یار محمدی
بسم الله الرحمن الرحیم
شرح خطبه ها
۱۴۰۱/۸/۳۱ - ۲۶ ربیع الثانی
💢 خطبه ۱۷۱ 💢
این جملات را وقتی حضرت سلام الله علیه تصمیم جنگ با معاویه لعنت الله علیه (جنگ صفین )گرفتند ایراد فرمودند .
به تعبیر حضرت در هیچ جنگی پیش قدم نباشید چون شما حجت دارید و کسی که حجت و استدلال دارد شروع به جنگ نمی کند از طرفی جهان بینی حضرت این است که هیچ گروهی مورد حمله قرار نمیگیرند مگر اینکه خوار میشوند اگر شما سستی کرده، دشمن به خانه کاشانه شما حمله کرد چه برنده باشید چه بازنده، در هر صورت شکست خورده اید. چون زیر ساخت ها و امنیت شما خدشه دار شده است .
لذا حضرت طبق این مبنا که سکوت در مقابل حمله دشمن به ممالک اسلامی درست نیست به جنگ رفتند .
اکثر جملات خطبه دعا است که در نهج البلاغه بابی به نام دعاها وجود ندارد .
🔺این دعای حضرت در هنگام روبرو شدن با جنگ ایراد گردیده و به این معنا است که انسان وقتی با خدا دلش را صاف گرداند ، خدا دلهای دیگران را به سوی انسان می چرخاند و اینکه حتی در اوج سختی ها باید با خدا بود .
در قرآن هم آمده که «اگردعای شما نبود ،خدا به شما اعتنایی نمی کرد »
باید با خدا ائتلاف کرد که مسائل جنبی خود به خود حل میشوند .
💠اللهم ربَ السقفِ المَرفوع ، والجَوِّ المَکفوف
خدایا تو همان کسی هستی که صاحب و مالک این آسمان برافراشته و این جو بسته شده ی متصل هستی .
جو می تواند به معنای آسمان ،که به هم پیوسته و خللی در آن راه ندارد، باشد .
یا برخی آن را به معنای لایه ی ازن میدانند که به هم بسته و پیوسته، و اکسیژن در آن است و از ورود اشعه های خطر ناک به داخل زمین جلوگیری می کند، باشد .
💠الذی جعَلتَهُ مَغِیظاً لِلیلِ والنَهار
تو خدایی که آسمان را خلق کردی در حالیکه که شب را می‌بلعد [مَغیظ] روز میشود و روز را می بلعد و شب می شود.
آسمان، تاریکی شب را می بلعد و روز را نمایان میکند (تعبیر لطیفی بکار رفته نفرمود شب و روز میروند و می آیند)
غروب که شد، آسمان روشنایی روز را می بلعد و شب را نمایان میکند
💠و مَجرَیً للشمسِ والقمَر و مختلَفاً لِلنجومِ السیاره
برافراشت آسمان را محل و مجرای حرکت خورشید و ماه ، رفت و آمد ستاره های متحرک قرار داد
برخی ستاره ها ثابت و برخی متحرکند
که حضرت می فرماید ستاره ها چه ساکن چه متحرک در محلی که تو بر اساس حکمت قرار دادی یا مسیری که تو می دانی حرکت می کنند.
💠وجعلتَ سُکانَهُ سِبطاً مِن ملائکتِک
تو خدایی هستی که در سرتاسر آسمان ساکنان آسمان را که گروه و قبیله ای [سِبطاً] از ملائکه هستند .قرار دادی .
هر کدام از ملائک در موقعیتی وظیفه و ماموریت خود انجام می دهند.
جایگاه اکثرملائک در آسمان است وعده ای جایگاهشان در زمین، وماموریت آنها در روی زمین انجام می شود.
💠لا یَساَمونَ مِن عبادتِک
همان ملائکی که هیچ سختی و رنجی[لایسامون] برای عبادت ندارند .مدام در حال عبادت هستند و لذت می برندو خسته و ملول نمی شوند.
《لایَستَکبِرون عن عبادَته ولا یَسْتَحسِرون
یُسَّبِحون اللیل والنهارلایَفتُرون انبیاء -۲۰》
هر چه عبادت کنند از اشتیاق آنها کم نمی شود.سستی نمی کنند.
(سبط ملایکه)هم در قرآن هم در صحیفه سجادیه قبلاً ذکر شد که محل استقرار برخی ملائکه دراسمان و برخی در زمین ، به تعبیر حضرت سجاد علیه السلام برخی ملائکه روی کوهها هستند که با ابرها حرکت می کنند
🔺 پروردگارا تو با این اوصاف ،حتما می توانی ما را هم کمک کنی.
💠و ربَ هذهِ الارضِ التی جعَلتها قراراً لِلاَنامِ
تو ان خدایی هستی، طوری موجودات را روی زمینی که اضطراب وزلزله دارد، قرار داده ای که مایه ی آسایش و قرار انسانها[انام] می باشد .
💠و مدرَجاً لِلهَوامِّ والانعام
تو خدایی هستی که زمین را محل راه رفتن[مدرَجاً]حشرات [هوام]و چهار پایان[انعام] قراردادی ..
ای خدایی که زمین را محل رفت و آمد مجموع حیوانات و حشرات قرار دادی.
زمین ،قرار انسان شد و برای حیوان محل آمد و شد.
حیوانات حرکت و تکاپوی زیادی دارند
لذا فرمود زمین مدرج ( حرکت) حیوان است.
ولی تکاپوی انسان باندازه ی حیوان نیست
فرمود زمین مهد و قرار انسان شد .
💠و ما لا یُحصی مما یُری وما لا یُری
تو همان خدایی هستی که کاملا بر آنان که دیده می شوند (انسان و حیوان و ..)
و آنان که دیده نمی شوند، مسلط هستی.
دیده نشدن موجودات دو قول دارد.
آیت الله مکارم :این اعجاز نهج البلاغه ست
به موجود زنده اشاره دارد که قابل دیدن نیست مثل میکروب ، ویروس، چشم مسلح میخواهد.
دیگر شارحین :صحبت از جانداران ظاهری نیست. زمین محل زندگی اجنه هم هست حق آب و خاک دارند پیش از انسان هم بودند.
همه در روی زمین کنار هم زندگی میکنند، بدون اینکه متوجه بشوند. هرکدام ،عالم و دنیای خود را دارند.
《اَلَم نَجعَلِ الارضَ کِفاتاً مرسلات -۲۵ 》
آیا زمین را محل اجتماع شما قرار ندادیم .
دلیل دیده نشدن برخی موجودات ،
یا از جهت ریز بودن است ، ویا اینکه اصلا جسمانی نیستند که دیده بشوند
💠و ربّ الجبالِ الرَواسی التی جعلتَها لِلاَرضِ اَوتاداُ ولِلخلقِ اِعتِمادا
خدایا از تو استمداد می طلبم چون تو خدای کوههای محکم هستی که آنها را میخ [اوتاد]محکم که در صفحات زمین فرو رفته قرار دادی که از زلزله مداوم جلوگیری می کنند.
و این کوهها را تکیه گاه [اعتماد]مردم قرار دادی. (به دو معنا ۱- ارامش مردم از اینکه زمین لرزش دائمی ندارد.
۲- حیات انسان وابسته به کوه؛
کوه باعث متراکم کردن ابرها و ایجاد باران میشود. مواد غذایی و دارویی که در دامنه کوهها وجود دارد. یا در قدیم ساخت خانه در دامنه کوهها بوده . لذا تکیه گاه انسان می باشد.
🔺 خدایا تو تمام نعمتها را به ما دادی و تو در مرحله جنگ هم قدرت همراهی با ما و رفع مشکل ما را داری .
دعا در مواقعی هم که احتمال اسارت و شهادت می رود موضوعیت دارد .
در حال اعزام به جنگ ،بعد از مناجات اینچنینی حضرت مردم را هم داخل در دعای خود میکند :
💠و اِن اَظهَرتنا علی عدُوِنا فجَنِبنَا البَغَیَ ، و سَدِدنا لِلحقِّ
خدایا اگر ما را بر دشمن پیروز کردی [اَظهرتنا]ما را از بغی و ظلم باز دار و در راه حق ما را محکم کن .[سَدِدنا]
🔺 دو آفت پیروزی ؛
۱- بغی (ظلم )بدون محاکمه و توجه به احکام شرعی حکم صادر کردن
۲- به جای حق بنشینیم و دیگران را به خود دعوت کنیم و خدا را فراموش کنیم .
💠واِن اَظهَرتَهم علینا فاررزُقنَا الشهاده ، و اَعصِمنا منَ الفتنه
اگر قرار شد آنها بر ما پیروز شوند [اَظهرتَهم]در این مسیر ما را به شهادت برسان و پناه می بریم به تو شکست بخوریم ولی شکستی که فتنه به دنبال آن باشد. و فتنه می تواند این باشد که حکومت به دست نا اهل بیفتد و سبب ذلت دین شود.
یا اینکه برخی از مردم کوته بین بیان کنند که اگر علی بر حق باشد شکست نمیخورد و حالا که شکست خورده پس بر حق نبوده است .
ولی واقعیت این است: اگر اطاعت مردم از ولی باشد بر حق بودن او برای پیروزی کافی است وگرنه مردم مطیع و همراه نباشند پیروزی حاصل نمی گردد .
🔺از این کلام معلوم می شود.
هر کجا تنگه ای رها و از آن غفلت شود،دشمن بدنبال پیروزی می گردد. در هر زمینه ای که باشد. سیاسی ، اقتصادی ،فرهنگی، دیپلماسی
هر کجا احساس غلبه کند. بلافاصله فتنه های دشمن آغاز می شود
فراخوان عمومی حضرت:
« مخاطب همه ما در همه زمان ها» ؛
💠اینَ المانعُ لِلذِمار
( هر چیز مقدس که حفظ آن واجب است، حجاب ،ناموس ،کشور ،دین ،اعتقادات ... ) را ذمار گویند.
جوانمردانی که از ذمار دفاع می کنند، کجا هستند ؟؟
💠والغائرُ عندَ نزولِ ِ الحقائقِ مِن اهلِ الحِفاظ
آن غیور مردانی[غائز] که در هنگام نزول سختی ها ،مشکلات شدید ،پای بند عهد و پیمان خود ماندند کجا هستند.
کجا هستند جوانمردانی که مدافع حریم بشوند.و از نوامیس ، مرزهای اسلام ، آبرو و اعتقادات دینی دفاع کنند.
/کجا هستند انسانهای با شرف و غیرتمند ،
در بحبوحهْ مشکلات ، در آن لحظه ای که آتش جنگ بر افروخته می شود.
محکم بایستند و از عهد و پیمان خود، از کیان اسلام در مقابل این دشمنان ، محافظت کنند.
«الذینَ قالوا رَبُنا اللهُ ثُمَ اسْتَقاموا ..قصص - ۲۰»کسانیکه ادعای ایمان و با خدا بودن رادارند.گفتند :پروردگار ما خداست
سپس ، استقامت و پایمردی کنند .
کجایند مدافعان مستحکم ، که در رکاب علی باشند تا از مقدسات دفاع کنیم.
🔺فرق مومن و منافق هم در این است که مومن می بیند کجا مشکلی هست آنجا حاضر می شود و جان خود را فدا می کند ولی منافق در جایی پنهان می شود .
در زمان کنونی آنان که در مقابل داعش ،منافق،کوموله و...سینه سپر کرده اند ،آیا یار امیر المومنین (ع)نیستند؟آیا اینها پا در رکاب مالک در جنگ با معاویه بعد از گذشت سالها نیستند ؟
💠العارُ ورائَکم ، والجنهُ اَمامَکم
ننگ و عار و خجالت پشت سر شماست و بهشت رو در روی شماست .
یک جمله کنایی هم خطاب به حاضرین دارند:
کسانی که در کنار علی هستید،شاید اوضاع جنگ سخت شود. بدانید اگر معرکه را ترک کنید و به عقب برگردید، پشت سر شما ، مهر ننگ و عار ابدی بر پیشانی تان، زده خواهد شد.لعن و نفرین خواهید شد که چرا صحنه را ترک کردیداما اگر ایستاده وصبوری کردید روبروی شما دشمن نیست ،بلکه جنت است .
《و اَبشِروابالجَنَةِ التی کنتُم تُوعَدون فصلت -۳۰》
اگر بدل دشمن زده پشت نکردید ، در واقع جهنم را از بین می برید و مقابل شما دیگر دشمن نیست بلکه جنت و رضوان الهی است .
《 نُزُ لاً مِن غفورٕ رحیم فصلت - ۳۳》
پذیرایی خداوند مهربان از شماست.
🔺ارتباط دعا با بقیه جملات در اینست:
موثر بودن دعا در سخت ترین لحظات ،
در وسط معرکه ی جنگ ،در خشن ترین موقعیتها ،لطیف ترین حالات دعاست .
موضع اجابت است.
خدا می شنود و به گوش دنیا می رساند.
گاهی جنگ با خود ، با نفس است .
هر کدام از صفات رذیله ، جنگ و جدال میخواهد تا نابود شود.
درون ما مستمراً ، جنگ سختی ، ادامه دارد
از بیرون هم مدام مورد تهاجم هستیم.این دعاست که روح را جلا میدهد.ولطیف میکند .
🔺حضرت در خطبه ۲۷فرمود :جهاد بابی از ابواب بهشت است اگر کسی به جهاد از روی خستگی و سختی و ...روی برگرداند ،خدا لباس ذلت بر تن او می کند و بلا از هر طرف به او روی می آورد .باید رو در روی دشمن
جان داد که این اوج شرافت و بهشت است .
اللهم تقبل منّا هذا الدعاء
غفرالله لی و لکم الحمدلله رب العالمین
زمانه بر سر جنگ است یا علی مددی
مدد به غیر تو ننگ است یا علی مددی