شرح خطبه دویست و چهار نهج البلاغه :: روزگارم #با

شرح خطبه دویست و چهار نهج البلاغه

پخش و دانلود صوت

۰۱/۱۲/۱۰

محمد کاظمی نیا

نظرات (۱)

۱۳ اسفند ۰۱ ، ۱۰:۴۲

رحیمی نژاد

بسم الله الرحمن الرحیم
شرح خطبه ها
۱۴۰۱/۱۲/۱۰ - ۸شعبان

💢 خطبه ۲۰۴ 💢
کتاب فیض الاسلام۱۹۵

کان کثیرا ما ینادی به أصحابه
بسیار اتفاق می افتاد که امیرالمومنین(ع) این جملات گهربار را برای اطرافیان واصحاب بیان می فرمودند.
در روایات مفصل از نهج البلاغه آمده که حضرت بعد از نماز عشا، اکثر شبها، سه بار فریاد می زدند: ایها الناس، ایها الناس، ایها الناس، و وقتی حواس مردم خوب جمع می شدمی فرمود: تَجَهَّزُوا رَحِمَکُمُ اللّه.
آنها را برای تفکر آماده می کرد..
در مورد اینکه ما اینجا ماندنی نیستیم.

حضرت مکرر در جملاتی این مطلب را بیان می کردند نمونه خطبه۱۹۹ بود که همه را به نماز، زکات، ادای امانت دعوت میکرد و توحید وعلم الهی را برای همه بیان میکرد.

✳️ روایت : 《کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع بِالْکُوفَةِ عِنْدَکُمْ یَغْتَدِی کُلَّ یَوْمٍ بُکْرَةً مِنَ الْقَصْرِ فَیَطُوفُ فِی أَسْوَاقِ الْکُوفَةِ سُوقاً سُوقاً》
هر روز صبح حضرت علی از دارالخلافه بیرون می رفتند ودر بازار کوفه قدم می زدند وبا هیبت فریاد می زدند :
《فَیُنَادِی یَا مَعْشَرَ التُّجَّارِ اتَّقُوا اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ》بازاری، کسبه، تقوای الهی داشته باشید. در معاشرت با مردم خدا را در نظر داشته باشید
《فَیَقُولُ ع قَدِّمُوا الِاسْتِخَارَةَ وَ تَبَرَّکُوا بِالسُّهُولَةِ》از خدا طلب خیر کنید و با آسان گرفتن برکت را طلب کنید .
《وَ اقْتَرِبُوا مِنَ الْمُبْتَاعِینَ وَ تَزَیَّنُوا بِالْحِلْمِ وَ تَنَاهَوْا عَنِ الْیَمِینِ وَ جَانِبُوا الْکَذِبَ وَ تَجَافَوْا عَنِ الظُّلْمِ وَ أَنْصِفُوا الْمَظْلُومِینَ 》
با مشتری دوست باشید وبا صبر وبردباری خود را بیارایید واز قسم خوردن بپرهیزید و دروغ نگویید، از ظلم دوری کنید و نسبت به مظلومین انصاف داشته باشید.

🔶تَجَهَّزُوا رَحِمَکُمُ اللَّهُ ،
مجهز و آماده شوید،[تجهزو]خدا شما را رحمت کند.
استعدادها را باید بکار گرفت ،باید زحمت کشید .آنچه را برای هدایت نیاز است خودتان آماده کنید. برای هدایت خود از هیچ کاری فرو گذاری نکنید.

برای سلوک الی الله باید مجهز شوید، باید کلام امام را شنیده وعمل کنید، باید دل از دنیا بریده وآماده سفر آخرت شوید تا مورد دعای امیرالمومنین واقع شوید.ورحمت خدا بر شما نازل شود.

امیر المومنین در نهج البلاغه پنج مورد رحمکم الله گفته اند که هر کدام به تنهایی قابل بررسی است.

امام سجاد ع می فرماید:
《اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی التَّجَافِیَ عَنْ دَارِ الْغُرُورِ وَ الْإِنَابَةَ إِلَى دَارِ الْخُلُودِ وَ الاِسْتِعْدَادَ لِلْمَوْتِ قَبْلَ حُلُولِ الْفَوْتِ‏ 》
خدایا دورى گزیدن از خانه غرور و فریب را روزى من فرما‌. بازگشت بسوى خانه جاویدان و هم آمادگى براى مرگ را پیش از فرا رسیدنش روزى من گردان.
استعداد برای مرگ را باید قبل از مرگ آماده کرد.

《فَقَدْ نُودِیَ فِیکُمْ بِالرَّحِیلِ》
بانگ کوچ را سر دادند.آنقدر است که بانگ جرسی می آید.
صدای زنگوله شتر کاروانها نشانه رفتن بود. همینکه دوستان و فامیل یکی یکی می میرند یعنی بانک فریاد است که ما هم رفتنی هستیم .

در حکمت ۱۳۲ آمده است:
《إِنَّ لِلَّهِ مَلَکاً یُنَادِی فِی کُلِّ یَوْم: لِدُوا لِلْمَوْتِ، وَاجْمَعُوا لِلْفَنَاءِ، وَابْنُوا لِلْخَرَابِ.》
فرمود: خداوند فرشته اى دارد که همه روز بانگ مى زند بزایید براى مردن، و گردآورى کنید براى فنا، و بنا کنید براى ویران شدن!

آنقدر فاصله تولد ومرگ کوتاه است که وسطی ندارد. " لِدوا" بزایید برای مرگ
وشعری برگرفته از کلام امام علی است که:
له ملک ینادی کلّ یوم‌ /
لدوا للموت و ابنوا للخراب‌ /
آخر همه زادو ولدها مرگ است و آخر همه بناها خرابی است.

🔶وَ أَقِلُّوا الْعُرْجَةَ عَلَى الدُّنْیَا
اقامت و توقف [عُرجه] در دنیا را کم کنید.
منتظر ماندگاری و ابدیت در دنیا نباشید.
همه مسافرند . سر پل کسی خانه نمی سازد، توقف نمی کند فقط عبور می کند.
اقامت روی پل دنیا علاقه بدنبال می آورد.

🔶وَ انْقَلِبُوا بِصَالِحِ مَا بِحَضْرَتِکُمْ مِنَ الزَّادِ
وباز گردید [انقلبو]و راه بسپارید به آنچه از توشه نیکو در دسترس دارید.
انقلاب ایجاد کنید وبه سمت خداحرکت کنید با اعمال صالحی که در دسترس شماست.( نماز، روزه، صدقه و...) که زاد وتوشه همین است.

✅جمله " وَانقَلِبوُا" معنای دقیقتری هم دارد و آن اینکه: انقلاب درونی است، صرف عمل کافی نیست.زیر و رو شدن و انقلاب درونی مهم است.
کار تکراری واعمال از روی عادت پاداش چندانی ندارد.
انقلاب درونی که حاصل شد انسان کار تکراری واز روی عادت نمی کند.

🔶فَإِنَّ أَمَامَکُمْ عَقَبَةً کَئُوداً
پیش روی شما گردنه های عجیب و صعب العبو [کئوُد] است.
( مرگ، احتضار ، شب اول قبر، سوال وجواب، برزخ، حشر)

در سوره بلد آمده است
فَلَا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَنخواست از گردنه [عاقبت‏ نگرى] بالا رود.
وَمَا أَدْرَاکَ مَا الْعَقَبَةُ
و تو چه دانى که آن گردنه سخت چیست!!
فَکُّ رَقَبَةٍ
بنده‏ اى را آزادکردن .
أَوْ إِطْعَامٌ فِی یَوْمٍ ذِی مَسْغَبَةٍ
یا در روز گرسنگى طعام‏ دادن.
یَتِیمًا ذَا مَقْرَبَةٍ
به یتیم خویشاوند
أَوْ مِسْکِینًا ذَا مَتْرَبَةٍ
یا بینوایى خاک‏نشین .
کسانى که بر آنان آتشى سرپوشیده احاطه دارد.

✳️ امام صادق علیه السلام فرمود:
《فحاسِبوا أنْفُسَکُم قَبلَ أنْ تُحاسَبوا 》
از نفْسهاى خود حساب بکشید، پیش از آن که از شما حساب بکشند؛
《 فإنَّ أمْکِنَةَ القِیامَةِ خَمْسونَ مَوْقِفا ، کُلُّ مَوقِفٍ مَقامُ ألْفِ سَنَةٍ 》
زیرا در قیامت، پنجاه موقف حسابرسى هست و توقف در هر موقفى هزار سال به درازا مى کشد..
《ثُمَّ تَلا هذهِ الآیةَ : «فِی یَوْمٍ کانَ مِقْدارُهُ خَمْسِینَ ألْفَ سَنَةٍ》
امام علیه السلام سپس این آیه را تلاوت کرد: «در روزى که اندازه آن پنجاه هزار سال است»

این موقفها برای گناهکاران است. ولی کسی که خود را برای آخرت اماده کرده باشد راحت از گردنه ها عبور می کندو توقف ندارد.

✳️شیخ صدوق در باب دیگر که باب «الاعتقاد فی العقبات التی علی طریق المحشر» باشد، (باب الاعتقاد یکی از چیزهایی که ما باید به آن اعتقاد داشته باشیم؛ عقباتی است که در طریق محشر و در صراط است) می‌فرمایند؛
《اعتقادنا فی ذلک أنّ هذه العقبات اسم کل عقبةٍ اسمها اسم فرض أو امر أو نهی》
در قیامت عقباتی وجود دارد، هر عقبه‌ای اسم یک فریضه‌ای، سنتی، امر و یا نهی‌ای دارد، 《فمتی انتهی الانسان إلی عقبة اسمها فرض》 وقتی به عقبه‌ای که اسم آن فرض است مثل فرض صلاة می‌رسد.
《قد قصر فی ذلک الفرض حبس عندها》 او را نگه می‌دارند «و طولب بحق الله فیها فإن خرج منه بعملٍ صالحٍ قدّمه أو برحمة تدارکه》
اگر یک عمل خوبی انجام داده یا رحمتی که خود زمینه آن رحمت را تدارک دیده باشد،

《نجی منها إلی عقبة اُخری》 از عقبه نماز که عبور کرد، می‌رود به عقبه صوم، زکات، حج و جهاد،
《فلا یزال یدفع من عقبة إلی عقبة و یحبس عند کل عقبه فیسئل عما قصّر فیه من معنی إسمها》 همان اسمی که بر آن عقبه است از همان سؤال می‌کنند، ‌به عقبه‌ی زکات که می‌رسد راجع به زکات سؤال می‌کند،
اگر از همه عقبات گذشت 《إنتهی إلی دار البقاء فحیّ حیاتاً لا موت فیها ابدا و سعد سعادةً لا شقاوة معها أبداً》به یک حیاتی که موت ندارد و سعادتی که شقاوت ندارد هدایت می‌شود،
《و سکن جوار الله مع انبیائه و حججه و الصدیقین و الشهدا و الصالحین من عباده، و إن حبس علی عقبةٍ فطولب بحقٍ قصر فیه فلم ینجه عملٌ صالح قدّمه و لا ادرکته من الله عزوجل رحمةٌ》
اگر در یک عقبه‌ای ماند، از نماز مطالبه کردند و نتوانست جواب بدهد و عملی که موجب نجاتش باشد انجام نداده یا کاری که اقتضای توجه رحمت خدا به او باشد نکرده باشد، 《زلّت به قدمه عن العقبة فهوی فی جهنم نعوذ بالله منها》 در جهنم سقوط می‌کند.
( به خدا پناه می‌برم. )

در ادامه شیخ صدوق می‌فرمایند؛
《و هذه العقبات کلها علی الصراط》صراطی که روی جهنم است مشتمل بر این عقبات است؛
《اسم عقبةٍ منها الولایة یوقف جمیع الخلائق عندها فیسألون عن ولایة امیرالمؤمنین و الائمة من بعده علیهم السلام》
ملاحظه کنید، مسئله ولایت چقدر مهم است؟‌ مسئله ولایت چیزی نیست که خدا با کسی در مورد او کوتاه بیاید، هر کسی که ولایتش قوی‌تر باشد عبورش راحت‌تر است؛ یعنی خود این ولایت مراتب دارد آن کسی که عمری برای احیای مکتب امیرالمؤمنین(علیه السلام) زحمت کشیده، عمر را برای امام حسین(علیه السلام) گذاشته با آن کسی که سالی یک بار اسم امام حسین(علیه السلام) را آورده خیلی تفاوت دارد.

ولایت امیرالمؤمنین و اولاد حضرت(علیهم السلام)، برای عبور از صراط است
《فمن اتی بها نجا و جاز و من لم یأت بها بقی فهوی و ذلک قول الله عزوجل «وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ》

دومین عقبه :《و اهم عقبةٍ منها المرصاد》 (در مباحث پیش این روایت را بیان کرده‌ایم که از امام صادق (علیه السلام) راجع به «إن ربک لبالمرصاد» سوال کرده‌اند فرمود «قنطرةٌ علی الصراط»)

سومین عقبه :《و اسم عقبةٍ منها الرحم》 یکی از عقبات، مسئله صله ارحام است، یکی از عقبات، امانت و یکی از عقبات صلاة است و بعد هم می‌گوید هر عقبه‌ای اسم یک واجبی یا فریضه‌ای را دارد‌.

🔶وَ مَنَازِلَ مَخُوفَةً مَهُولَةً
ومنازل خوفناک وهولناک[مهوله] در انتظار است.

قرآن می فرماید:
《یَوۡمَ تَرَوۡنَهَا تَذۡهَلُ کُلُّ مُرۡضِعَةٍ عَمَّآ أَرۡضَعَتۡ وَ تَضَعُ کُلُّ ذَاتِ حَمۡلٍ حَمۡلَهَا وَ تَرَى ٱلنَّاسَ سُکَٰرَىٰ وَ مَا هُم بِسُکَٰرَىٰ وَلَٰکِنَّ عَذَابَ ٱللَّهِ شَدِیدٞ ؛ حج- ۲》

روزى که آن را مى‌بینید آنچنان وحشتناک است که هر شیردهنده‌اى از آنچه که شیر مى‌دهد، غافل می‌شود و هر حامله‌اى، حمل خود را مى‌اندازد بچه‌را سقط می‌کند و مردم را به صورت مَست و مدهوش می بینید.
در حالى که آنها مست نیستند از وحشت کنترل خود را از دست داده اند

🔶لَا بُدّمِنَ الْوُرُودِ عَلَیْهَا وَ الْوُقُوفِ عِنْدَهَا
راهی به جز وارد شدن به این گذر گاهها ندارید و در هر کدام از این گذرگاهها وقوف می کنید.

🔶وَ اعْلَمُوا أَنَّ مَلَاحِظَ الْمَنِیَّةِ نَحْوَکُمْ دَائِبَةٌ
بدانید! چشم انداز مرگ [منیّه]به شما نزدیک است. [دانیه]

مرگ همراه وچسبیده به شماست،
مرگ با گوشه چشم [مَلاحظ]از نزدیک به شما خیره شده است. این جمله مثل این سخن حضرت است که: از لحظه ای که بدنیا می آیید این طناب مرگ دور گردن شماست ، و روی چهار پایه ای ایستاده اید.اجل فقط منتظر است که دستور صادر شود و این چهار پایه رابزند.

🔶وَ کَأَنَّکُمْ بِمَخَالِبِهَا وَ قَدْ نَشِبَتْ فِیکُمْ
گویی شما را در چنگ گرفته [مَخالب]و چنگالهای خود را در شما فرو برده[نشِبَت]

🔶وَ قَدْ دَهِمَتْکُمْ فِیهَا مُفْظِعَاتُ الْأُمُورِ وَ مُعْضِلَاتُ الْمَحْذُورِ
کارهای دشوار دنیا شما را فرو پوشانیده وبلاهای طاقت فرسای [معضلات]آن شما را فرو برده و غافلگیر کرده [دهِمتکم]

در دیوان منسوب به امیرالمومنین آمده است:
یا موُثِرَ الدُّنیا عَلی دیِنه /
وَتائِهِ الحیران عَن قَصدِهِ/
ای کسی که دنیا را بر دینت ترجیح دادی،
ای کسی که سرگشته میانه راهی،
اَصبَحتَ تَرجُوا الخُلدفیها وَقَد/
تو امید وآرزو داری که همیشه در دنیا بمانی در حالیکه
اَبرَزَ نابُ الموت عَن حَدِّهِ/
نیش مرگ ظاهر شده است وهر لحظه ممکن است تو را از پای درآورد.
هَیهات اِنَّ المَوتِ ذوُ اَسهَم/
هیهات از شما آدمهاکه مرگ را نشناختید .مرگ تیر اندازی است که تیرهای متعدد دارد. ( ذو اسهم)
مَن یَرمِهِ یَومابِها جّردِهِ/
هر کسی که تیر مرگ به سمت او پرتاب شده باشد ممکن نیست بتواند فرار کند این تیری است که قطعا به هدف خواهد خورد.

باز در دیوان امیر المومنین داریم:
إِنَّما الدُنیا فَناءٌ/
این دنیا رفتنی است
لَیسَ لِلدُّنیا ثُبوتُ/
این دنیا ثبوت ندارد
إِنَّما الدُنیا کَبَیتٍ /
دنیا مثل خانه ایست که
نَسَجَتهُ العَنکَبوتُ /
عنکبوت آن را ساخته است.
وَلَقَد یَکفیکَ مِنها، أَیُّها الطالِبُ قوتُ /
دنیا تنهاچیزی که به تو می دهد یک لقمه بخور ونمیر است .
وَلَعَمری عَن قَلیلٍ /
خیلی زمان کوتاه می گذردکه همه میمیرید.
کُلُّ مَن فیها یَموتُ /
هرچه در روی زمین است می میرد.

🔶فَقَطِّعُوا عَلَائِقَ الدُّنْیَا
علائق دنیا را قطع کنید.بند ناف دنیا را قطع کنید.
اگر خواستید وارد دنیای معنویت ، وارد دنیای سیر وسلوک شوید ، باید بند ناف دنیاطلبی را ببرید.

امام صادق علیه السلام :
《مَن تَعَلَّقَ قلبُهُ بالدنیا تَعَلَّقَ قلبُهُ بثلاثِ خصالٍ : هَمٍّ لا یَفنى ، وأمَلٍ لا یُدرَکُ ، ورجاءٍ لا یُنالُ》
هر که به دنیا دل بندد به سه چیز دل بسته. - اندوه بى پایان .
- آرزوى دست نیافتنى .
- امید نارسیدنى .

✅ دنیاطلب نباشید ، خودتان را اسیر نکنید، اسیری ارزش ندارد. آدم حرّ را می خرند تا وقتی عبد هستیم به درد نمی خوریم.
النّاس عَبید الدنیا، مردم برده دنیا هستند .برده ها همیشه گوش به فرمان شیطان هستند، گوش به فرمان دنیا هستند.
حُرّ است که میتواند انتخاب کند، رشد کند. حُرّ را نه میشود تطمیع کرد ونه تهدید.

🔶وَ اسْتَظْهِرُوا بِزَادِ التَّقْوَى
پرهیز گاری را پشتیبان خود کنید و توشه همراه خود کنید.
ظَهر( کمر) تظاهرات دو معنا دارد .
۱- اظهار کردن حق( مانند تظاهرات )
۲- پشت به پشت هم دادن. ( تظاهرات برای اعلام پشت ولایت و انقلاب بودن)

✅ شما باید تکیه گاه محکمی به نام تقوا داشته باشید تا در سختیها وشدائد دنیا و بعد از مرگ نجات پیدا کنید.

اللهم اخرجنا من ظلمات الوهم

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

نام *

پست الکترونيک

سایت یا وبلاگ

پیام *

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:

یا ، یا ، ، <strike> یا <s>، ، ، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، ، ، <a href="" title="">، ، <div align="">

کد امنیتی *

ارقام فارسی و انگلیسی پذیرفته می‌شوند

نظر بصورت خصوصی ارسال شود

پست الکترونیک برای عموم قابل مشاهده باشد

روزگارم #با_کـــریمان طی شده...

مدد ز غیر تو ننگ است یا علی مددی