگیز گاهی مسافرت و دیدن طبیعت است:پیامبرفرمود: النَّظَرُ فی ثَلاثَةِ أشیاءٍ عِبادَةٌ : النَّظَرُ فِی وَجهِ الوالِدَینِ و فِی المُصحَفِ و فِی البَحرِ نگاه کردن به سه چیز عبادت است : به صورت پدر و مادر ، به قرآن و به دریا .
2️⃣گاهی مطالب علمی شیرین است. شیخ بهایی نقل میکند: مرد یهودی نزد امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(ع) آمد و گفت: عددی را برای من نام ببر که نصف و یکسوم و یکچهارم و یکپنجم و یکششم و یکهفتم و یکهشتم و یکنهم آن صحیح باشد و حاصل کسری نداشته باشد!! حضرت(ع) فرمود: اگر برای تو نام ببرم مسلمان میشوی؟! گفت: بله! حضرت(ع) فرمود: عدد هفته را در عدد سالت ضرب کن. وقتی یهودی عدد ۷ را در ۳۶۰ ضرب کرد، دید مسأله درست است و حاصل تقسیم آن عدد کسری نیست، ایمان آورد.
❌حاصل ضرب عدد ۷ در عدد ۳۶۰ = ۲۵۲۰ میشود، که نصف آن ۱۲۶۰، یکسوم آن ۸۴۰ ، یکچهارمش ۶۳۰ ، یکپنجم آن ۵۰۴، یکششم آن ۴۲۰، یکهفتم آن ۳۶۰، یکهشتم آن ۳۱۰، یکنهمش ۲۸۰ و در نهایت یک دهم ان عدد ۲۵۲ میشود.
3️⃣گاهی خواندن حالات علما و شهداست. مرحوم محدث نوری از ملاصالح مازندرانی نقل میکند که: من در پیشگاه خداوند بر طلاّب حجت هستم، زیرا احدی در فقر از من فقیرتر نبود؛ به طوری که زمانی قدرت تهیه چراغ برای مطالعه نداشتم. در حافظه و استعداد کسی فراموشکارتر از من نبود؛ هر زمانی که از منزل خارج می شدم، در موقع برگشتن خانه ام را گم می کردم و اسامی فرزندانم را فراموش می کردم . و در سن سی سالگی شروع به تعلیم حرف تهجی نمودم، ولی با پشتکار و همت زیاد، خداوند بر من منّت نهاد و تحصیل علم نمودم .
4️⃣گاهی شعر است. صائب تبریزی میگوید: به انگشت عصا پیری اشارت میکند هردم/که مرگ اینجاست یا اینجاست یا اینجاست یا اینجا؟
5️⃣گاهی یک خواب خوب است. سَلْمَانَ الْفَارِسِیِّ میگوید: أَنَا أَحْتَسِبُ نَوْمَتِی کَمَا أَحْتَسِبُ قَوْمَتِی من خوابم را مانند نمازم حساب میکنم.
6️⃣گاهی ذکر و توسل و هیئت است: اشک گاهی اشک یاس و ناامیدی است ولی گاهی اشک حرکت و نشاط و حماسه است. روضه و اشک بر اهل بیت حکمت شگفت انگیزی است که باعث رفع غم و غصه ها میشود .
✴️به دعای کمیل می گوییم دعای روح بخش کمیل و واقعا همینگونه است. در حدیث کسا میخوانیم: ما ذُکِرَ خَبَرُنا هذا فى مَحْفِلٍ مِنْ مَحافِلِ اَهْلِ الاَْرْضِ وَفیهِ جَمْعٌ مِنْ شیعَتِنا وَمُحِبّینا وَفیهِمْ مَهْمُومٌ اِلاّ وَفَرَّجَ اللَّهُ هَمَّهُ وَلا مَغْمُومٌ اِلاّ وَکَشَفَ اللَّهُ غَمَّهُ جلسه ذکر و توسل که نشستی، غصه ها می رود وانسان سبکبال میشود.
7️⃣گاهی خواندن نهج البلاغه است: کلمات امیرالمومنین چه خطبه چه نامه چه کلمات قصار، همه و همه حکمت های نشاط دهنده هستند.
اللهم اکرمنا بکرامهِ الایمان
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیانثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
علی جان!
یک حاجی در طواف داری به دهان/ یک حیدر در مصاف داری به دهان/ یک تیغ دو دم به دست داری آقا/ یک تیغ دو دم غلاف داری به دهان/
بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمتها
۴۰۲/۱۱/۱۸ . ۲۶رجب
💢حکمت ۹۱ 💢
💠وَ قَالَ (علیه السلام): إِنَّ هَذِهِ الْقُلُوبَ تَمَلُّ کَمَا تَمَلُّ الْأَبْدَانُ
قلوب خسته میشوند همانگونه که بدن ها خسته و ملول میشوند[تَمَل]
💠فَابْتَغُوا لَهَا طَرَائِفَ الْحِکَمِ
پس طلب کنید برای آنها حکمت های شگفت انگیزو چیزی تازه وبا نشاط[طَرَائِفَ]
✅عین این حکمت بدون کم و زیاد در حکمت ۱۹۷ نیز تکرار شده است.
شبیه همین معنا را در کافی از امیرالمومنین داریم:
رَوِّحُوا أَنْفُسَکُمْ بِبَدِیعِ الْحِکْمَةِ فَإِنَّهَا تَکِلُّ کَمَا تَکِلُّ الْأَبْدَانُ
به جانتان با کلمات حکیمانه استراحت بدهید، روح هم خسته می شود همانطور که ابدان خسته میشود.
✅️همانگونه که جسم گرسنه، تشنه ،بیمار میشود، نیاز به استراحت داد روح انسان نیز چنین است.قلب میمیرد:
《إِنَّکَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَىٰ وَلَا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَاءَ،؛ نمل - ۸۰ 》
کسانی که قلبشان مرده است، نمی شنوند.قلب نیاز به غذا دارد:
راوی از امام باقر در مورد آیه
《 فَلْیَنْظُرِ الْإِنْسانُ إِلى طَعامِهِ》
سوال پرسید که غذای روح چیست؟
قَالَ قُلْتُ مَا طَعَامُهُ؟ قَالَ عِلْمُهُ الَّذِی یَأْخُذُهُ عَمَّنْ یَأْخُذُهُ.
امام فرمود: علم غذای روح است.علم بگیرید، ببینید از چه کسی علم میگیرید، علم را از منبع اصلی بگیرید.
قلب خسته میشود:
إِنَّ هَذِهِ الْقُلُوبَ تَمَلُّ کَمَا تَمَلُّ الْأَبْدَانُ
❇️عمر بن عبدالعزیز میگوید:
إِنَّ نَفْسِی رَاحِلَتِی إِنْ کَلَّفْتُهَا فَوْقَ طَاقَتِهَا اِنْقَطَعَتْ بِی
روح مرکبی است که باید مرا حرکت دهد اگر بیش از اندازه او را خسته کنم دیگر نمی تواند مرا به مقصد برساند.
باید مراعات روح را کرد حتی برای عبادت.
📗درحکمت ۱۹۳ نهج البلاغه امیر المومنین فرمود:
إنَّ لِلْقُلُوبِ شَهْوَةً وَ إِقْبَالًا وَ إِدْبَاراً
براى دل هاى آدمیان علاقه و اقبال و گاه تنفر و ادبار است.
فَأْتُوهَا مِنْ قِبَلِ شَهْوَتِهَا وَ إِقْبَالِهَا
هنگامى که مى خواهید کارى انجام دهید از سوى علاقه و اشتیاق وارد شوید،
فَإِنَّ الْقَلْبَ إِذَا أُکْرِهَ عَمِی
زیرا اگر قلب را مجبور به کارى کنند نابینا مى شود.
✅️استراحت افراد مختلف متفاوت است. مرحوم ملاصدرادر شرح کلمات اهل بیت جمله قشنگی دارد:
اما اَلنُّفُوسُ اَلْعَامِیَةُ فَهَى تَسْتَرِیحُ بِامُورٍ فِیهَا اغراضٌ دُنْیوِیَّةٌ وَ لَذَّاتٌ حَیَوَانِیَّةٌ
انسانهای معمولی، لذت و استراحتشان امور دنیوی و لذتهای حیوانی است.
وَ لَکِنَّ اَلنُّفُوسَ اَلْفَاضِلَةَ الَّتِى مِنْ شَأْنِهَا ادْراکُ اَلْمَقَاصِدُ اَلْعَالِیَةُ وَ المطَالِبُ العقْلِیَّةُ
واما انسانهای فاضل، که می فهمند از کجا آمده اند و به کجا میخواهند، انها استراحتشان متفاوت است،
لاَ یَفْرَحُونَ اِلاّ بِذِکْرِ اللّهِ وَ لا یَتَلَذَّذُونَ اِلاّ بِالْمَعارفِ الالهیة
انها با ذکر خدا نشاط پیدا می کنند وبا معارف الهی لذت می برند.
✴️کلام حضرت در مورد استراحت دو وجه دارد:
اولا طرائف باشد یعنی حالت نشاط و سرگرمی و شگفت انگیزی داشته باشد.
ثانیا حکمت در آن باشد یعنی حرفی آموزنده و برطرف کننده مشکل باشد.
اگر عقلی ِصرف باشد یا اگر سرگرمی صرف باشد از کلام حضرت خارج شده است.
جلسه جشن و شوخی و سرگرمی که هیچ حکمت و درسی دراو نباشد خستگی را در نمیکند بلکه خسته میکند.
✳️حضرت در حکمت ۳۹۰فرمود : لِلْمُؤْمِنِ ثَلاَثُ سَاعَات
انسان با ایمان ساعات زندگى خود را به سه بخش تقسیم مى کند:
فَسَاعَةٌ یُنَاجِی فِیهَا رَبَّهُ
بخشى را صرف عبادت و مناجات با پروردگارش مى نماید.
وَسَاعَةٌ یَرُمُّ مَعَاشَهُ
بخش دیگرى را در طریق اصلاح معاش و زندگى به کار مى گیرد.
وَسَاعَةٌ یُخَلِّی بَیْنَ نَفْسِهِ وَبَیْنَ لَذَّتِهَا فِیمَا یَحِلُّ وَیَجْمُلُ...
و بخش سوم را در راه بهره گیرى از لذت هاى حلال و دلپسند صرف مى کند.
⏪مصداق حکمتهای شیرین:
1️⃣این حکمتهای شگفت انگیز گاهی مسافرت و دیدن طبیعت است:پیامبرفرمود:
النَّظَرُ فی ثَلاثَةِ أشیاءٍ عِبادَةٌ : النَّظَرُ فِی وَجهِ الوالِدَینِ و فِی المُصحَفِ و فِی البَحرِ
نگاه کردن به سه چیز عبادت است : به صورت پدر و مادر ، به قرآن و به دریا .
2️⃣گاهی مطالب علمی شیرین است.
شیخ بهایی نقل میکند: مرد یهودی نزد امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(ع) آمد و گفت: عددی را برای من نام ببر که نصف و یکسوم و یکچهارم و یکپنجم و یکششم و یکهفتم و یکهشتم و یکنهم آن صحیح باشد و حاصل کسری نداشته باشد!!
حضرت(ع) فرمود: اگر برای تو نام ببرم مسلمان میشوی؟!
گفت: بله! حضرت(ع) فرمود:
عدد هفته را در عدد سالت ضرب کن.
وقتی یهودی عدد ۷ را در ۳۶۰ ضرب کرد، دید مسأله درست است و حاصل تقسیم آن عدد کسری نیست، ایمان آورد.
❌حاصل ضرب عدد ۷ در عدد ۳۶۰
= ۲۵۲۰ میشود،
که نصف آن ۱۲۶۰،
یکسوم آن ۸۴۰ ،
یکچهارمش ۶۳۰ ،
یکپنجم آن ۵۰۴،
یکششم آن ۴۲۰،
یکهفتم آن ۳۶۰،
یکهشتم آن ۳۱۰،
یکنهمش ۲۸۰
و در نهایت یک دهم ان عدد ۲۵۲ میشود.
3️⃣گاهی خواندن حالات علما و شهداست.
مرحوم محدث نوری از ملاصالح مازندرانی نقل میکند که:
من در پیشگاه خداوند بر طلاّب حجت هستم، زیرا احدی در فقر از من فقیرتر نبود؛ به طوری که زمانی قدرت تهیه چراغ برای مطالعه نداشتم.
در حافظه و استعداد کسی فراموشکارتر از من نبود؛ هر زمانی که از منزل خارج می شدم، در موقع برگشتن خانه ام را گم می کردم و اسامی فرزندانم را فراموش می کردم .
و در سن سی سالگی شروع به تعلیم حرف تهجی نمودم، ولی با پشتکار و همت زیاد، خداوند بر من منّت نهاد و تحصیل علم نمودم .
4️⃣گاهی شعر است.
صائب تبریزی میگوید:
به انگشت عصا پیری اشارت میکند هردم/که مرگ اینجاست یا اینجاست یا
اینجاست یا اینجا؟
5️⃣گاهی یک خواب خوب است.
سَلْمَانَ الْفَارِسِیِّ میگوید:
أَنَا أَحْتَسِبُ نَوْمَتِی کَمَا أَحْتَسِبُ قَوْمَتِی من خوابم را مانند نمازم حساب میکنم.
6️⃣گاهی ذکر و توسل و هیئت است:
اشک گاهی اشک یاس و ناامیدی است ولی گاهی اشک حرکت و نشاط و حماسه است. روضه و اشک بر اهل بیت حکمت شگفت انگیزی است که باعث رفع غم و غصه ها میشود .
✴️به دعای کمیل می گوییم دعای روح بخش کمیل و واقعا همینگونه است.
در حدیث کسا میخوانیم:
ما ذُکِرَ خَبَرُنا هذا فى مَحْفِلٍ مِنْ مَحافِلِ اَهْلِ الاَْرْضِ وَفیهِ جَمْعٌ مِنْ شیعَتِنا وَمُحِبّینا وَفیهِمْ مَهْمُومٌ اِلاّ وَفَرَّجَ اللَّهُ هَمَّهُ وَلا مَغْمُومٌ اِلاّ وَکَشَفَ اللَّهُ غَمَّهُ
جلسه ذکر و توسل که نشستی، غصه ها می رود وانسان سبکبال میشود.
7️⃣گاهی خواندن نهج البلاغه است:
کلمات امیرالمومنین چه خطبه چه نامه چه کلمات قصار، همه و همه حکمت های نشاط دهنده هستند.
اللهم اکرمنا بکرامهِ الایمان