علی جان!
یک حاجی در طواف داری به دهان/
یک حیدر در مصاف داری به دهان/
یک تیغ دو دم به دست داری آقا/
یک تیغ دو دم غلاف داری به دهان/
طبقه بندی موضوعی
-
شرح خطب نهج البلاغه
(۳۰۷) -
سخنرانی
(۳۵) -
شعر
(۲) -
سخنرانی امام زمانی
(۱۱) -
صحیفه سجادیه
(۹) -
شرح نامه های نهج البلاغه
(۱۵۶) -
شرح حکمت های نهج البلاغه
(۳۴۷) -
پیامبر در نهج البلاغه
(۱) -
عکسنوشته نهج البلاغه
(۴) -
پادکست صوتی
(۴)
خلاصه آمار
بایگانی
- شهریور ۱۴۰۳(۱۷)
- مرداد ۱۴۰۳(۱۰)
- تیر ۱۴۰۳(۱۵)
- خرداد ۱۴۰۳(۳۰)
- ارديبهشت ۱۴۰۳(۱۹)
- فروردين ۱۴۰۳(۱۴)
- اسفند ۱۴۰۲(۲۱)
- بهمن ۱۴۰۲(۳۴)
- دی ۱۴۰۲(۳۵)
- آذر ۱۴۰۲(۳۳)
- آبان ۱۴۰۲(۲۲)
- مهر ۱۴۰۲(۳)
- شهریور ۱۴۰۲(۱۰)
- مرداد ۱۴۰۲(۱۲)
- خرداد ۱۴۰۲(۱۵)
- ارديبهشت ۱۴۰۲(۲۸)
- فروردين ۱۴۰۲(۱۳)
- اسفند ۱۴۰۱(۱۸)
- بهمن ۱۴۰۱(۷)
- دی ۱۴۰۱(۸)
- آذر ۱۴۰۱(۱۹)
- آبان ۱۴۰۱(۱۹)
- مهر ۱۴۰۱(۲۵)
- شهریور ۱۴۰۱(۲۰)
- مرداد ۱۴۰۱(۱۹)
- تیر ۱۴۰۱(۱۰)
- خرداد ۱۴۰۱(۳۷)
- ارديبهشت ۱۴۰۱(۳۶)
- فروردين ۱۴۰۱(۶)
- اسفند ۱۴۰۰(۲۸)
- بهمن ۱۴۰۰(۱۸)
- دی ۱۴۰۰(۲۲)
- آذر ۱۴۰۰(۲۰)
- آبان ۱۴۰۰(۱۶)
- مهر ۱۴۰۰(۳۴)
- شهریور ۱۴۰۰(۲۲)
- مرداد ۱۴۰۰(۱۶)
- تیر ۱۴۰۰(۳۶)
- خرداد ۱۴۰۰(۲۵)
- ارديبهشت ۱۴۰۰(۲۳)
- فروردين ۱۴۰۰(۱۰)
- اسفند ۱۳۹۹(۱۱)
- بهمن ۱۳۹۹(۲۲)
- دی ۱۳۹۹(۳۷)
آخرین مطلب
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 228 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 227 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 226 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 225 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 224 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 223 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 222 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 221 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۲۱شرح حکمت 220 نهج البلاغه
-
۰۳/۰۶/۱۹شرح حکمت 219 نهج البلاغه
بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمتها
۴۰۲/۱۰/۱٩ .۲۶جمادالثانی
💢 حکمت ۴٨ 💢
💠وَ قَالَ (علیه السلام): الظَّفَرُ بِالْحَزْمِ
امام علی علیه السلام میفرمایند:
پیروزی در گرو دور اندیشی واحتیاط [الْحَزْمِ] است.
💠وَ الْحَزْمُ بِإِجَالَةِ الرَّأْیِ
دور اندیشی و احتیاط در به کار گرفتن[إِجَالَةِ] فکر و اندیشه است.
💠 وَ الرَّأْیُ بِتَحْصِینِ الْأَسْرَارِ
و تفکر صحیح در حفظ و نگهداری[تَحْصِینِ] اسرار است.
⏪جمله "الظَّفَرُ بِالْحَزْمِ " پیروزی در گرو دور اندیشی واحتیاط است.
حزم به معنای احتمال سنجی است، یعنی انسان تمام احتمالات را در نظر بگیرد و برای هر کدام پاسخ مناسب و در خور آماده داشته باشد.
ولی اگر همه احتمالات را بررسی نکند و نداند، یا بداند و برای آن پاسخ درستی نداشته باشد از همانجا ضربه خواهد خورد.
🔺روایتی است از حضرت در غررالحکم:
مَنْ أخَذَ بِالْحَزْمِ اسْتَظْهَرَ وَمَنْ أضاعَ الْحَزْمَ تَهَوَّرَ
کسى که حزم و دوراندیشى داشته باشد پیروز مى گردد و کسى که آن را ضایع کند به هلاکت مى افتد.
✅ امروزه یک رشته علومی به نام "آینده پژوهی" وجود دارد که تلاش میکند با استفاده از داده های امروز، شرایط و ویژگی های آینده را تصور کند و متناسب با آن برنامه ریزی داشته باشد.
آینده پژوهی در سطح کلان و اجتماع جایگاه خاص خودش را دارد ولی در فضای شخصی نیز باید انسان اهدافی را در نظر داشته باشد و به سمت آنها حرکت کند
پیش بینی آینده باعث ایجاد آمادگی در شخص برای مقابله با مشکلات احتمالی آینده است.
🔺به عنوان مثال برخی اشخاص انقلابی در بین جامعه هستند که از قبل مشکلات و مسائل پیش روی انقلاب، اعم از اقتصادی اجتماعی وغیره را پیش بینی کرده و حال که با آن روبرو می‌شوند رویارویی با این مشکلات برای آنها آسان است و موجب دلسردی آنها از نظام و انقلاب نمی‌شود و پا پس نمی‌کشند.
⏪ جمله "وَ الْحَزْمُ بِإِجَالَةِ الرَّأْیِ" دور اندیشی ،احتیاط و سنجیدن همه ی جوانب دربکارگرفتن فکر و اندیشه است.
اجاله به معنای جَوَلان دادن است. همه ی اطراف میدان نبرد را دیدن و مراقب بودن که دشمن از کجا و به چه نحو میخواهد حمله کند وما باید چگونه مقابل او بایسیتیم و...
🔺کسی که قبل از انجام کاری خوب در مورد عواقب آن فکر و دور اندیشی کند، به نتیجه نهایی میرسد و حتی اگر به نتیجه دلخواه نیز نرسد علتی برای غصه خوردن ندارد،
ولی اگر بدون فهم درست از عواقب کار، وارد آن کار شود یا شکست می خورد یا حتی اگر به نتیجه دلخواه برسد همیشه این غصه را دارد که اگر چنان و چنین میکردم شاید بهتر میشد.
✅یک توصیه مساوی با همه توصیه ها :
روایتی از پیامبر صلوات الله علیه و آله و سلم :
إِنَّ رَجُلًا أَتَى النَّبِیَّ ص فَقَالَ لَهُ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَوْصِنِی
شخصی نزد پیامبر آمد و از ایشان در خواست کرد که او را نصیحتی کنند،
فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص فَهَلْ أَنْتَ مُسْتَوْصٍ إِنْ أَنَا أَوْصَیْتُکَ
فرمود:اگر توصیه کنم میپذیری؟
حَتَّى قَالَ لَهُ ذَلِکَ ثَلَاثاً وَ فِی کُلِّهَا یَقُولُ لَهُ الرَّجُلُ نَعَمْ یَا رَسُولَ اللَّهِ
پیامبر سه بار این جمله را از او پرسید و او سه‌بار پاسخ داد بله ای پیامبر خدا
فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص فَإِنِّی أُوصِیکَ إِذَا أَنْتَ هَمَمْتَ بِأَمْرٍ فَتَدَبَّرْ عَاقِبَتَهُ
پیامبر فرمود: من به تو سفارش مى کنم هنگامى که تصمیم بر انجام کارى گرفتى در عاقبت آن بیندیش،
فَإِنْ یَکُ رُشْداً فَامْضِهِ وَ إِنْ یَکُ غَیّاً فَانْتَهِ عَنْهُ.
اگر کار صحیحى بود انجام ده و اگر گمراهى بود از آن خوددارى کن.
✅گاهی فکر انسان به تنهایی نمی تواند همه جوانب کار را بسنجد و به نتیجه دلخواه برسد. در این صورت نیاز دارد به مشاوره و به کار گیری عقلهای دیگران.
🔺در روایت داریم شخصی از پیامبر پرسید:
قِیلَ لِرَسُولِ اللَّهِ ص مَا الْحَزْمُ؟
حزم(دور اندیشی) چیست؟
قَالَ مُشَاوَرَةُ ذَوِی الرَّأْیِ وَ اتِّبَاعُهُم
پیامبر فرمود: مشورت با صاحب نظران و تبعیت از آنها است.
❇️گاهی تجربه باعث احتمال سنجی میشود. روایتی است در غرر الحکم از امیر المؤمنین علیه السلام:
الْحَزْمُ حِفْظُ التَّجْرِبَة
دور اندیشی استفاده از تجربه است.
🔺علامه شوشتری در بهج الصباغه مینویسد:
و قِیلَ لِرَجُلٍ مِنْ بَنِی عَبْسْ مَا أَکْثَرُ صَوَابِکُمْ؟
به شخصی گفتند چطور شما همه کارهایتان درست است و به پیروزی ختم میشود؟
فَقَالَ نَّحْنُ أَلْفُ رَجُلٍ وَ فِینَا حازِمٌ وَاحِدٌ نُطِیعُهُ فَکَأَنَّا أَلْفُ حَازِمٍ
گفت: ما هزار نفر هستیم ولی در بین ما یک حازم، دور اندیش احتمال دان هست، همه ما هزار نفر از آن یک نفر اطاعت میکنیم و گویی هزار دور اندیش هستیم.
⏪ جمله "وَ الرَّأْیُ بِتَحْصِینِ الْأَسْرَارِ"
و تفکر صحیح در حفظ و نگهداری اسرار است.همیشه در مقابل پیروز شدن و به نتیجه رسیدن انسان، عواملی هستند که خواسته یا ناخواسته ایجاد مزاحمت میکنند و راه را بر انسان می بندند.
🔺حضرت میفرماید تفکر صحیح وقتی است که تو افکارت را، برنامه ریزی ات را، مسیری که میخواهی بروی را بر دیگران آشکار نکنی تا از آن طریق از طرف دوستان یا دشمنان ضربه نخوری!
حضرت در حکمت ١۶٢ میفرمایند:
مَنْ کَتَمَ سِرَّهُ کَانَتِ الْخِیَرَةُ بِیَدِه
کسی که سرّ را نگه دارد، اختیار امور به دست خود اوست ولی اگر اسرار فاش شد دیگران برای او تصمیم می‌گیرند.
🔺در غررالحکم نقل شده:
سِرُّکَ أسیرُکَ فَانْ أفْشَیْتَهُ صِرْتَ أسیرَهُ;
راز تو اسیر توست; اما اگر آن را افشا کردى تو اسیر آن مى شوى.
در حدیث دیگرى از امام جواد(علیه السلام) آمده است:
إِظْهَارُ الشَّیْءِ قَبْلَ أَنْ یُسْتَحْکَمَ مَفْسَدَةٌ لَهُ;
اظهار کردن چیزى (سرى از اسرار) پیش از آنکه مستحکم شود و به نتیجه برسد موجب فساد آن است.
✅ از بعضى روایات معصومین استفاده مى شود که اسرارتان را حتى به همه دوستان هم نگویید، زیرا احتمال تغییر حالت در آنان وجود دارد.
امام صادق(علیه السلام) مى فرماید:
لاَ تُطْلِعْ صَدِیقَکَ مِنْ سِرِّکَ
اسرارت را حتى به دوستت مگو،
إِلاَّ عَلَى مَا لَوِ اطَّلَعَ عَلَیْهِ عَدُوُّکَ لَمْ یَضُرَّکَ
مگر در آنجا که اگر دشمن تو بر آن سر آگاه شود ضررى به تو نمى رساند،
فَإِنَّ الصَّدِیقَ قَدْ یَکُونُ عَدُوَّکَ یَوْماً مَا;
زیرا دوست ممکن است روزى به صورت دشمن درآید.
چند نکته قابل ذکر:
👈نکته1️⃣
لزوم توجه به دور اندیشی و در عین حال قضا و قدر الهی:( گاهی به جهت صلاح و مصلحت و حکمت خدا، آینده بر خلاف انتظار ما رقم می‌خورد)
روایتی است از امیرالمؤمنین علیه السلام در غرر الحکم:
الْعَاقِلُ مَنْ سَلَّمَ إِلَى الْقَضَاءِ وَ عَمِلَ بِالْحَزْم
عاقل کسی است که دور اندیشی و برنامه ریزی دارد ولی همیشه برای قضا و قدر الهی و مقدرات نیز جایی می گذارد.
🔺همچنین در حکمت ٢۵٠ میفرمایند:
عَرَفْتُ اللَّهَ سُبْحَانَهُ بِفَسْخِ الْعَزَائِم
خدا را به فسخ و از بین بردن نیت‌ها شناختم.
👈نکته2️⃣
قاعده ی کلی در دور اندیشی چیست؟
روایتی از امیرالمؤمنین ع در غرر الحکم:
إِنَّمَا الْحَزْمُ طَاعَةُ اللَّهِ وَ مَعْصِیَةُ النَّفْس
در همه امور دور اندیشی باید در اطاعت پروردگار و مخالفت با نفس باشد.
هم چنین در روایت دیگری در غرر الحکم میفرماید:
إنَّما الحازِمُ منَ کانَ بنَفْسِهِ کُلُّ شُغْلِهِ ، و لدِینهِ کُلُّ هَمِّهِ ، و لآخِرَتهِ کُلُّ جِدِّهِ
دور اندیش کسى است که:
١. همواره سرگرم جهاد با نفس خویش باشد. (دور اندیشی در مبارزه با نفس)
٢.و همه همّتش صرف دینش شود.
٣. و همه تلاشش براى آخرتش باشد.
👈نکته 3️⃣
هم دور اندیش باش هم بخشنده:
در غرر الحکم امده :
لاَ یَکُونُ حَازِماً مَنْ لاَ یَجُودُ بِمَا فِی یَدِهِ وَ لاَ یَدَّخِرُ عَمَلَ یَوْمِهِ إِلَى غَدِهِ
دور اندیش نیست کسی که از دارایی اش نمی بخشد و از امروز به فکر فردای قیامت نیست و برایش عمل ذخیره نمی کند.
دور اندیشی فقط به دور اندیشی دنیایی نیست (که شخص ذخیره کند و بخواهد بهتر زندگی کند) دور اندیشی به دیدن قیامت است و بخشش در راه خدا.
اللهم اجعل عاقبه امرنا خیرا