یعنى مادامى که تحمل بیمارى برایت آسان است و قادر به انجام کارهاى خود هستى، بر بیمارى شکیبا باش.
🔷 مَا مَشَى بِک
تا وقتی که با تو میسازد.
⛔️در مورد این کلام چند معنا قابل برداشت است:
۱. مرحوم آقا جمال خوانساری در شرح غرر الحکم میفرماید : طبق برخی نقل ها کلام حضرت اینگونه است:
امْشِ بِدَأبِکَ مَا مَشَى بِک
تا آنجایی که می توانی با همان دأب و روش خودت راه برو و حرکت کن.
اگر چه این نسخه غیر معروف است ولی برداشتی که از آن میشود و آن اینست که حضرت میفرماید:
راه و روش درستی انتخاب کنید و طبق همان حرکت کنید. دم دمی مزاج نباشید، بی مبنا نباشید، دنبال تقلید از هر فکر و گروه و سبکی نیفتید.
⭕️ پیداست که حضرت این فرمایش را برای گروهی که دأب و روش درستی دارند بیان میفرمایند ولی اگر کسی در راه و روش نیازمند یادگیری است باید یاد بگیرد.
۲. اگر کلام حضرت را بر طبق همین نسخه معروف نهج البلاغه بدانیم:
إمْشِ بِدَائِکَ مَا مَشَى بِک؛
یک معنای اخلاقی از آن برداشت میشود: برای انسان ناگواری ها و دردهایی به وجود میآید. در مقابل این مشکلات تا آنجا که میشود باید لب فرو بست، شکایت نکرد، گلایه نکرد، قرض نکرد و....
🚫 طبق این تفسیر حضرت ما را به رضا و تسلیم دعوت میکند که در مقابل اتفاقات ایستادگی کنیم، صبور باشیم، با مشکلات راه بیاییم نه اینکه غُر بزنیم و ناسازگاری کنیم.
۳. برخی شارحان نیز از کلام حضرت استفاده کرده اند که یکی از درمان ها و پیشگیری ها پیاده روی است.
إمْشِ بِدَائِکَ یعنی با همین حال که بیمار هستی ولی راه برو، راه رفتن درمان است.
مشی و پیاده روی از جهت پیشگیری بسیار موثر است و از جهت درمانی نیز درد های بسیاری از جمله فشار و چربی خون و سنگ کلیه و ... را تا حد زیادی درمان میکند.
🔻نکته:
علامه مجلسی در بحار روایت نقل میکند از پیامبر که فرمودند:
هر دردی درمانی دارد، و برای سلامتی باید چهار کار انجام داد.
قِلَّةُ الْکَلَامِ
- کم حرف زدن
وَ قِلَّةُ الْمَنَامِ
- کم خوابیدن
وَ قِلَّةُ الْمَشْیِ
- کم راه رفتن
وَ قِلَّةُ الطَّعَام
- کم غذا خوردن
⛔️ برخی گفته اند علم پزشکی ثابت کرده پیاده روی برای بسیاری دردها مفید است، چراپیامبر فرمود مضر است!!!
⭕️پاسخ: با توجه به اینکه در گذشته نقطه و اعراب و تشدید خیلی مرسوم نبوده، و برخی نسخه نویسان دقت لازم را نمی کردند این مشکل به وجود آمده. کلام پیامبر " قِلَّةُ الْمَشْیِ" نیست بلکه،
" قِلَّةُ الْمَشِیّ " است. مَشیّ یعنی داروی مسهل.
پیامبر میفرماید: طوری غذا بخورید که دچار یبوست نشوید و در مصرف مسهل زیاده روی نکنید چون برای معده و روده مضر است.
۴. اما مشهور ترین معنا و ظاهرترین معنای حکمت ۲۷، بحث طبی است.
امیرالمومنین به طور کلی میفرماید :
در مقابل بیماری ها تا جایی که می توانید مقاومت کنید، بسیاری از بیماری یک دوره ی خاصی دارند که تا این دوره طی نشود، بهبودی حاصل نمی شود.
در این دوره بیماری هر چه هم تلاش کنید و دارو مصرف کنید درمان حاصل نمی شود و بلکه عوارض آن دارو نیز بر جسم تاثیر میگذارد و آن را ضعیف میکند.
💮 امیرالمومنین علیه السلام فرمود:
لا یَتَداوَى المُسلمُ حتّى یَغلِبَ مَرَضُهُ صِحَّتَهُ
مسلمان خود را مداوا نکند مگر آن گاه که بیمارى او بر سلامتش چیره گردد .
تاثیر بیماری های روحی در بیماری های جسمی امری است که بسیار مهم و معمولا مغفول است. رذائل اخلاقی، حسرت ها، خود خوری ها، احساس کمبودها و... مسائلی روحی هستند که تاثیر مستقیم بر مسائل جسمی میگذارند.حکمت ۱۴۳ فرمود:
والْهَمُّ نِصْفُ الْهَرَم
غم و غصه خوردن نصف پیری انسان است.
حکمت ۲۵۶ فرمود:
صِحَّةُ الْجَسَدِ مِنْ قِلَّةِ الْحَسَد
صحت و سلامتی بدن در کمی حسد است.
⛔️ مرحوم علامه حسن زاده در منهاج البراعه در توضیح این حکمت به نکته مهمی اشاره میکنند:
بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمتها
۴۰۲/۹/۱۹ . ۲۴جمادی
💢 حکمت ۲۷💢
🔷وَ قَالَ (علیه السلام): إمْشِ بِدَائِکَ
با بیماری ات راه بیا، با بیماری بساز،
یعنى مادامى که تحمل بیمارى برایت آسان است و قادر به انجام کارهاى خود هستى، بر بیمارى شکیبا باش.
🔷 مَا مَشَى بِک
تا وقتی که با تو میسازد.
⛔️در مورد این کلام چند معنا قابل برداشت است:
۱. مرحوم آقا جمال خوانساری در شرح غرر الحکم میفرماید : طبق برخی نقل ها کلام حضرت اینگونه است:
امْشِ بِدَأبِکَ مَا مَشَى بِک
تا آنجایی که می توانی با همان دأب و روش خودت راه برو و حرکت کن.
اگر چه این نسخه غیر معروف است ولی برداشتی که از آن میشود و آن اینست که حضرت میفرماید:
راه و روش درستی انتخاب کنید و طبق همان حرکت کنید. دم دمی مزاج نباشید، بی مبنا نباشید، دنبال تقلید از هر فکر و گروه و سبکی نیفتید.
⭕️ پیداست که حضرت این فرمایش را برای گروهی که دأب و روش درستی دارند بیان میفرمایند ولی اگر کسی در راه و روش نیازمند یادگیری است باید یاد بگیرد.
۲. اگر کلام حضرت را بر طبق همین نسخه معروف نهج البلاغه بدانیم:
إمْشِ بِدَائِکَ مَا مَشَى بِک؛
یک معنای اخلاقی از آن برداشت میشود: برای انسان ناگواری ها و دردهایی به وجود میآید. در مقابل این مشکلات تا آنجا که میشود باید لب فرو بست، شکایت نکرد، گلایه نکرد، قرض نکرد و....
🚫 طبق این تفسیر حضرت ما را به رضا و تسلیم دعوت میکند که در مقابل اتفاقات ایستادگی کنیم، صبور باشیم، با مشکلات راه بیاییم نه اینکه غُر بزنیم و ناسازگاری کنیم.
۳. برخی شارحان نیز از کلام حضرت استفاده کرده اند که یکی از درمان ها و پیشگیری ها پیاده روی است.
إمْشِ بِدَائِکَ یعنی با همین حال که بیمار هستی ولی راه برو، راه رفتن درمان است.
مشی و پیاده روی از جهت پیشگیری بسیار موثر است و از جهت درمانی نیز درد های بسیاری از جمله فشار و چربی خون و سنگ کلیه و ... را تا حد زیادی درمان میکند.
🔻نکته:
علامه مجلسی در بحار روایت نقل میکند از پیامبر که فرمودند:
لِکُلِّ شَیْءٍ حِیلَةٌ وَ حِیلَةُ الصِّحَّةِ فِی الدُّنْیَا أَرْبَعُ خِصَالٍ
هر دردی درمانی دارد، و برای سلامتی باید چهار کار انجام داد.
قِلَّةُ الْکَلَامِ
- کم حرف زدن
وَ قِلَّةُ الْمَنَامِ
- کم خوابیدن
وَ قِلَّةُ الْمَشْیِ
- کم راه رفتن
وَ قِلَّةُ الطَّعَام
- کم غذا خوردن
⛔️ برخی گفته اند علم پزشکی ثابت کرده پیاده روی برای بسیاری دردها مفید است، چراپیامبر فرمود مضر است!!!
⭕️پاسخ: با توجه به اینکه در گذشته نقطه و اعراب و تشدید خیلی مرسوم نبوده، و برخی نسخه نویسان دقت لازم را نمی کردند این مشکل به وجود آمده. کلام پیامبر " قِلَّةُ الْمَشْیِ" نیست بلکه،
" قِلَّةُ الْمَشِیّ " است. مَشیّ یعنی داروی مسهل.
پیامبر میفرماید: طوری غذا بخورید که دچار یبوست نشوید و در مصرف مسهل زیاده روی نکنید چون برای معده و روده مضر است.
۴. اما مشهور ترین معنا و ظاهرترین معنای حکمت ۲۷، بحث طبی است.
امیرالمومنین به طور کلی میفرماید :
در مقابل بیماری ها تا جایی که می توانید مقاومت کنید، بسیاری از بیماری یک دوره ی خاصی دارند که تا این دوره طی نشود، بهبودی حاصل نمی شود.
در این دوره بیماری هر چه هم تلاش کنید و دارو مصرف کنید درمان حاصل نمی شود و بلکه عوارض آن دارو نیز بر جسم تاثیر میگذارد و آن را ضعیف میکند.
💮 امیرالمومنین علیه السلام فرمود:
لا یَتَداوَى المُسلمُ حتّى یَغلِبَ مَرَضُهُ صِحَّتَهُ
مسلمان خود را مداوا نکند مگر آن گاه که بیمارى او بر سلامتش چیره گردد .
💮 امام کاظم علیه السلام فرمود:
ادْفَعُوا مُعَالَجَةَ الاَْطِبَّاءِ مَا انْدَفَعَ الْمُدَاوَاةُ عَنْکُمْ
از معالجه طبیبان پرهیز کنید تا زمانى که بیمارى به شما فشار نیاورده است.
⭕️از جهت روانی و تلقین نیز انسان نباید زود خود را از کار افتاده و بیمار تصور کند.
امیرالمومنین: لاَ تَضْطَجِعْ مَا اسْتَطَعْتَ الْقِیَامَ مَعَ الْعِلَّةِ
تا زمانى که مىتوانى با داشتن بیمارى سرپا باشى در بستر نخواب.
🔻نکته ۱:
در روایات بیش از آنکه تاکید بر درمان باشد تاکید بر پیشگیری است.
وسائل الشیعه، بَابُ کَرَاهَةِ التُّخَمَةِ وَ الِامْتِلَاء
خوردن تا حد انتها و پر کردن شکم.
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: مَا مِنْ شَیْءٍ أَبْغَضَ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ بَطْنٍ مَمْلُوءٍ.
از امام صادق علیه السلام :
نزد خدا هیچ چیز مبغوض تر از شک پری نیست.
💮 أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
امام صادق صلواه الله فرمود:
کُلُّ دَاءٍ مِنَ التُّخَمَةِ
هر دردی از پر خوری نشات میگیرد
مَا خَلَا الْحُمَّى فَإِنَّهَا تَرِدُ وُرُوداً.
مگر تب که به صورت دفعی عارض میشود.
💮 امام کاظم علیه السلام فرمود:
لَیْسَ مِنْ دَوَاء إِلاَّ وَهُوَ یُهَیِّجُ دَاءً
هیچ دارویى نیست مگر این که دردى را تحریک مى کند
وَلَیْسَ شَیْءٌ فِی الْبَدَنِ أَنْفَعَ مِنْ إِمْسَاکِ الْیَدِ
و هیچ چیز در بدن سودمندتر از امساک نیست
إِلاَّ عَمَّا یُحْتَاجُ إِلَیْهِ
جز نسبت به چیزى که به آن نیاز دارد.
🔻نکته ۲ :
تاثیر بیماری های روحی در بیماری های جسمی امری است که بسیار مهم و معمولا مغفول است. رذائل اخلاقی، حسرت ها، خود خوری ها، احساس کمبودها و... مسائلی روحی هستند که تاثیر مستقیم بر مسائل جسمی میگذارند.حکمت ۱۴۳ فرمود:
والْهَمُّ نِصْفُ الْهَرَم
غم و غصه خوردن نصف پیری انسان است.
حکمت ۲۵۶ فرمود:
صِحَّةُ الْجَسَدِ مِنْ قِلَّةِ الْحَسَد
صحت و سلامتی بدن در کمی حسد است.
⛔️ مرحوم علامه حسن زاده در منهاج البراعه در توضیح این حکمت به نکته مهمی اشاره میکنند:
یُشِیرُ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ فِی هَذِهِ الْجُمْلَةِ إِلَى اَلْحَذَرِ مِنَ التَّعْجِیلِ بِمُرَاجَعَةِ اَلطَّبِیبِ عِنْدَ ظُهُورِ الدَّاءِ
در این جمله اشاره میکند بمحض ظهور بیماری بلافاصله به طبیب مراجعه نشود.
لِأَنَّ المراجعة إِلَى الْأَطِبَّاءِ بِنَفسِهِ مَرَضٌ وَ عِلَّةٌ
مراجعه به طبیب فی نفسه خود مزید بر علت و بیماری است.(برخی عادت دارند که دکتر بروند، این خودش بیماری است)
خُصُوصاً فِی تِلْکَ اَلْعُصُورِ وَ فِی تِلْکَ البَیئَةِ
خصوصا در عصر حاضر و در این محیط، فضای اجتماعی.
اَلَّتِى کَانَتْ صَنْعَةُ اَلطِّبِّ ابْتِدَائِیَّةً جِدّاً
طب با سابقه است ولی صنعتی شدن آن در ابتدای راه است.
والاَطِباءُ الحاذِق قَلیلُون
طبیب حاذق کم
وَ اَلْمَرِیضُ عِنْدَهُمْ کآلَّة اِخْتِبَارٍ یَجْرُونَهُ مِنْ دَوَاءٍ إِلَى دَوَاءٍ وَ مِنْ مُعَالَجَةٍ إِلَى أُخرى ...
ترجمه
در ادامه میفرماید: برخی بیماری ها نیاز به دارو ندارند بلکه:
أَنَّ لِبَعْضِ اَلْأَمْرَاضِ دُورَةً
برخی از بیماریها دوره ای دارند.
وَ ثَوْرَةٌ فِی جِسْمِ اَلاِنْسَانِ
و یک حرکتی است در جسم انسان می چرخد
تَزُولُ بِالْمُزَاوَلَةِ وَ اَلْمُمَاشَاةِ مَعَهُ
مماشات با آن بیماری آنرا از بین میبرد.
اللهم لا تسلّط علی مَن لا یرحمنا