شرح حکمت 49نهج البلاغه :: روزگارم #با

شرح حکمت 49نهج البلاغه

پخش و دانلود صوت

۰۲/۱۰/۱۹

محمد کاظمی نیا

نظرات (۱)

۲۰ دی ۰۲ ، ۰۹:۰۳

زمانی

بسم الله الرحمن الرحیم

شرح حکمتها

۴۰۲/۱۰/۱٩ . ۲۶جمادالثانی

💢 حکمت ۴٩💢

💠وَ قَالَ (علیه السلام): احْذَرُوا صَوْلَةَ الْکَرِیمِ إِذَا جَاعَ

بترسید از حمله انسانهای با شخصیت در هنگام گرسنگی.

💠 وَ اللَّئِیمِ إِذَا شَبِعَ

و بترسید از حمله افراد پست به هنگام سیری.

⏪این حکمت بر دوگانه (کریم و لئیم) و ( گرسنگی و سیری) استوار است.

👈مقدمه:

همه ما باید کریم باشیم :

(وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ و.......)

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:

المؤمنُ غِرٌّ کریمٌ ، و الفاجرُ خِبٌّ لَئیمٌ

مؤمن خوش دل و بزرگوار است و فاجر حیله گر و فرومایه.

🔺و در زشتی لئیم همین بس که اگر انسان دشمن کریم داشته باشد بهتر از اینست که دوست لئیم داشته باشد.غرر الحکم:

مُعَادَاةُ الْکَرِیمِ أَسْلَمُ مِنْ مُصَادَقَةِ اللَّئِیم‏

دشمنی کریم برای انسان بهتر از دوستی لئیم است.

⏪برای این حکمت چند معنا و وجه قابل ذکر است:

1️⃣ لفظ "حمله" و "گرسنگی" را حقیقی بدانیم نه کنایی:

_ در میدان جنگ بترسید از حمله انسانی که چند روزی است گرسنگی کشیده و شکم را خالی نگه داشته تا در موقع شهادت غذایی از شکمش بیرون نریزد و موجب بی آبرویی او نشود.

_ و بترسید از انسان پستی که دیگران خوب او را سیر کرده اند و به او رسیده اند و او حالا می خواهد غذای دیگران را تلافی کند و خوب بجنگد.

✅ انسانهای کریم و بزرگوار حتی به فکر بعد از مرگ خودشان هم هستند که آبرو و کرامت آنها حفظ شود. (در حالی که انسانهای لئیم حتی در زمان زندگی نیز به فکر آبروی خود نیستند)

🔺در منهاج البراعه در مورد مالک اشتر داریم که در جریان صفین کمی ضعیف شده بود، وقتی از او علت را پرسیدند، گفت:

أنّى ما أکلتُ شیئا منذ یومین

من دو روز است چیزی نخورده ام. ( از این جهت که مبادا ضربه ای به شکم بخورد و غذایی بیرون بریزد)

❌در مقابل این افراد کسانی هستند که نه تنها ذلت جسمانی برایشان ایرادی ندارد بلکه راحت به ذلت روحانی هم تن می‌دهند و حرمت جسمشان را حتی در زمان حیات هم حفظ نمی‌کنند چه رسد به بعد از مرگ.

(به عنوان مثال کسانی که برای جمع کردن فالور دست به هر کاری حتی برهنگی و تن فروشی می‌زنند.)

2️⃣ لفظ "حمله" و "گرسنگی"را کنایی بدانیم:

_ بترسید از اینکه انسانهای کریم و بزرگوار را آنقدر در مضیقه و شدت نگه دارید (چه گرسنگی مادی، چه بی دینی و گرسنگی معنوی) که در این صورت آنها از روی غضب و غیرت حمله میکنند (حمله یعنی مقابله، پاسخ) و جلوی آنها را نمی شود گرفت.

_بترسید از اینکه انسان پست و بی ارزشی را سیر کنید و از مقام و منسب و ... آنقدری به او بدهید که او ظرفیت ندارد، در چنین موقعیتی آنها به جای تشکر و خدمت، بر علیه خود شما خروج خواهند کرد و جلوی اراذل را به سختی میشود گرفت.

⏪ تقصیر قیام خوبان و خروج اراذل به گردن کسی است که آنها را به این وضعیت رسانده اند.

3️⃣کریم که برای خود چیزی نمی خواهد:

با توجه به تعریفی که پیامبر از کریم کردند:

الْکَرِیمُ الَّذِی لَا یَأْکُلُ وَ یُعْطِی‏،

انسان کریم دنبال این نیست که خود بخورد و سیر باشد..)

کریم از گرسنگی مردم در رنج است،

کریم از اینکه دیگران در رنج و زحمت باشند اذیت میشود.

لذا وقتی هم که بخواهد قیام کند به اندازه ی همه ی گرسنگان و زخم خوردگان قدرت و هیبت دارد و باید از او ترسید.

✅در مقابل کریم نیز لئیم است، کسی که انحصار طلب است، کسی که خود خواه است، کسی که بخل شدید دارد. در چنین وضعیتی اگر منافع و سود افراد لئیم مورد خدشه وارد شود، آنها از تمام امکانات، ثروت و قدرت خود استفاده میکنند برای ضربه زدن.

⏪قبل از آنکه کریم درد را در جامعه ببیند و خونش به جوش بیاید باید مشکل را حل کرد، و قبل از آنکه لئیم گردن کلفتی کند و برای خود، امکانات و قدرت فراهم کند و دنبال انحصار طلبی باشد بایددست او را قطع کرد.

🔺همانگونه که در زمان معاویه رقم خورد که قحطی آمد و مردم در مضیقه بودند از طرف دیگر عده ای شمش طلا بین خودشان تقسیم می‌کنند وبرای خود کاخ می‌سازند.

🔺از ابوذر نقل شده است که میگفت:

عَجِبتُ لِمَنْ لاَ یَجِدُ اَلْقُوتَ فِی بَیْتِهِ کَیْفَ لاَ یَخْرُجُ عَلَى اَلنَّاسِ شَاهِراً سَیْفَهُ

در تعجبم از کسی که غذایی برای خوردن ندارد، چگونه قیام نمی کند.

( زهد و بی رغبتی ابوذر به دنیا که معلوم است، این جمله برای دفاع از مردم و مظلوم ها گفته شده.)

❇️انسان کریم ذلت نمی پذیرد: حضرت در خطبه ٢٩ میفرمایند:

لَا یَمْنَعُ الضَّیْمَ الذَّلِیلُ

بدانید که افراد ضعیف و ناتوان هرگز نمى توانند ظلم و ستم را دور کنند.

(ولی مردان مرد در مقابل ظلمی که پیش بیاید ایستادگی میکنند و آن را اصلاح میکنند.)

✳️امیرالمومنین گرسنگی و تشنگی را تحمل نمی کند: درخطبه ۵١ آمده:

در جنگ صفین وقتی اصحاب معاویه بر یاران حضرت غلبه کردند آب را بستند در این هنگام حضرت فرمود:

قَدِ اسْتَطْعَمُوکُمُ الْقِتَالَ

شامیان با بستن آب شما را به پیکار دعوت کردند

فَأَقِرُّوا عَلَى مَذَلَّةٍ وَ تَأْخِیرِ مَحَلَّةٍ

اکنون بر سر دو راهى قرار دارید: یا به ذلّت و خوارى بر جاى خود بنشینید و فرار کنید

أَوْ رَوُّوا السُّیُوفَ مِنَ الدِّمَاءِ تَرْوَوْا مِنَ الْمَاءِ

و یا شمشیرها را از خون آنها سیراب سازید تا از آب سیراب شوید.

🔺عجیب آنکه حضرت بعد از تسلط بر فرات اجازه نداد کسی آب را بر افراد معاویه ببندد:

در آن هنگام اصحاب حضرت پیشنهاد دادند که به جهت تلافی آب را بر اصحاب معاویه ببندند امام در پاسخ فرمودند:

فَقَالَ لَا خَلُّوا بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَهُ لَا أَفْعَلُ مَا فَعَلَهُ الْجَاهِلُون‏

نه! بین ما و آنها تفاوت است، نباید کار جاهلان را انجام داد.

💠 وَ اللَّئِیمِ إِذَا شَبِعَ

و بترسید از حمله افراد پست به هنگام سیری.

بترسید از اینکه لیئم به جایی برسد، مردم را بیچاره میکند.

🔺 قرآن کریم میفرماید:

《 وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یُعْجِبُکَ قَوْلُهُ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَیُشْهِدُ اللَّهَ عَلَىٰ مَا فِی قَلْبِهِ وَهُوَ أَلَدُّ الْخِصَامِ؛ بقره - ۲۰۴ 》

و از مردم، کسانی هستند که گفتار آنان، در زندگی دنیا مایه اعجاب تو می‌شود؛ (در ظاهر، اظهار محبّت شدید می‌کنند) و خدا را بر آنچه در دل دارند گواه می‌گیرند. (این در حالی است که) آنان، سرسخت‌ترین دشمنانند.

《وَإِذَا تَوَلَّىٰ سَعَىٰ فِی الْأَرْضِ لِیُفْسِدَ فِیهَا وَیُهْلِکَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ ۗ وَاللَّهُ لَا یُحِبُّ الْفَسَادَ؛ بقره - ۲۰۵ 》

نشانه آن، این است که هنگامی که روی برمی‌گردانند و از نزد تو خارج می‌شوند در راه فساد در زمین، کوشش می‌کنند، و زراعتها و چهارپایان را نابود می‌سازند؛ با اینکه می‌دانند خدا فساد را دوست نمی‌دارد.

❌عده ای اگر به جایگاهی برسند جامعه را، اقتصاد را و همه چیز را نابود میکنند.

🔺حکمت۴٩: احْذَرُوا صَوْلَةَ الْکَرِیمِ إِذَا جَاعَ

بترسید از حمله انسانهای با شخصیت در هنگام گرسنگی

وَ اللَّئِیمِ إِذَا شَبِعَ

و بترسید از حمله افراد پست به هنگام سیری

🔺در غرر الحکم نیز دارد:

احْذَرُوا سَطْوَةَ الْکَرِیمِ إِذَا وُضِعَ وَ سُورَةَ اللَّئِیمِ إِذَا رُفِعَ.

بترسید از حمله کریم وقتی او را تحقیر میکنند و از گردن کشی انسان پست وقتی او را بالا می‌برند.

❌از این دو روایت برداشت می‌شود که: کریم گرسنگی از روی ذلت و خواری را نمی‌پذیرد ولی در حالت عادی گرسنگی فضائلی را در پی دارد.

اللهم لا تسلّط علی من لا یرحمّنا

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

نام *

پست الکترونيک

سایت یا وبلاگ

پیام *

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:

یا ، یا ، ، <strike> یا <s>، ، ، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، ، ، <a href="" title="">، ، <div align="">

کد امنیتی *

ارقام فارسی و انگلیسی پذیرفته می‌شوند

نظر بصورت خصوصی ارسال شود

پست الکترونیک برای عموم قابل مشاهده باشد

روزگارم #با_کـــریمان طی شده...

مدد ز غیر تو ننگ است یا علی مددی