شرح نامه هفتاد و دو نهج البلاغه :: روزگارم #با

شرح نامه هفتاد و دو نهج البلاغه

پخش و دانلود صوت

۰۲/۰۸/۲۳

محمد کاظمی نیا

نظرات (۱)

۲۷ آبان ۰۲ ، ۰۹:۰۲

زمانی

بسم الله الرحمن الرحیم
شرح نامه ها
١۴٠٢/٠٨/٢٣ - ٢٩ربیع الثانی

💢نامه ۷۲💢
موضوع:آرامش و صبر

⭕و من کتاب له (علیه السلام) إلى عبد الله بن العباس [رضی الله عنه]:
اگر چه شان و زمان صدور این نامه مشخص نیست ولی می توان نام این نامه را "نامه آرامش" گذاشت.
حضرت با بیان سنت الهی و جریان طبیعی عالم، انسان را از جزع و فزع، از زیاده خواهی، از مایوس شدن و ناراحتی باز میدارد و در یک جمله به انسان آرامش میدهد.

♦️أَمَّا بَعْدُ، فَإِنَّکَ لَسْتَ بِسَابِقٍ أَجَلَکَ
هیچگاه نمی توانی از اجل خود سبقت بگیری و از دست او فرار کنی.

باور داشتن به مرگ و اینکه یک روز همه می‌میرند وباور به این حقیقت عالم، خود موجب آرامش خاطر است.

اجل دو گونه است:
1️⃣ اجل حتمی یا مسمی،
2️⃣اجل معلق:
《نَحْنُ قَدَّرْنَا بَیْنَکُمُ الْمَوْتَ وَمَا نَحْنُ بِمَسْبُوقِینَ 》
ما مرگ را بر همه شما مقدّر ساختیم و هیچ کسی نمی تواند بر ما سبقت بگیرد و از دست ما فرار کند.

🔺 34 اعراف: 《وَلِکُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ ۖ فَإِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ لَا یَسْتَأْخِرُونَ سَاعَةً ۖ وَلَا یَسْتَقْدِمُونَ》و هر قومی را دوره‌ای و اجل معینی است که چون اجلشان فرا رسد لحظه‌ای پس و پیش نخواهند شد.

🔺سوره جمعه:《 قُلْ إِنَّ الْمَوْتَ الَّذی تَفِرُّونَ مِنْهُ فَإِنَّهُ مُلاقیکُمْ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلى‏ عالِمِ الْغَیْبِ وَ الشَّهادَةِ فَیُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُون‏》
بگو: عاقبت مرگی که از آن می‌گریزید البته شما را ملاقات خواهد کرد.
شما فرار میکنید و منتظرید مرگ از پشت سر به شما برسد ولی از روبرو شما را در می یابد و پس از مرگ به سوی خدایی که دانای پیدا و پنهان است بازگردانیده می‌شوید و او شما را به آنچه می‌کرده‌اید آگاه می‌سازد.

🔻اجل معلق عجل مشروط است، اجلی است که وابسته به اعمال و کردار ما و حتی دعای دیگران در حق ما به تعویق می افتد و هر یک از ما بارها آن را پشت سر گذاشته ایم، ولی در اجل حتمی تغیری نیست و سر وقت اتفاق میافتد.

⏪ عوامل افزایش یا کاهش عمر:
بعضی امور مادی مثل بهداشت، رعایت احتیاط عقلی و ... باعث افزایش یا کاهش عمر میشود:
در بحث شجاعت سه نوع ترس وجود دارد :
_ جبن: ترس بی مورد و افراطی در اموری که ترسی ندارد.
_ شجاعت : نترسیدن در کارهایی که ترسی ندارد
_ تهور:شجاعت و نترسی تفریطی در اموری که باید احتیاط کرد.
در بحث مرگ باید از تهور و شجاعت بی مورد دوری کرد تا در دام مرگ نیفتاد.

✴️ در خطبه ۴۰ امیرالمومنین یکی از محاسن حکومت های دینی را افزایش طول عمر انسان ها میداند چون آنها به مسائل شرعی و بهداشتی عمل می‌کنند و طول عمر بالا میرود:

💮 حل تناقض دو روایت:
امیرالمومنین از زیر دیواری که بیم خراب شدن میرفت به سمت دیوار محکمی فرار کردند. از ایشان سوال شد:
یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ أَ تَفِرُّ مِنْ‏ قَضَاءِ اللَّهِ
ایا از قضای الهی فرار میکنی !!
فَقَالَ أَفِرُّ مِنْ قَضَاءِ اللَّهِ إِلَى قَدَرِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل‏
ایشان فرمود از قضای الهی به سوی قدر الهی پناه میبرم.
خدا مقدر کرده که من فرار کنم و دیوار بر من نریزد.

💮 ولی در کافی روایت داریم:
أَنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ص جَلَسَ إِلَى حَائِطٍ مَائِلٍ یَقْضِی بَیْنَ النَّاسِ
امیر المؤمنین، صلوات اللّه علیه، پاى دیوار خمیده اى نشسته بود و میان مردم داورى مى کرد.
فَقَالَ بَعْضُهُمْ لَا تَقْعُدْ تَحْتَ هَذَا الْحَائِطِ فَإِنَّهُ مُعْوِرٌ
یکى از حضار گفت: زیر این دیوار منشین که شکسته است.
فَقَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ص حَرَسَ‏ امْرَأً أَجَلُهُ
امیر المؤمنین علیه السلام فرمود: اجل آدمى نگهبان اوست.
فَلَمَّا قَامَ سَقَطَ الْحَائِطُ
چون حضرت از آن جا برخاست، دیوار فرو ریخت.
قَالَ وَ کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع مِمَّا یَفْعَلُ هَذَا وَ أَشْبَاهَهُ وَ هَذَا الْیَقِینُ‏
امیر المؤمنین علیه السلام از این گونه کارها مى کرد و این است یقین.

✅ این روایت دوم از علم غیب امام برمی آید ولی وظیفه انسان های عادی اجتناب از موضع خطر است.

✴️ نهی از رعایت نکردن امور عادی و طبیعی و دعا کردن برای حل آن، پیامبر صلواه الله علیه فرمود:
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص خَمْسٌ لَا یُسْتَجَابُ لَهُمْ
پنج گروه هستند که دعایشان مستجاب نمیشود:
رَجُلٌ جُعِلَ بِیَدِهِ طَلَاقُ امْرَأَتِهِ وَ هِیَ تُؤْذِیهِ وَ عِنْدَهُ مَا یُعْطِیهَا وَ لَمْ یُخَلِّ سَبِیلَهَا
_ مردیکه خداوند اختیار طلاق همسرش را بدست او سپرده است و همسرش باو آزار میدهد و با اینکه میتواند مخارج طلاق او را بدهد او را رها نکند.
وَ رَجُلٌ أَبَقَ مَمْلُوکُهُ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ وَ لَمْ یَبِعْهُ
_ مردی که بنده اش سه بار گریخته باشد و او را نفروشد.
وَ رَجُلٌ مَرَّ بِحَائِطٍ مَائِلٍ وَ هُوَ یُقْبِلُ إِلَیْهِ وَ لَمْ یُسْرِعِ الْمَشْیَ حَتَّى سَقَطَ عَلَیْهِ
_ مردیکه از کنار دیوار شکسته ای بگذرد و با اینکه ببیند دیوار در حال فرو ریختن است تندتر نرود تا آنکه دیوار بر سرش فرو ریزد.
وَ رَجُلٌ أَقْرَضَ رَجُلًا مَالًا فَلَمْ یُشْهِدْ عَلَیْهِ
_ مردیکه به کسی قرض بدهد و گواهی بر قرض نگیرد.
وَ رَجُلٌ جَلَسَ فِی بَیْتِهِ وَ قَالَ اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی وَ لَمْ یَطْلُب‏
_ مردیکه در خانه خود نشسته بگوید بار الها روزی مرا برسان و بدنبال روزی نرود. (دعای اینان برای رفع این گرفتاریها مستجاب نیست.)

✴️نقش امور معنوی در ازدیاد یا کاهش عمر:
قَالَ الصَّادِقُ ع یَعِیشُ النَّاسُ بِإِحْسَانِهِمْ أَکْثَرَ مِمَّا یَعِیشُونَ بِأَعْمَارِهِمْ
مردمی که به واسطه کارهای خوبشان زندگی می‌کنند، بیش‌تر از کسانی هستند که به عمر طبیعی‌شان زندگی می‌کنند
وَ یَمُوتُونَ بِذُنُوبِهِمْ أَکْثَرَ مِمَّا یَمُوتُونَ بِآجَالِهِمْ
و مردمی که به واسطه گناهانشان می‌میرند، بیش‌تر از کسانی هستند که به اجلشان می‌میرند.

🔺 پیغمبر: إِنَّ الصَّدَقَةَ وَ صِلَةَ الرَّحِمِ تَعْمُرانِ الدِّیارِ، وَ تَزِیدانِ فِى الأَعْمارِ
انفاق در راه خدا و صله رحم، خانه ها را آباد، و عمرها را طولانى مى کند.

🔺پیامبر: مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَبْسُطَ فِى رِزْقِهِ وَ یُنْسى لَهُ فِى أَجَلِهِ فَلْیَصِلْ رَحِمَهُ
کسى که دوست دارد رزقش افزون، و اجلش به تأخیر افتد، صله رحم به جا آورد.
همچنین اعمالی هستند که به سبب آن اجل تسریع میشود که از ان میگذریم.

♦️وَ لَا مَرْزُوقٍ مَا لَیْسَ لَکَ
و آنچه برای تو مقدر نشده روزی تو نخواهد شد.

✅روزی دست خداست. نباید نسبت به رزق دیگران حسادت کرد و خود را بادیگران مقایسه کرد که موجب سلب آرامش است.

🔺سوره زخرف: 《 نَحْنُ قَسَمْنَا بَیْنَهُمْ مَعِیشَتَهُمْ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا ۚ وَرَفَعْنَا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَاتٍ لِیَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضًا سُخْرِیًّا 》
ما معیشت آنها را در حیات دنیا در میانشان تقسیم کردیم و بعضی را بر بعضی برتری دادیم تا یکدیگر را مسخر کرده (و با هم تعاون نمایند)؛ و رحمت پروردگارت از تمام آنچه جمع‌آوری می‌کنند بهتر است!

🔺امیرالمومنین: اِنَّ طَلَبَ الْعِلْمِ أَوْجَبُ عَلَیْکُمْ مِنْ طَلَبِ الْمالِ،
طلب دانش بر شما از طلب مال لازم‌ تر است؛
اِنَّ الْمالَ مَقْسُوْمٌ مَضْمُوْنٌ لَکُمْ قَدْقَسَّمَهُ عادِلٌ بَیْنَکُمْ وَ ضَمِنَهُ وَ سَیَفِى لَکُمْ
چرا که مال تقسیم و تضمین شده و عادلى آن را قسمت نموده و ضمانت کرده و وفا مى‌ کند،
وَ الْعِلْمُ مَحْزُوْنٌ عِنْدَ اَهْلِهِ اُمْرِتُمْ بِطَلَبِهِ...
ولى علم و دانش در نزد اهل آن است و شما مأمور به طلب آن هستید...

✅ آنچه به تو نرسیده، بنا نبوده برسد:
در نامه ۲۲ (به عبدالله بن عباس):
فَإِنَّ الْمَرْءَ قَدْ یَسُرُّهُ دَرْکُ مَا لَمْ یَکُنْ لِیَفُوتَهُ
بعضی از به دست آوردن چیزی خوشحال میشوند که از ابتدا بنابر این بوده که به آن برسد.
وَ یَسُوؤُهُ فَوْتُ مَا لَمْ یَکُنْ لِیُدْرِکَه‏
و گاهی از دست دادن چیزی ناراحتی میکند که اصلا بنا نبوده مال آن شخص باشد.

✅حکمت در کم و زیاد شدن رزق،
خطبه ۹۱:
وَقَدَّرَ الأَرْزاقَ
خداوند ارزاق را مقدّر ساخته ،
وَ قَلَلَّها وَ قَسَّمَها عَلىَ الضِّیْقِ وَ السَّعَةِ
زیاد و کم نموده و برحسب تنگى و وسعت معیشت آن را تقسیم کرده است.

✅انواع رزق ‌، حکمت ۴۳۱ :
الرِّزْقُ رِزْقَانِ طَالِبٌ وَ مَطْلُوبٌ
روزى دو گونه است: روزى که تو به سراغ آن مى روى و روزى که آن به سوى تو مى آید

🔺شاعر عرب در این باره مى گوید:
لِکُلِّ امْرِئ رِزْقٌ وَلِلرِّزْقِ جالِبٌ *
وَلَیْسَ یَفُوتُ الْمَرءَ ما خَطَّ کاتِبُهُ *
هر انسانى روزى دارد و هر روزى روزى رسان و آنچه را دست تقدیر براى انسان نوشته است از بین نخواهد رفت و به او خواهد رسید.

✅نهی از بیکاری، امام صادق:
ثَلاَثَةٌ تُرَدُّ عَلَیْهِمْ دَعَوْتُهُمْ ...
از کسانى که دعایشان مستجاب نمى شود،
وَ رَجُلٌ جَلَسَ فِی بَیْتِهِ وَقَالَ یَا رَبِّ ارْزُقْنِی
کسى است که سالم و قادر، در خانه بنشیند و عرضه دارد خدایا به من روزى ده.
فَیُقَالُ لَهُ أَ لَمْ أَجْعَلْ لَکَ السَّبِیلَ إِلَى طَلَبِ الرِّزْقِ
به او گفته مى شود: مگر به تو دستور تلاش معاش داده نشد.

🔻نکته: ما بانکدار ورثه ایم پیامبر:
أَیُّکُمْ مَالُ وَارِثِهِ أَحَبُّ إِلَیْهِ مِنْ مَالِهِ
کدام یک از شما مال وارثش را بیشتر از مال خود دوست دارد؟
قَالُوا: مَا فِینَا أَحَدٌ یُحِبُّ ذَلِکَ یَا نَبِیَّ اللَّهِ.
اصحاب گفتند : اى پیامبر خدا! هیچ یک از ما نیست، مگر این که مال خودش را بیشتر از مال وارثش دوست دارد.
قَالَ: بِحَسْبِکُمْ، بَلْ کُلُّکُمْ یُحِبُّ ذَلِکَ.
شما اینطور تصور میکنید در حالی که برعکس است.
ثُمَّ قَالَ: یَقُولُ ابْنُ آدَمَ: مَالِی مَالِی، وَ هَلْ لَکَ مِنْ مَالِکٍ إِلَّا مَا أَکَلْتَ فَأَفْنَیْتَ، أَوْ لَبِسْتَ فَأَبْلَیْتَ، أَوْ تَصَدَّقْتَ فَأَمْضَیْتَ،
وَ مَا عَدَا ذَلِکَ فَهُوَ مَالُ الْوَارِثِ.
پیامبر خدا فرمود : «مالِ هر کس، همان است که [براى آخرت ]پیش مى فرستد،
و مال وارثش آن است که پس از خود بر جاى مى گذارد.

✅خدا به دیوانه ها هم رزق میدهد که عاقلان خیال نکنند نان فکر خود را میخورند:

🔺شاعری میگوید:
کم عاقلٍ عاقلٍ أعیَت مَذاهبُهُ *
و جاهل جاهل تَلقاه مَرزوقا *
(بسا عاقلی که راه را گم کرده و جاهلی که مورد رزق و روزی واقع شده)
هذا الذی تَرَک الأوهامَ حائرة *
و صیَّرَ العالِمُ النِّحریرِ زندیقا *
(این مطلب عجیبی است که عقل ها را متحیر کرده و چه بسا عالم بزرگی به بی دینی کشیده شود)

♦️وَ اعْلَمْ بِأَنَّ الدَّهْرَ یَوْمَانِ، یَوْمٌ لَکَ وَ یَوْمٌ عَلَیْکَ،
بدانید که روزگار دو روز است، روزی با تو است و روزی بر علیه توست.

_آوردن دو تاکید (وَ اعْلَمْ/ بِأَنَّ) بر سر این جمله نشان از حتمی بودن آن دارد پس نباید در روز سختی ناامید شد و در روز شادی سرخوش و زندگی خود را با دیگران مقایسه کرد.

✴️ ما باطن زندگی خود را با ظاهر زندگی دیگران مقایسه می کنیم وهمیشه افسرده ایم و ناراضی در حالی که هر کسی روز خوشی دارد و روز تلخی / حکمت ۲۳۶ : صَاحِبُ السُّلْطَانِ کَرَاکِبِ الْأَسَدِ یُغْبَطُ بِمَوْقِعِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَوْضِعِه‏
همنشین پادشاه مثل کسی است که بر شیر سوار است بقیه به او غبطه میخورند در حالی که خودش میداند در چه موقعیتی گیر افتاده و هر لحظه امکان افتادنش هست.

♦️وَ أَنَّ الدُّنْیَا دَارُ دُوَلٍ؛
ابن عباس ، بدان دنیا محل دست به دست شدن است.[دُوَلٍ]
(دولت را دولت گویند چرا که مدام دست به دست می‌شود.)

🔺قرآن مجید مى فرماید:
《وَتِلْکَ الاَیّام نُداوِلُها بَیْنَ النّاسِ》
و ما این روزهاى پیروزى و شکست را در میان مردم مى گردانیم و این طبیعت زندگى دنیاست.

🔺 قرآن کریم در جریان قارون میفرماید: 《فَخَسَفْنَا بِهِ وَبِدَارِهِ الْأَرْضَ فَمَا کَانَ لَهُ مِنْ فِئَةٍ یَنْصُرُونَهُ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَمَا کَانَ مِنَ الْمُنْتَصِرِینَ ؛ عنکبوت - ۴۳》
پس از اندک زمانی ما هم او را با خانه و گنج و دارایی اش به زمین فرو بردیم و هیچ حزب و جمعیتی نداشت که او را در برابر خدا یاری کنند و خود هم نتوانست خویش را یاری دهد.
《وَ أَصْبَحَ الَّذِینَ تَمَنَّوْا مَکَانَهُ بِالْأَمْسِ یَقُولُونَ وَیْکَأَنَّ اللَّهَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَیَقْدِرُ ۖ لَوْلَا أَنْ مَنَّ اللَّهُ عَلَیْنَا لَخَسَفَ بِنَا 》
و آنها که دیروز آرزو می‌کردند بجای او باشند (هنگامی که این صحنه را دیدند) گفتند: «وای بر ما! گویی خدا روزی را بر هر کس از بندگانش بخواهد گسترش می‌دهد یا تنگ می‌گیرد! اگر خدا بر ما منت ننهاده بود، ما را نیز به قعر زمین فرو می برد.

(همانهایی که روزی غبطه ظاهر زندگی قارون را میخوردند و بعد از عذاب، خدا را شکر میکردند که با قارون نبودند و موقعیت او را نداشتند.)

♦️فَمَا کَانَ مِنْهَا لَکَ أَتَاکَ عَلَى ضَعْفِکَ
آنچه از دنیا برای تو مقدر شده باشد. به تو خواهد رسید[أَتَاکَ] هر چند تو ضعیف باشی،

♦️وَ مَا کَانَ مِنْهَا عَلَیْکَ لَمْ تَدْفَعْهُ بِقُوَّتِکَ
و آنچه از مقدرات به ضرر تو باشند بر تو وارد میشوند و تو نمی توانی با قدرتت خود آنها را دفع کنی.

🔺قرآن مجید مى فرماید:
《وَإِنْ یَمْسَسْکَ اللهُ بِضُرّ فَلا کاشِفَ لَهُ إِلاّ هُوَ وَإِنْ یُرِدْکَ بِخَیْر فَلا رَادَّ لِفَضْلِهِ یُصیبُ بِهِ مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَهُوَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ؛ یونس - ۱۰۷ 》
اگر خداوند براى امتحان و مانند آن زیانى به تو رساند، هیچ کس جز او نمى تواند آن را بر طرف کند، و اگر اراده خیرى براى تو کند هیچ کس مانع فضل او نخواهد شد، آن را به هر کس از بندگانش بخواهد مى رساند و او آمرزنده و مهربان است.

✅اگر چه با قدرت و زور بازو نمی توان جلوی مقدرات را گرفت ولی با دعا میشود این کار را کرد. حکمت ۱۴۷ :
ادْفَعُوا أَمْوَاجَ الْبَلَاءِ بِالدُّعَاء
امواج بلا را با دعا کردن دفع کنید.

اللهم الرزقنا رزقاً حلالاً طیباً وافرا

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

نام *

پست الکترونيک

سایت یا وبلاگ

پیام *

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:

یا ، یا ، ، <strike> یا <s>، ، ، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، ، ، <a href="" title="">، ، <div align="">

کد امنیتی *

ارقام فارسی و انگلیسی پذیرفته می‌شوند

نظر بصورت خصوصی ارسال شود

پست الکترونیک برای عموم قابل مشاهده باشد

روزگارم #با_کـــریمان طی شده...

مدد ز غیر تو ننگ است یا علی مددی