شرح حکمت 71نهج البلاغه :: روزگارم #با

شرح حکمت 71نهج البلاغه

پخش و دانلود صوت

۰۲/۱۱/۰۳

محمد کاظمی نیا

نظرات (۱)

۰۴ بهمن ۰۲ ، ۰۹:۰۷

زمانی

بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمتها
۴٠٢/١١/٠٣ . ۱١رجب

💢 حکمت ۷١ 💢

💠وَ قَالَ (علیه السلام): إِذَا تَمَّ الْعَقْلُ، نَقَصَ الْکَلَامُ
امام علی علیه السلام میفرمایند: وقتی عقل کامل شود، سخن کوتاه میشود.

✅رابطه مستقیم بین عقل و کلام( هر چه عقل بیشتر شودسخن کمتر میشود.)
عقل و عقال از یک ریشه هستند. عقال به معنای زانو بند شتر است. ساربان ها برای اینکه شتر را بخوابانند و از حرکتش جلوگیری کنند یک زانو بند به او میزنند و همان را بر سر می گذاشتند تا در هنگام نیاز در دسترسشان باشد.

عقل همچون عقال مسؤل بستن و مهار کردن است:
1️⃣مهار کردن شهوات از طغیان و بیراهه رفتن
2️⃣مهار کردن حرص و طمع از زیاده خواهی و مال پرستی
3️⃣ مهار کردن غضب از طغیان و هیجانات
4️⃣مهار کردن علم از خدمت به فساد و تباهی (حرف غیر عالمانه ممنوع)
5️⃣مهار کردن قدرت از فرمان نابجا و دستور نابجا صادر کردن
6️⃣مهار کردن زبان از حرف ناحق زدن، زیاد سخن گفتن، دشنام و دروغ و ...

🔺روایتی است از حضرت در غررالحکم که می‌فرمایند :
الْعَاقِلُ مَنْ عَقَلَ لِسَانَهُ.
عاقل کسی است که زبانش را عقال بسته(مهار کرده، زبانش یله و رها نیست تا هر چه خواست بر زبان بیاورد.)

🔺همچنین امام صادق علیه السلام می‌فرماید :
کَمالُ العَقلِ فی ثَلاثَةٍ :
کمال خرد در سه چیز است:
_ التَّواضُعِ للّه،
خاکسارى در برابر خدا،
_ و حُسنِ الیَقینِ،
داشتن یقین نیکو،
_ و الصَّمتِ إلاّ مِن خَیرٍ
و خاموش ماندن بجز از سخن نیک.

🔺حضرت در غررالحکم می‌فرمایند :
إِیَّاک‏ وَ فُضُولَ الْکَلامِ فَإنَّهُ یُظْهِرُ مِنْ عُیُوبِکَ ما بَطَنَ
از زیاده گویى بپرهیز که عیب هاى نهانى تو را ظاهر مى سازد.
وَیُحَرِّکُ عَلَیْکَ مِنْ أعْدائِکَ ما سَکَنَ
و کینه هاى آرام گرفته دشمنانت را بر ضد تو تحریک مى کند.
تا مرد سخن نگفته باشد /
عیب و هنرش نهفته باشد/
کم حرفی مانع شعله ور شدن آتش دشمنی ها میشود چه دشمنی که از قبل بوده چه دشمنی هایی که تازه ایجاد میشود.

🔺همچنین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می‌فرمایند :
إنَّ الرَّجُلَ لَیَتَحَدَّثُ بِالْحَدیثِ ما یُریدُ بِهِ سُوءًا
انسان گاهى سخنى مى گوید که قصد بدى ندارد
إلاّ لِیُضْحِکَ بِهِ الْقَوْمُ یَهْوى بِهِ أبْعَدَ مِنَ السَّماءِ
جز این که مى خواهد مردم را بخنداند و به سبب آن از مقام خود سقوط مى کند بیش از فاصله زمین و آسمان.

⏪حرف نا روا و ناپسند و تمسخر گونه حتی اگر برای خنداندن دیگران باشد موجب سقوط انسان میشود.
سخن زیاد و بی پایه و اساس، نشان از کم عقلی است همانگونه که روایت است انبیا متناسب با حال و شرایط و عقل مخاطبان درهر جلسه ای صحبت میکردند و با احتیاط و دست به عصا عمل میکرده‌اند. پس زیاده گوی و عدم مهار زبان نشان از بی عقلی اشخاص است.

🔺پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می‌فرمایند :
مِنْ حُسْنِ إِسْلاَمِ الْمَرْءِ تَرْکُهُ مَا لاَ یَعْنِیهِ.
از نشانه هاى خوبى اسلام انسان، سخن نگفتن درباره امورى است که به او ارتباطى ندارد.
حرف زدن نابجا و زیاد اسلام و دین شخص را خدشه دار میکند.

🔺همچنین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در روایتی دیگر خطاب به ابوذر می‌فرمایند :
یَا أَبَا ذَرٍّ، اتْرُکْ فُضُولَ الْکَلَامِ، وَ حَسْبُکَ مِنَ الْکَلَامِ مَا تَبْلُغُ بِهِ حَاجَتَکَ.
از زیاد حرف زدن بپرهیز و در حرف زدن به آن مقداری که مقصودت را برسانی اکتفا کن.

⏪زیاده گویی ممنوع است و مانع رشد است، تفکر و تعمق و تعقل و ذکر خدا مفید و سودمند است و گرنه سخن گفتن بیجا و زباد بیهوده است.
.

⏪کامل شدن اعمال و ثواب حج به کم صحبتی است :

🔺روایت است از امام صادق علیه السلام خطاب به معاویة بن عمار هنگام پوشیدن لباس احرام :
إِذَا أَحْرَمْتَ فَعَلَیْکَ بِتَقْوَى اللَّهِ وَ ذِکْرِ اللَّهِ کَثِیراً
بعد از پوشیدن لباس احرام مراقب باش که تقوى را از دست ندهی و هرچه بیشتر به یاد خدا باشى.
وَ قِلَّةِ الْکَلَامِ إِلَّا بِخَیْرٍ فَإِنَّ مِنْ تَمَامِ الْحَجِّ وَ الْعُمْرَةِ أَنْ یَحْفَظَ الْمَرْءُ لِسَانَهُ إِلَّا مِنْ خَیْرٍ ....
و جز به نیکى لب به سخن نگشایى که درستى حج و عمره به آن است که انسان زبان خود را جز به نیکى بازنگشاید.

🔺در عیون الحکم آمده :
إِذَا أَرَادَ اللَّهُ صَلَاحَ عَبْدٍ أَلْهَمَهُ قِلَّةَ الْکَلَامِ وَ قِلَّةَ الطَّعَامِ وَ قِلَّةَ الْمَنَامِ.
اگر خداوند خیر کسی را بخواهد به او کوتاهی سخن و کم غذایی و کم خوابی را عطا می‌کند.

🔺همچنین در ضرب المثل عربی میگویند:
طُولُ لِسَانِکَ دَلِیلٌ عَلَى قِصَرِ عَقلِک
هر چه زبان درازتر باشد عقل کمتر است.

🔺امام کاظم علیه السلام:
قِلَّهُ المَنطِقِ حُکم عَظیمٌ ،
کم گویی ، حکمت بزرگی است ،
فَعَلَیکُم بِالصَّمتِ فَانَّهُ دَعَهٌ حَسَنَهٌ
وَ قِلَّهُ وِزرٍ
بر شما باد به خموشی که آسایش نیکو و سبکباری
وَ خِفَّهٌ مِنَ الذُّنوبِ
و سبب تخفیف گناه است.

⏪زیاده گویی موجب افزایش وزر و وبال، گرفتاری دوری از آسایش و بزرگ شدن گناهان میشود.

🔺امیرالمؤمنین می‌فرمایند:
إِنَّ مِنْ عَلَامَهِ الْعَاقِلِ أَنْ یَکُونَ فِیهِ ثَلَاثُ خِصَالٍ
از نشانه عاقل این است که در او سه خصلت باشد:
یُجِیبُ إِذَا سُئِلَ
هرگاه از او سوال شود پاسخ گوید،
وَ یَنْطِقُ إِذَا عَجَزَ الْقَوْمُ عَنِ الْکَلَامِ
و هرگاه مردم از سخن گفتن دربمانند او سخن گوید،
وَ یُشِیرُ بِالرَّأْیِ الَّذِی یَکُونُ فِیهِ صَلَاحُ أَهْلِهِ
و سوم آنکه نظری بدهد که صلاح مردم در آن باشد.

⏪سخن گفتن که از روی اظهار فضل و خود بزرگ بینی باشد و دردی را از جامعه دوا نکند نکوهش شده است.

🔺صائب تبریزی:
شکوه عقل را بسیاری گفتار کم سازد /
دو لب را در نظرها خامشی تیغ دودم سازد /
زیاد صحبت کردن اثر سخن را کم میکند و کم صحبت کردن مثل تیغ دو دم اثر گذار است.

💠وَ قَالَ (علیه السلام): إِذَا تَمَّ الْعَقْلُ، نَقَصَ الْکَلَامُ
وقتی عقل کامل شود، سخن کوتاه میشود.

اللهم کمّل دیننا بالقران
.

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

نام *

پست الکترونيک

سایت یا وبلاگ

پیام *

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:

یا ، یا ، ، <strike> یا <s>، ، ، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، ، ، <a href="" title="">، ، <div align="">

کد امنیتی *

ارقام فارسی و انگلیسی پذیرفته می‌شوند

نظر بصورت خصوصی ارسال شود

پست الکترونیک برای عموم قابل مشاهده باشد

روزگارم #با_کـــریمان طی شده...

مدد ز غیر تو ننگ است یا علی مددی