شرح نامه چهل و سه نهج البلاغه :: روزگارم #با

شرح نامه چهل و سه نهج البلاغه

پخش و دانلود صوت

۰۲/۰۵/۳۱

محمد کاظمی نیا

نظرات (۱)

۰۱ شهریور ۰۲ ، ۱۰:۰۰

محی الذین

💢 خطبه ۴۳ 💢

🔴و من کتاب له (علیه السلام) إلى مصقلة بن هبیرة الشیبانی و هو عامله على أردشیرخُرّة:
نامه امیرالمومنین به مصقله بن هبیره که فرماندار اردشیرخرّه بود.

مصقله از طرف عبدالله بن عباس که حاکم بصره بود به عنوان حاکم فارس واردشیر خره انتخاب شده بودو درواقع منصوب مستقیم حضرت نبود.

🔶بَلَغَنِی عَنْکَ أَمْرٌ ؛
آقای مصقله از شمایک خبر وگزارش هایی به من داده اند.

🔶إِنْ کُنْتَ فَعَلْتَهُ فَقَدْ أَسْخَطْتَ إِلَهَکَ ؛ اگر این کار و فساد صحت داشته باشد، تو خدا را به خشم آورده ای.

🔶وَ عَصَیْتَ إِمَامَکَ؛
و امام خودرا عصیان و نافرمانی کرده ای.

🔶أَنَّکَ تَقْسِمُ فَیْءَ الْمُسْلِمِینَ الَّذی حَازَتهُ رِمَاحُهُم ؛
مصقله، تو پول ودرآمد بیت المال مسلمین رابین اعراب وقوم خودتقسیم کرده ای، درحالیکه این برای همه بود.
پولی که به دست آمده از نیزه های مسلمان به دست آمده،

🔶 وَ خُیُولُهُم
لشکر و سواره نظام هایی رفتند تااین پول ها به دست بیایند.

🔶وَ أُرِیقَتْ عَلَیْهِ دِمَاؤُهُمْ
و خونشان در این راه ریخته شده است و جان داده اند.

🔶فِیمَنِ اعْتَامَکَ ؛
در بین کسانی که تو را به عنوان رئیس انتخاب کرده اند.

🔶 مِنْ أَعْرَابِ قَوْمِکَ ؛
بیت المال را حراج کردی برای اعرابی که از خویشاوند توهستند و این پول حق همه مسلمانان بود.

🔺نکته : کلمه اعتام و اعتیام :
به معنای علاقه شدید به شیر حیوان است و طبعا دنبال دوشیدن از بهترین گاو یا گوسفند است، پس در اعتام هم "دوشیدن" لحاظ شده و هم "انتخاب بهترین " لذا معنای التزامی کلام حضرت اینگونه میشود:
تو ثمره زحمت ها، خون دل ها و خون های مومنین و مجاهدین را برای کسانی خرج میکنی که تو را به عنوان رئیس انتخاب کرده اند تا تو را بدوشند وبیت المال را از جانب تو، بالا بکشند.

🔻نکته ۲ : عرب غیر از اَعراب است: اَعراب افرادی هستند بی فکرو فرهنگ و بی منطق وبادیه نشین که به شدت هم افرادی متعصب هستند.
《الْأَعْرَابُ أَشَدُّ کُفْرًا وَنِفَاقًا؛ توبه - ۹۷》
شدیدترین کبر و نفاق نسبت بشما را اعراب دارند‌

اَعراب جمع است اگر مفردش عَرب باشد یعنی قوم عرب اگر مفردش اعرابی باشد به معنای بیابانی دور از تمدن، فرهنگ و دین است؛ اَعرابی مساوی با جاهلیت است.

✅ کسانی که برای دوشیدن و منتفع شدن دور مسئولین و اغنیا و وزیر و وکیل جمع میشوند اینها اَعراب القوم وجاهل و نادان هستند.

🔶فَوَالَّذِی فَلَقَ الْحَبَّةَ:
قسم به خدایی که دانه راشکافت از دانه خشک جوانه سبز وتبدیل به درخت شد.

🔶وَ بَرَأَ النَّسَمَةَ:
قسم به خدایی که روح وانسان راخلق کرد.

🔶لَئِنْ کَانَ ذَلِکَ حَقّاً لَتَجِدَنَّ لَکَ عَلَیَّ هَوَاناً
اگر گزارشات راست باشندتو هیچ جایگاهی نزد من نخواهی داشت.

🔶وَلَتَخِفَّنَّ عِنْدِی مِیزَاناً
وارزش تو درنزدمن خفیف خواهد شد،
حضرت به طورصریح متهم نمی کند بلکه جانب احتیاط رارعایت میکند

🟣 و نوع قسم باید متناسب بامحتوای کلام باشد:
میفرماید:قسم به خدایی که نان وجان (نسل) راخلق کردو به آنها شکوفایی داد. اگرشماهم در جامعه خود دنبال نان ونسل شکوفا و پربار هستید، باید بامسئولین خائن واختلاسگر به شدت برخورد کنیدو در مقابل فسادکوتاه نیایید.

⭕️یکی ازعوامل افزایش وشکوفایی جمعیت امنیت روانی خانواده هاست که خیالشان ازآینده شغلی واقتصادی فرندانشان راحت باشد واین ممکن نیست مگر وقتی که خائنین مجازات شوند.

طبق گفته برخی محققین،این قسم ازابداعات امیرالمومنین است وقبل از او درتاریخ چنین جمله ای ذکر نشده است؛ این قسم ۴ بار در نهج البلاغه ذکر شده است.

⬅️ ۱.خطبه شقشقیه:
أَمَا وَ الَّذِی فَلَقَ الْحَبَّةَ وَبَرَأَ النَّسَمَةَ لَوْ لَا حُضُورُ الْحَاضِرِ وَقِیَامُ الْحُجَّةِ بِوُجُودِ النَّاصِرِ
قسم به خدایی که نان و جان را شکوفا کرد من حکومت رابه دست گرفتم تا نان و جان انسان راشکوفاکنم.

⬅️ ۲. خطبه۱۰۱:
فَوَالَّذِی فَلَقَ الْحَبَّةَ وَبَرَأَ النَّسَمَةَ إِنَّ الَّذِی أُنَبِّئُکُمْ بِهِ عَنِ النَّبِیِّ الْأُمِّیِّ ص مَا کَذَبَ الْمُبَلِّغُ وَلَا جَهِلَ السَّامِعُ
حضرت بهنگام پیشگویی درباره ظهور حکومت فساد معاویه، ازاین قسم استفاده میکند.
قسم به خدایی که نان و جان را شکوفا کرد اگرمعاویه سر کاربیاید نان وجان شما رابه مخاطره می اندازد.

⬅️ ۳.نامه ۱۶ :
فَوَالَّذِی فَلَقَ الْحَبَّةَ وَبَرَأَ النَّسَمَةَ مَا أَسْلَمُوا وَ لَکِنِ اسْتَسْلَمُوا وَأَسَرُّوا الْکُفْرَ
معاویه و بنی امیه از ابتدا اسلامشان ظاهری بودبرای رسیدن به اهداف خود.
قسم به خدایی که نان و جان را شکوفا کرد معایه و بنی امیه اسلام ظاهری آوردند تا در موقعیت مناسب حکومت تشکیل دهند و نان و جان مردم را به زوال بکشانند.

⬅️ ۴. همین نامه ۴۳ :
این قسم را بکار برد.

🔸فَلَا تَسْتَهِنْ بِحَقِّ رَبِّکَ وَلَا تُصْلِحْ دُنْیَاکَ بِمَحْقِ دِینِکَ
سبک وکوچک نشمار حق پروردگار را . و دنیای خود رابه نابودی آخرت آباد نکن.

🔸فَتَکُونَ مِنَ الْأَخْسَرِینَ أَعْمَالًا
دراین حالت جزء زیانکارترین افرادخواهی بود.

در بخش قبل فرمود:
"لَئِنْ کَانَ ذَلِکَ حَقّاً لَتَجِدَنَّ لَکَ عَلَیَّ هَوَاناً " کم ارزش شدن افراد درنگاه امام، به کم ارزش شدن احکام وحقوق الهی در نگاه آنهاست.
اگر کسی قوانین واحکام الهی را بزرگ شمرد،او درنگاه امام دارای احترام والا و با ارزش است..

《قُلْ هَلْ نُنَبِّئُکُمْ بِالْأَخْسَرِینَ أَعْمَالًا الَّذِینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَهُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعًا؛ کهف - ۱۰۴ 》
زیانکارترین مردم آنها هستند که عمر و سعی‌شان در راه دنیای فانی تباه گردید و به خیال باطل خود می‌پنداشتند که عمل نیک انجام می‌ دهند.

امثال مصقله برای اعمال فاسدشان توجیهاتی هم دست وپا میکنند وبه اسم کمک به مستضعف،صله رحم و...
اموال بیت المال راتصرف میکنند.
حضرت میفرماید:اینها خیال میکنند کار خوب انجام میدهند ولی خسران واقعی برای انهاست.

🔸أَلَا وَ إِنَّ حَقَّ مَنْ قِبَلَکَ وَقِبَلَنَا مِنَ الْمُسْلِمِینَ فِی قِسْمَةِ هَذَا الْفَیْءِ سَوَاءٌ
بایدحق کسانی که در کوفه هستند[قِبَلَنا] یا مردمی که در فارس هستند[قِبَلَک] باید به یک اندازه باشد.

🔸یرِدُونَ عِنْدِی عَلَیْهِ وَیَصْدُرُونَ عَنْه
که ورود وخروج این اموال(کجا وچه مقدار وبرای چه خرج شود ) بایدتحت نظر وطبق فرمان من باشد.

📌بیت المال تشبیه شده است به یک رود جاری که هر کسی از مسیرخودش بر این رودخانه وارد میشود حق و سهمش را برمیدارد ومیرود.
اگر حقوق رعایت شود این رودخانه همیشه جاری است و سیراب میکند.ولی اگر بنا باشدیک نفر جلوی رودخانه را ببندد وهمه آب را به باغ خودش هدایت کند،بقیه ازآن محروم میشوند
و وقتی همین مردم فقیر شدند به اولین کسی که آسیب میرسد همین ثروتمندی است که همه چیز را برای خود ذخیره کرده است.

⭕️ پاسخ مصقله به نامه حضرت:
تاریخ یعقوبی:
أما بعد،فقد بلغنی کتابُ أمیرِ المؤمنین فلیَسأل إن کان حقا فلیُعجَّل عزلی بعدنِکالی
نامه امیرالمومنین بدستم رسید بعد از مجازات و توبیخ ، بررسی کنید.
فکُلُّ مملوکٍ لی حرٌ
تمام اموال در اختیار شما باشد.
و على أیام ربیعة ومُضَر إن کنت رزأتُ من عملی دینارا،و لا درهما،و لا غیرهما، منذ ولیتُه إلى أن ورد علیَّ کتاب أمیر المؤمنین
از زمانهای گذشته تا وقتی که مرا مسئولیت دادید و تا الان که نامه به دست من رسیده تحقیق کنید اگر درهم و دیناری ازمن خیانت پیدا کردید مرا مجازات کنید.
ولتَعلمنَّ أن العزل أهون علیَّ من التهمة.
عزل شدن برای من راحت تراست تامتهم شدن به خیانت.
فلما قرأ کتابه قال
وقتی حضرت نامه مصقله را خواند فرمود
ما أظن أبا الفضل إلا صادقا.
من مصقله را راستگو میدانم.

🔻نکته1:
بسیاری از اتهاماتی که به کارگزاران حضرت زده میشود ازطرف مخالفین است وعلت آن است که انحرافات وخلاف های حکومت عثمان راتوجیه کنند وبگویند درحکومت حضرت هم همینطور بود.

🔺نکته۲ :
نام مصقله بن هبیره شیبانی چند جای نهج البلاغه آمده.یکی نامه ۴۲ ویکی خطبه ۴۳ وخطبه ۴۴.

⏪خطبه 43:
بعد ازجریان جمل،همه مردم بصره با امیرالمومنین بیعت کردندجز بنی ناجیه که اهل کتاب بودند.آنها برعلیه حضرت خروج کردند و مسیر فارس و بحرین را در پیش گرفتند.معقل بن قیس از جانب حضرت مامور شد غائله را ختم کند.در منطقه اردشیر خره بنی ناجیه شکست خوردند و۵۰۰ زن مسیحی به اسارت در آمدند.

مصقله این اسرا را به ۵۰۰ هزار درهم خرید ولی پول آن را پرداخت نکرد.وقتی حضرت مال رااز او طلب کردبه نزد معاویه فرار کرد.

⏪خطبه ۴۴ :
لما هرب مصقلة بن هبیرة الشیبانی إلى معاویة:
وقتی مصقله به پیش معاویه فرارکرد
قَبَّحَ اللَّهُ مَصْقَلَةَ
فرمود: خداروی مصقله راسیاه کند.
فَعَلَ فِعْلَ السَّادَةِ
زمانی که اسیرهارا میخریدچکاربزرگی انجام داد ولی،
وَ فَرَّ فِرَارَ الْعَبِیدِ
پنهانی مثل برده ها شبانه فرارکرد.
فَمَا أَنْطَقَ مَادِحَهُ حَتَّى أَسْکَتَهُ
هنوزعده ای درمدح وستایش اوکلامشان تمام نشده بودکه شنیدند فرار کرد.
وَ لَا صَدَّقَ وَاصِفَهُ حَتَّى بَکَّتَهُ وَ لَوْ أَقَامَ لَأَخَذْنَا مَیْسُورَهُ وَ انْتَظَرْنَا بِمَالِهِ وُفُورَه‏.
اگراومانده بودمابه اوفرصت میدادیم، تا مال او وفور پیدا کند ، تابیت المال رابرگرداند.

اللهم اجعلنا وقفاً علی طاعتک

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

نام *

پست الکترونيک

سایت یا وبلاگ

پیام *

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:

یا ، یا ، ، <strike> یا <s>، ، ، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، ، ، <a href="" title="">، ، <div align="">

کد امنیتی *

ارقام فارسی و انگلیسی پذیرفته می‌شوند

نظر بصورت خصوصی ارسال شود

پست الکترونیک برای عموم قابل مشاهده باشد

روزگارم #با_کـــریمان طی شده...

مدد ز غیر تو ننگ است یا علی مددی