: بسم الله الرحمن الرحیم شرح حکمتها ۴۰۲/۱۰/۲۵ . ۲رجب
💢 حکمت ۵۹ 💢
♦️وَ قَالَ (علیه السلام): مَنْ حَذَّرَکَ کَمَنْ بَشَّرَکَ. کسی که تو را از بدیها برحذر داد، مثل این است که به تو بشارت داده. دفع شر و ضرر، سود و منفعت است.
🟠 مصادر نهج البلاغه(سید عبدالزهرا حسینی خطیب): اَلتَّحْذیر، تَعْرِیفُ اَلاِنْسَانِ مَا فِیهِ صَلاَحُهُ وَ دَفْعُ المضره عَنْهُ تحذیر، آگاه کردن انسان به چیزى است که مصلحت او در آن است و زیان و خطر را از او دفع مى کند. وَ مَعنی قَوْلُهُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ کَمَنْ بشَّرکَ أِی یَنْبَغِی لَکَ أَنْ تَسُرَّ بِتَحذیرِهِ لَکَ کَما تَسُرُّ لَوْ بَشَّرِکَ بِأَمرٍ تُحِبُّهُ و اینکه امام مى فرماید چنین فرد مانند کسى است که به تو بشارت مى دهد مفهومش این است که باید از این هشدارها همان گونه خوشحال شوى که از خبرهاى مسرت بخش خوشحال مىشوى. وَ أَنْ تَشکُرَهُ عَلَی التَّحذیرَ کَما تَشکُرُهُ عَلَی التَّبْشِیرُ و باید از چنین کسى همان گونه تشکر کنى که از بشارت دهنده تشکر مى کنى، لِأَنَّهُ لَوْ لَمْ یُرِدْ بِکَ الْخَیْرُ لَما حَذَّرَکَ مِنَ الوُقوعِ فی الشَّر زیرا او اگر خیر تو را نمى خواست به تو هشدار نمى داد و از افتادن در شر برحذر نمى داشت.
🔴 انسان باید صادقانه واقعیت میدان را به دیگران بگوید، گفتن حقایق تلخ اگر باعث احتیاط و برنامه ریزی شود بهتر از آن است که حقایق پنهان شوند و یکدفعه شخص خودش را در باتلاق بیندازد.
🟡 اینکه در امور حکومت مسائل شفاف با مردم در میان گذاشته شود (البته برخی امور مثل مسائل نظامی و امنیتی و اموری که دشمن می تواند از آنها سوء استفاده کند مستثنی هستند) و مردم خودشان را آماده شرایط کنند. این بهتر است تا یکدفعه مردم دچار شُوک شوند.
🟠 اینکه طبیب وضعیت را به بیمار، یا به خانواده ی او بگوید ولو اینکه ناراحت شوند بهتر از آن است که بگوید چیزی نیست و بعد که بیماری تشدید شد و امکان درمان از دست رفت بیمار متوجه اوضاع شود.
🟤 شنیدن تلخی ها مقدمه عمل است. حضرت در خطبه۲۱۶ خطاب به مردم می فرماید : فَلَا تُکَلِّمُونِی بِمَا تُکَلَّمُ بِهِ الْجَبَابِرَةُ با من آن گونه که با زمامداران ستمگر سخن گفته مى شود، سخن نگویید. وَ لَا تَتَحَفَّظُوا مِنِّی بِمَا یُتَحَفَّظُ بِهِ عِنْدَ أَهْلِ الْبَادِرَةِ و آن گونه که مردم خود را در برابر حاکمان تندخو و جبّار حفظ مى کنند محدود نسازید. وَ لَا تُخَالِطُونِی بِالْمُصَانَعَةِ و به طور تصنّعى و منافقانه با من رفتار نکنید. وَ لَا تَظُنُّوا بِی اسْتِثْقَالًا فِی حَقٍّ قِیلَ لِی هرگز درباره من گمان مبرید که درباره حقى که به من پیشنهاد مى کنید کوتاهى کنم یا ناراحت شوم. وَ لَا الْتِمَاسَ إِعْظَامٍ لِنَفْسِی و هرگز خیال نکنید من در پى بزرگ ساختن خویشتنم. فَإِنَّهُ مَنِ اسْتَثْقَلَ الْحَقَّ أَنْ یُقَالَ لَهُ أَوِ الْعَدْلَ أَنْ یُعْرَضَ عَلَیْهِ کَانَ الْعَمَلُ بِهِمَا أَثْقَلَ عَلَیْهِ زیرا کسى که شنیدن حق یا پیشنهاد عدالت به او برایش سنگین باشد عمل به آن دو، براى او سخت تر و سنگین تر است. فَلَا تَکُفُّوا عَنْ مَقَالَةٍ بِحَقٍّ أَوْ مَشُورَةٍ بِعَدْلٍ بنابراین از گفتن سخن حقّ یا مشورت عادلانه، خوددارى نکنید. فَإِنِّی لَسْتُ فِی نَفْسِی بِفَوْقِ أَنْ أُخْطِئَ وَ لَا آمَنُ ذَلِکَ مِنْ فِعْلِی زیرا من به عنوان یک انسان و نه به عنوان یک امام معصوم خود را بالاتر از آن نمى دانم که اشتباه کنم و از خطا در کارهایم ایمن نیستم. إِلَّا أَنْ یَکْفِیَ اللَّهُ مِنْ نَفْسِی مَا هُوَ أَمْلَکُ بِهِ مِن مگر اینکه خداوندى که از من قادرتر است مرا از خطا حفظ کند. ((باید خود را آماده شنیدن حرف حق کرد اگر چه تلخ باشد.))
.
🔴 جمله " مَنْ حَذَّرَکَ کَمَنْ بَشَّرَکَ " یعنی دوست خوب کسی است که انذار و تبشیر را باهم دارد، هم در مقابل خوبیها بشارت میدهد، هم ازبدیها منع میکند.
📕در کتاب کافى شریف ازامام باقرمى خوانیم که به یکى از یاران خود فرمود: اِتَّبِعْ مَنْ یُبْکیکَ وهُو لَکَ ناصِحٌ از کسى پیروى کن که تو را مى گریاند ولى خیرخواه توست. وَلا تَتَّبِع مَن یُضحِکَکَ وَهُو لَکَ غاشٍّ از کسى که تو را مى خنداند اما به تو دروغ مى گوید و حقایق را وارونه نشان مى دهد، پیروى مکن. امام صادق علیه السلام : أَحَبُّ إِخْوَانِی إِلَیَّ مَنْ أَهْدَى إِلَیَّ عُیُوبِی بهترین بردارم عیوبات مرا به من هدیه می کند.
🟠غررالحکم از امیرالمومنین: صَدِیقُکَ مَنْ نَهَاکَ وَ عَدُوُّکَ مَنْ أَغْرَاکَ. دوستِ تو کسى است که از بدیها بازَت دارد، و دشمنت کسى است که ترا به کارهاى بد تحریک کند. پیامبر صلی الله علیه وآله: اَلدِّینُ اَلنَّصِیحَةُ. دین، نصیحت و خیرخواهى است. قُلْنَا: لِمَنْ یَا رَسُولَ اَللَّهِ ؟ عرض کردیم : نصیحت و خیرخواهى براى چه کسى؟ قَالَ: لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِأَئِمَّةِ اَلْمُسْلِمِینَ وَ عَامَّتِهِمْ فرمود : براى خدا، براى کتاب او، براى پیامبر او، براى پیشوایان مسلمانان و براى توده آنها.
🟡 تشر زدن به خود، باعث رشد است، ابن ابی الحدیدنقل می کند.: أَوَّلُ ما یَجِبُ عَلَی الإنسانُ أن یُحَذِّرَ نَفسَهُ وَ یَنصَحَها اول چسزی که بر انسان واجب و ضروری است اینست که نفس خود را برحذر بدارد و خیر خواه خود باشد
🟠 نصیحت امام صادق برای دوستان، شخصی می گوید با پدرم خدمت امام صادق رسیدیم در حالی که پدرم با برخی افراد ظالم همکاری داشت. حضرت به او فرمود: فَمَا حَالُکَ إِذَا نُودِیَ بِکَ فِی أَعْوَانِ اَلظَّلَمَةِ چه حالى دارى وقتى تو را (در قیامت) جزو یاران ستمگر ندا دهند؟ قَالَ فَوَجَمَ أَبِی محمّد گوید: پدرم بسیار اندوهگین شد و گلویش را بغض گرفت و از سخن گفتن باز ایستاد. فَقَالَ لَهُ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْه إِنَّمَا خَوَّفْتُکَ بِمَا خَوَّفَنِی اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ امام صادق علیه السّلام با مشاهده این حالت او فرمود: اى عذافر! من تنها تو را از چیزى ترساندم که خداوند مرا از آن ترسانیده است. قَالَ مُحَمَّدٌ فَقَدِمَ أَبِی فَلَمْ یَزَلْ مَغْمُوماً مَکْرُوباً حَتَّى مَاتَ محمّد گوید: پدرم از آن زمان پیوسته غمگین و بدحال بود، تا از دنیا رفت.
📕در نامه ۵۳ به مالک فرمود: ثُمَّ لْیَکُنْ آثَرُهُمْ عِنْدَکَ أَقْوَلَهُمْ بِمُرِّ الْحَقِّ لَکَ از میان وزرا و اطرافیان نزدیکت افرادى را مقدم دار که در گفتن حقایق تلخ براى تو از همه صریح اللهجه تر باشند. وَ أَقَلَّهُمْ مُسَاعَدَةً فِیمَا یَکُونُ مِنْکَ مِمَّا کَرِهَ اللَّهُ لِأَوْلِیَائِهِ و در مساعدت و همراهى با تو در امورى که خداوند براى اولیایش دوست نمى دارد کمتر کمک کنند . وَاقِعاً ذَلِکَ مِنْ هَوَاکَ حَیْثُ وَقَع خواه موافق میل تو باشد یا نه.
اللهم وفقنا لما تحبّ و ترضی .
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیانثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
علی جان!
یک حاجی در طواف داری به دهان/ یک حیدر در مصاف داری به دهان/ یک تیغ دو دم به دست داری آقا/ یک تیغ دو دم غلاف داری به دهان/
:
بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمتها
۴۰۲/۱۰/۲۵ . ۲رجب
💢 حکمت ۵۹ 💢
♦️وَ قَالَ (علیه السلام): مَنْ حَذَّرَکَ کَمَنْ بَشَّرَکَ.
کسی که تو را از بدیها برحذر داد، مثل این است که به تو بشارت داده.
دفع شر و ضرر، سود و منفعت است.
🟠 مصادر نهج البلاغه(سید عبدالزهرا حسینی خطیب):
اَلتَّحْذیر، تَعْرِیفُ اَلاِنْسَانِ مَا فِیهِ صَلاَحُهُ وَ دَفْعُ المضره عَنْهُ
تحذیر، آگاه کردن انسان به چیزى است که مصلحت او در آن است و زیان و خطر را از او دفع مى کند.
وَ مَعنی قَوْلُهُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ کَمَنْ بشَّرکَ أِی یَنْبَغِی لَکَ أَنْ تَسُرَّ بِتَحذیرِهِ لَکَ کَما تَسُرُّ لَوْ بَشَّرِکَ بِأَمرٍ تُحِبُّهُ
و اینکه امام مى فرماید چنین فرد مانند کسى است که به تو بشارت مى دهد مفهومش این است که باید از این هشدارها همان گونه خوشحال شوى که از خبرهاى مسرت بخش خوشحال مىشوى.
وَ أَنْ تَشکُرَهُ عَلَی التَّحذیرَ کَما تَشکُرُهُ عَلَی التَّبْشِیرُ
و باید از چنین کسى همان گونه تشکر کنى که از بشارت دهنده تشکر مى کنى،
لِأَنَّهُ لَوْ لَمْ یُرِدْ بِکَ الْخَیْرُ لَما حَذَّرَکَ مِنَ الوُقوعِ فی الشَّر
زیرا او اگر خیر تو را نمى خواست به تو هشدار نمى داد و از افتادن در شر برحذر نمى داشت.
🔴 انسان باید صادقانه واقعیت میدان را به دیگران بگوید، گفتن حقایق تلخ اگر باعث احتیاط و برنامه ریزی شود بهتر از آن است که حقایق پنهان شوند و یکدفعه شخص خودش را در باتلاق بیندازد.
🟡 اینکه در امور حکومت مسائل شفاف با مردم در میان گذاشته شود (البته برخی امور مثل مسائل نظامی و امنیتی و اموری که دشمن می تواند از آنها سوء استفاده کند مستثنی هستند) و مردم خودشان را آماده شرایط کنند. این بهتر است تا یکدفعه مردم دچار شُوک شوند.
🟠 اینکه طبیب وضعیت را به بیمار، یا به خانواده ی او بگوید ولو اینکه ناراحت شوند بهتر از آن است که بگوید چیزی نیست و بعد که بیماری تشدید شد و امکان درمان از دست رفت بیمار متوجه اوضاع شود.
🟤 شنیدن تلخی ها مقدمه عمل است. حضرت در خطبه۲۱۶ خطاب به مردم می فرماید :
فَلَا تُکَلِّمُونِی بِمَا تُکَلَّمُ بِهِ الْجَبَابِرَةُ
با من آن گونه که با زمامداران ستمگر سخن گفته مى شود، سخن نگویید.
وَ لَا تَتَحَفَّظُوا مِنِّی بِمَا یُتَحَفَّظُ بِهِ عِنْدَ أَهْلِ الْبَادِرَةِ
و آن گونه که مردم خود را در برابر حاکمان تندخو و جبّار حفظ مى کنند محدود نسازید.
وَ لَا تُخَالِطُونِی بِالْمُصَانَعَةِ
و به طور تصنّعى و منافقانه با من رفتار نکنید.
وَ لَا تَظُنُّوا بِی اسْتِثْقَالًا فِی حَقٍّ قِیلَ لِی
هرگز درباره من گمان مبرید که درباره حقى که به من پیشنهاد مى کنید کوتاهى کنم یا ناراحت شوم.
وَ لَا الْتِمَاسَ إِعْظَامٍ لِنَفْسِی
و هرگز خیال نکنید من در پى بزرگ ساختن خویشتنم.
فَإِنَّهُ مَنِ اسْتَثْقَلَ الْحَقَّ أَنْ یُقَالَ لَهُ أَوِ الْعَدْلَ أَنْ یُعْرَضَ عَلَیْهِ کَانَ الْعَمَلُ بِهِمَا أَثْقَلَ عَلَیْهِ
زیرا کسى که شنیدن حق یا پیشنهاد عدالت به او برایش سنگین باشد عمل به آن دو، براى او سخت تر و سنگین تر است.
فَلَا تَکُفُّوا عَنْ مَقَالَةٍ بِحَقٍّ أَوْ مَشُورَةٍ بِعَدْلٍ
بنابراین از گفتن سخن حقّ یا مشورت عادلانه، خوددارى نکنید.
فَإِنِّی لَسْتُ فِی نَفْسِی بِفَوْقِ أَنْ أُخْطِئَ وَ لَا آمَنُ ذَلِکَ مِنْ فِعْلِی
زیرا من به عنوان یک انسان و نه به عنوان یک امام معصوم خود را بالاتر از آن نمى دانم که اشتباه کنم و از خطا در کارهایم ایمن نیستم.
إِلَّا أَنْ یَکْفِیَ اللَّهُ مِنْ نَفْسِی مَا هُوَ أَمْلَکُ بِهِ مِن
مگر اینکه خداوندى که از من قادرتر است مرا از خطا حفظ کند.
((باید خود را آماده شنیدن حرف حق کرد اگر چه تلخ باشد.))
.
🔴 جمله " مَنْ حَذَّرَکَ کَمَنْ بَشَّرَکَ " یعنی دوست خوب کسی است که انذار و تبشیر را باهم دارد، هم در مقابل خوبیها بشارت میدهد، هم ازبدیها منع میکند.
📕در کتاب کافى شریف ازامام باقرمى خوانیم که به یکى از یاران خود فرمود: اِتَّبِعْ مَنْ یُبْکیکَ وهُو لَکَ ناصِحٌ
از کسى پیروى کن که تو را مى گریاند ولى خیرخواه توست.
وَلا تَتَّبِع مَن یُضحِکَکَ وَهُو لَکَ غاشٍّ
از کسى که تو را مى خنداند اما به تو دروغ مى گوید و حقایق را وارونه نشان مى دهد، پیروى مکن.
امام صادق علیه السلام :
أَحَبُّ إِخْوَانِی إِلَیَّ مَنْ أَهْدَى إِلَیَّ عُیُوبِی
بهترین بردارم عیوبات مرا به من هدیه می کند.
🟠غررالحکم از امیرالمومنین:
صَدِیقُکَ مَنْ نَهَاکَ وَ عَدُوُّکَ مَنْ أَغْرَاکَ. دوستِ تو کسى است که از بدیها بازَت دارد، و دشمنت کسى است که ترا به کارهاى بد تحریک کند.
پیامبر صلی الله علیه وآله:
اَلدِّینُ اَلنَّصِیحَةُ.
دین، نصیحت و خیرخواهى است.
قُلْنَا: لِمَنْ یَا رَسُولَ اَللَّهِ ؟
عرض کردیم : نصیحت و خیرخواهى براى چه کسى؟
قَالَ: لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِأَئِمَّةِ اَلْمُسْلِمِینَ وَ عَامَّتِهِمْ
فرمود : براى خدا، براى کتاب او، براى پیامبر او، براى پیشوایان مسلمانان و براى توده آنها.
🟡 تشر زدن به خود، باعث رشد است، ابن ابی الحدیدنقل می کند.:
أَوَّلُ ما یَجِبُ عَلَی الإنسانُ أن یُحَذِّرَ نَفسَهُ وَ یَنصَحَها
اول چسزی که بر انسان واجب و ضروری است اینست که نفس خود را برحذر بدارد و خیر خواه خود باشد
🟠 نصیحت امام صادق برای دوستان، شخصی می گوید با پدرم خدمت امام صادق رسیدیم در حالی که پدرم با برخی افراد ظالم همکاری داشت. حضرت به او فرمود:
فَمَا حَالُکَ إِذَا نُودِیَ بِکَ فِی أَعْوَانِ اَلظَّلَمَةِ
چه حالى دارى وقتى تو را (در قیامت) جزو یاران ستمگر ندا دهند؟
قَالَ فَوَجَمَ أَبِی
محمّد گوید: پدرم بسیار اندوهگین شد و گلویش را بغض گرفت و از سخن گفتن باز ایستاد.
فَقَالَ لَهُ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْه إِنَّمَا خَوَّفْتُکَ بِمَا خَوَّفَنِی اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ
امام صادق علیه السّلام با مشاهده این حالت او فرمود: اى عذافر! من تنها تو را از چیزى ترساندم که خداوند مرا از آن ترسانیده است.
قَالَ مُحَمَّدٌ فَقَدِمَ أَبِی فَلَمْ یَزَلْ مَغْمُوماً مَکْرُوباً حَتَّى مَاتَ
محمّد گوید: پدرم از آن زمان پیوسته غمگین و بدحال بود، تا از دنیا رفت.
📕در نامه ۵۳ به مالک فرمود:
ثُمَّ لْیَکُنْ آثَرُهُمْ عِنْدَکَ أَقْوَلَهُمْ بِمُرِّ الْحَقِّ لَکَ
از میان وزرا و اطرافیان نزدیکت افرادى را مقدم دار که در گفتن حقایق تلخ براى تو از همه صریح اللهجه تر باشند.
وَ أَقَلَّهُمْ مُسَاعَدَةً فِیمَا یَکُونُ مِنْکَ مِمَّا کَرِهَ اللَّهُ لِأَوْلِیَائِهِ
و در مساعدت و همراهى با تو در امورى که خداوند براى اولیایش دوست نمى دارد کمتر کمک کنند .
وَاقِعاً ذَلِکَ مِنْ هَوَاکَ حَیْثُ وَقَع
خواه موافق میل تو باشد یا نه.
اللهم وفقنا لما تحبّ و ترضی
.