یار محمدی
بسم الله الرحمن الرحیم
شرح خطبه ها
۱۴۰۱/۸/۱۶ - ۱۲ربیع الثانی
💢خطبه ۱۶۱💢
فی صفة النبی و أهل بیته
و فیها یعظ بالتقوى
این خطبه درباره نبی مکرم صلی الله علیه و آله و اهل بیت ایشان ودین اسلام و توصیه های اخلاقی و تقوا می باشد .
💠ابْتَعَثَهُ بِالنُّورِ الْمُضِیءِوَ الْبُرْهَانِ الْجَلِیِّ وَ الْمِنْهَاجِ الْبَادِی وَ الْکِتَابِ الْهَادِی
خداوند پیامبررا با نور درخشنده که همان نور نبوت، که در وجود رسول الله (ص)نمایان بود وبا براهین آشکار و واضح(معجزات) که موید رسالت ایشان بودند. و با راهی روشن یعنی شریعت و دینی که آورد وبا قرآن هدایت گر ، مبعوث گردانید .
پیامبر وقتی مبعوث کردید که این چهار ابزار و وسایل برای هدایت به او داده شده بود .
برخی شارحین گفته اند این چهار مورد، چهار صفت قرآن هستند .
💠أُسْرَتُهُ خَیْرُ أُسْرَةٍ
خانواده پیامبر (ص)بهترین خانواده ها بودند .کلمه أسره در عربی به معنای قدرت و قوت است .که خانواده ایشان (حمزه سیدالشهدا ،عبدالمطلب ابوطالب و...! پشتوانه محکمی برای ایشان بودند
🔺در خطبه ۲۴هم با همین مضمون فرمود: انسان هر چقدر هم که پولدار باشدبی نیاز از خانواده نیست .و آنها از او باید دفاع کنند .
💠 وَ شَجَرَتُهُ خَیْرُ شَجَرَةٍ، أَغْصَانُهَا مُعْتَدِلَةٌ وَ ثِمَارُهَا مُتَهَدِّلَةٌ،
درخت خاندان پیامبر (ص)بهترین درخت و شجره است (خاندان منظور اجداد رسول الله هستند).شاخه های این درخت کنایه از بنی هاشم معتدل و مستقیم هستند و هیچ کجی در آنها راه ندارد و میوه های آن آویزان [مُتهدله]کنایه از دسترس بودن می‌باشد .
🔺ابو حمزه ثمالی از امام باقر علیه السلام سوال کرد که « کشجرة طیبة أصلها ثابت وفرعها فی السماء »در قرآن یعنی چه ؟
امام پاسخ فرمودند حضرت رسول (ص)فرمودند اصل این درخت من هستم و علی (ع)فرع آن و ائمه علیهم السلام شاخ و برگ هستند و علم ما اهل بیت میوه ها
و برگ این درخت شیعیان ما هستند .
متن نویسی : یار محمدی
💠مَوْلِدُهُ بِمَکَّةَ وَ هِجْرَتُهُ بِطَیْبَةَ
پیامبر(ص)تولدشان در مکه ولی هجرتشان در یک منزل طیب و پاک (مدینه )بود .
🔺طیب را به جایی که آب و هوای خوب و درختان فراوان دارد اطلاق می کنند .
طیب بودن هم از نظر شرایط ظاهری و هم باطن است .
💠عَلَا بِهَا ذِکْرُهُ وَ امْتَدَّ مِنْهَا صَوْتُهُ
نام پیامبر بلندی گرفت و صوت دعوت پیامبر به همگان رسید درست است که پیامبر (ص)غریب بود ولی اگر امری را خدا بخواهد نام او را از همان مکان غربت که هست پخش میفرماید .
💠 أَرْسَلَهُ بِحُجَّةٍ کَافِیَةٍ
خداوند پیامبر را فرستاد با حجت و برهان کافی(کافی بودن یعنی وقتی فردی شنید او را کفایت می کند )دین پیامبر (ص) یک دین عقلانی که کاملا قابل اثبات است می‌باشد.
💠 وَ مَوْعِظَةٍ شَافِیَةٍ
خدا پیامبر را با موعظه های شفا بخش فرستاد.
مانند عرفانهای نوظهور که به بهانه پاسخ دادن به سوالات و ... انسان را گمراه می کنند نیست .
💠وَ دَعْوَةٍ مُتَلَافِیَةٍ
و خداوند حضرت را با دعوت جبران کننده فرستاد .اسلامی که پیامبر دعوت کرد تمام کجی های انسان را جبران می کند
💠أَظْهَرَ بِهِ الشَّرَائِعَ الْمَجْهُولَةَ
خداوند به سبب پیامبر احکام پنهان شده ی ادیان را که علمای آنها پنهان کرده بودند. می دانستند ولی پنهان داشته بودند ،آشکار کرد .
🔺( یَا أَهْلَ الْکِتَابِ قَدْ جَاءَکُمْ رَسُولُنَا یُبَیِّنُ لَکُمْ کَثِیرًا مِّمَّا کُنتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْکِتَابِ وَیَعْفُو عَن کَثِیرٍ ۚ قَدْ جَاءَکُم مِّنَ اللَّهِ نُورٌ وَکِتَابٌ مُّبِینٌ)
[ المائدة: 15]
💠وقَمَعَ بِهِ الْبِدَعَ الْمَدْخُولَةَ
به سبب پیامبر (ص) بدعتهایی که وارد ادیان و کتب آسمانی شده بود ریشه کن کرد..
یکی از بدترین بدعتها این بود که وقتی دین به آنها عرضه میشد می گفتند اجداد ما بر چیز دیگر پیروی می کردند
💠وَ بَیَّنَ بِهِ الْأَحْکَامَ الْمَفْصُولَةَ
مفصوله دو‌معنی :
۱- خدا به سبب پیامبر احکام را مفصل بیان فرمود
۲- پیامبر احکامی آورد که هر کس به آن احکام عمل کند بین او و دیگران فاصله و فرق وجود دارد
💠فَ "مَنْ یَبْتَغِ غَیْرَ الْإِسْلامِ دِیناً" تَتَحَقَّقْ شِقْوَتُهُ وَ تَنْفَصِمْ عُرْوَتُهُ وَ تَعْظُمْ کَبْوَتُهُ وَ یَکُنْ مَآبُهُ إِلَى الْحُزْنِ الطَّوِیلِ وَ الْعَذَابِ الْوَبِیلِ
هر کس بعد از آنکه دلایل و دین به او رسیده دینی غیر از اسلام برگزیند.
۱- شقاوت و انحراف او قطعی و حتمی است
۲- دست آویز او پاره شده [تَنقصِم]
۳- سقوط سنگین و شدید را تجربه می کند.[کبوَتُه]
۴- ناراحتی و عذاب طولانی و مهلک و کشنده وبال [وَبیل] او می گردد.
🔺اگر کسی به دین اسلام واقعی عمل کندبه این چهار مورد دچار نمی شود پس اگر کسی دچار هر یک از این موارد گردید اسلام او آن اسلام که حضرت امیر علیه السلام فرمود نیست .
💠وَ أَتَوَکَّلُ عَلَى اللَّهِ تَوَکُّلَ الْإِنَابَةِ
حضرت می فرماید :من به خدا توکلی می کنم که توکلم بازگشت به سوی خدا باشد.
بعضی از ما توکلمان باز گشت به سوی خدا نیست .توکل واقعی یعنی امور را به خدا سپردن است.
💠 وَ أَسْتَرْشِدُهُ السَّبِیلَ
و از خدا طلب هدایت می کنم که مرا به راهی هدایت کند .
💠إِلَیْهِالْمُؤَدِّیَةَ إِلَى جَنَّتِهِ الْقَاصِدَةَ إِلَى مَحَلِّ رَغْبَتِهِ
راهی که انسان را به بهشت می رساند . و مستقیم انسان را به منزلگاه رضایت و رغبت خدا می رساند
🔺مهم این است که غیر از حقانیت رسول، ما هم پا در میدان بگذاریم و متخلق به اخلاق دین شویم
بخش دوم : توصیه های اخلاقی
💠أُوصِیکُمْ عِبَادَ اللَّهِ بِتَقْوَى اللَّهِ وَ طَاعَتِهِ
ای بندگان خدا همه شما را به تقوا(ترک محرمات) و اطاعت خدا (انجام واجبات)
دعوت می کنم
💠فَإِنَّهَا النَّجَاةُ غَداً وَ الْمَنْجَاةُ أَبَداً
این طاعت و تقوا موجب نجات در قیامت و نجات همیشگی در دنیا و آخرت است .
نجات دو معنی دارد
۱- مکان مرتفع که سیلاب به آن نمی رسد.تقوا همان مکان مرتفع است که سیل گناه و عذاب خدا به آن نمیرسد.
۲- شتر تندرو به نام نجات که در بیابان مسافران در راه مانده را سوار آن کرده و از مهلکه بیابان به در می برد تقوا همان شتر تندرو است .
💠رَهَّبَ فَأَبْلَغَ وَ رَغَّبَ فَأَسْبَغَ
خدا شما را ترسانده وهمیشه این ترساندن با انذار و هشدارهای بلیغ بوده
و در مورد طاعت شما را تشویق کرده که این را هم کامل انجام داده[فاَسبَغ]
💠 وَ وَصَفَ لَکُمُ الدُّنْیَا وَ انْقِطَاعَهَا وَ زَوَالَهَا وَ انْتِقَالَهَا
یکی از توصیفات خدا که مارا انذار داده، اینست که وقتی در مورد دنیا شرح داده، فرمود که شما با مرگ از این دنیا منقطع می شوید ،هر نعمتی به شما داده شود به زودی گرفته می شود و نعمتها دست به دست می شود از یکی گرفته و به دیگری داده می شود 《 وَ تِلکَ الاَیّامُ نُداوِلُها بَینَ النّاس ۱۴۰ آل عمران 》
💠فَأَعْرِضُوا عَمَّا یُعْجِبُکُمْ فِیهَا لِقِلَّةِ مَا یَصْحَبُکُمْ مِنْهَا
ای مردم از عجایبی که در دنیا می بینید (زر و زیور و ...که شما را به تعجب وا میدارد )اعراض کنید چون بسیار اندک با شما مصاحبت می کند .وقتی چیزی از دست رفتنی است دل بستنی نیست .
💠أَقْرَبُ دَارٍ مِنْ سَخَطِ اللَّهِ وَ أَبْعَدُهَا مِنْ رِضْوَانِ اللَّهِ
دنیا نزدیکترین مکان به خشم و غصب خدا، و دورترین مکان از رضوان خدا است .
🔺حضرت در نهج البلاغه تعریف از دنیا هم داشته اند دنیایی که ما را بهشتی کند و محبت اهل بیت را در دل ما زنده کند .دنیایی که مزرعه آخرت و پل رسیدن ما به بهشت باشد.
💠 فَغُضُّوا عَنْکُمْ عِبَادَ اللَّهِ غُمُومَهَا وَ أَشْغَالَهَا
ای مردم از غم‌های دنیا چشم پوشی کنید[غَضَوا] چشم پایین بیندازیدچون تمام می شوند و مشغول این دنیا نشوید.
💠لِمَا قَدْ أَیْقَنْتُمْ بِهِ مِنْ فِرَاقِهَا وَ تَصَرُّفِ حَالاتِهَا
چون یقین داریم روزی از این دنیا می رویم .و تمام امور دنیا تغییر می کند. غنا به فقر ، صحت به بیماری ، زیبا به زشت و بالعکس تغییر میکند.
💠 فَاحْذَرُوهَا حَذَرَ الشَّفِیقِ النَّاصِحِ وَ الْمُجِدِّ الْکَادِحِ
ای مردم از دنیا، مانند یک دوست مهربان و دلسوز و یک دوست با کوشش با رنج، شما را اگاه میکند، حذر کنید .
منظور حضرت از شفیق ترین دوست ،خود انسان است.
💠 اعْتَبِرُوا بِمَا قَدْ رَأَیْتُمْ مِنْ مَصَارِعِ الْقُرُونِ قَبْلَکُمْ
ای مردم به آنچه با چشم خود دیدید یا شنیدید یا خواندید عبرت بگیرید قتلگاه ایام گذشته را ببینید
قبرهایشان را که تبدیل به فضای سبز یا .. شده ببینید
💠قَدْ تَزَایَلَتْ أَوْصَالُهُمْ وَ زَالَتْ أَبْصَارُهُمْ وَ أَسْمَاعُهُمْ
ببینید مفاصل [اَوصال]و چشم و گوش آنها نابود شدند
برخی شارحین طور دیگر گفته اند :
در مورد سلاطین که افراد دیگر چشم و گوش آنها بودند جاسوسی آنها را می کردند. که پس از مرگ هیچکدام را ندارند
💠وَ ذَهَبَ شَرَفُهُمْ وَ عِزُّهُمْ
با مرگ عزت و شرف آنها رفت
💠وَ انْقَطَعَ سُرُورُهُمْ وَ نَعِیمُهُمْ
همه خوشی ونعمتهایشان قطع شد.
💠فَبُدِّلُوا بِقُرْبِ الْأَوْلَادِ فَقْدَهَا وَ بِصُحْبَةِ الْأَزْوَاجِ مُفَارَقَتَهَا
به مفارقت از اولاد و دوری از همنشین و ازواج خود مبتلا شدند. همه تبدیل به جدایی شدند.
《اعْلَمُوا أَنَّما أَمْوالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ فِتْنَةٌ وَ أَنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِیمٌ انفال - ۲۸》
💠، لَا یَتَفَاخَرُونَ وَ لَا یَتَنَاسَلُونَ وَ لَا یَتَزَاوَرُونَ وَ لَا یَتَحَاوَرُونَ
آنجا تفاخری نیست، زاد وولدی نیست[یَتَناسَلون] محاوره وزیار تی[یَتَزاوَرون] با هم ندارند.
🔺 مومنین در قبر به اذن خدا با هم ملاقات و به زیارت هم می‌روند ولی اموات دیگر دچار عذاب هستند.
💠فَاحْذَرُوا عِبَادَ اللَّهِ، حَذَرَ الْغَالِبِ لِنَفْسِهِ، الْمَانِعِ لِشَهْوَتِهِ، النَّاظِرِ بِعَقْلِهِ
بندگان خدا مراقب باشید حواستان به عوامل انحرافی باشد. مانند :
کسی که بر نفس خود غلبه کرده و پیروز شده بر حذر باشید. اگر بر نفس غالب نشدید نفس برشما غلبه می کند.
و مانند کسی که از شهوت ممانعت کرده،برحذر باشید.
وکسی که با عقل می بیند.
🔺سه هشدار
غالب نشدن نفس
شهوت مانع رسیدن
به جای نگاه عاقلانه با وهم و خیال دیدن
💠فَإِنَّ الْأَمْرَ وَاضِحٌ وَ الْعَلَمَ قَائِمٌ وَ الطَّرِیقَ جَدَدٌ وَ السَّبِیلَ قَصْد
عبرت بگیریم همه چیز واضح و نشانه های جاده قائم و راه هموار ایت. (راه اطاعت هموار و راه گناه ناهموار است )راه مستقیم است هیچ عذری پذیرفته نیست
غفرالله لی و لکم الحمدلله رب العالمین
N Kazemi
الحمدلله رب العالمین
تلخ کام اکنون به دورانیم با درد فراق
تا کجا یابیم شیرین لطف گفتار شما