شرح خطبه صد و چهل و سه نهج البلاغه :: روزگارم #با

شرح خطبه صد و چهل و سه نهج البلاغه

پخش و دانلود صوت

۰۱/۰۷/۱۴

محمد کاظمی نیا

نظرات (۱)

۱۷ مهر ۰۱ ، ۰۹:۱۵

یار علی

بسم الله الرحمن الرحیم
شرح نهج البلاغه
۱۴۰۱/۷/۱۴ - ۹ ربیع آلاول

💢 خطبه ۱۴۳ 💢
در طلب باران
در خطبه ۱۱۵ نماز باران آمده.

بخش اول خطبه : توحیدی

🔶اَلا و اِنَ الارضَ آلتی تَحمِلُکم (تُقِلُکم ) ، والسماءَ آلتی تُظِلُکم، مُطیعَتانِ لِربکم
آگاه باشید که قطعا اینطور است.
(ما یا نمی‌دانیم اگر هم بدانیم باور نداریم ، دانستنیهای ما به باور نرسیده)
بدانید زمینی که شما را به دوش گرفته و حمل میکند. و آسمانی که بر سر شما سایه افکنده است. هر دو صاحب اختیار خود نیستند. و اختیار آنها بدست خداست. هر دو مطیع خدا هستند.

🔶وما اَصبَحَتا تَجودان لکم بِبرِکتِهما تَوجُعَاً لکم
آسمان و زمین به سبب برکتشان بشما مردم جود و کرم نمی کنند. از روی ترس یا دلسوزی ، باران برکت خود را نازل نمی‌کنند.

🔶ولا زُلفةً إلبکم
بخاطر تقرب بشما باران نمی بارد.
آسمان، مانند انسان نیست که بخاطر نزدیک شدن به دیگری جود میکند.

🔶ولا لخیرِ تَجُوانِهِ ممکن ولکن اُمَرَتا بمنافِعِکم فاَطاعَتا
بخاطر اینکه امید خیری به شما داشته باشند، جود نمی کنند.
آسمان محتاج خیری نیست که پیش دستی کند تا از کسی لطفی ببیند. ولیکن آسمان و زمین در برابر امر خدا مأمور شده اند که برکت را نازل کنند و آن دو هم اطاعت کرده اند.

✅ما باید یاد بگیریم که برای دلخوشی این و آن ، برای تقدیس و تمجید دیگران کاری نکنیم. بلکه آنچه را خدا گفته در نظر بگیریم و رضایت خدا را مد نظر داشته باشیم نه دیگران را.
فکر میکنیم آسمان و زمین جماد هستند و فهم و شعور ندارند. اینهم نشان فهم و شعورشان.

🔶واُقیمَتا علیٰ حدودِ مَصالِحِکم فاَقامَتا
آسمان و زمین را خدا برپا داشته است تا خیررا به شما برساند. آنها هم قیام کردند تا منافع و مصالح خلق را برسانند.

✅ بخش اول خطبه توحیدی ست.
ابر باران زا ، آفتاب ، آب تبدیل به بخار ، باد ، حرکت ، متمرکز شدن و تبدیل شدن آن به یک باران نافع، همه اسباب هستند ، مسبب الاسباب خداست. باران را از اسباب طبیعی طلب نکنید. آن مسبب اصل است.
پس ، ابتدا مردم را توصیه به امر توحید می کند. شرط اول استجابت دعا توحید است.
توحید نه در الفاظ، بلکه توحید در عمل باشد.

بخش دوم : استغفار

🔶اِنَ اللهَ یَبتَلی عبادَه عندَ الاعمالِ السیئه
خدای متعال گرفتار و مبتلا می کند زمانی که از انسان عمل سیئه ای سر بزند.

🔶بنقصِ الثمرات ، و حَبسِ البرَکاتِ ، واِغلاقِ خزائِنِ الخیرات
مبتلا به چند چیز میکند : نقص ثمرات و میوه ها، برکات حبس میشود، باب گنجینه خیر ها بسته می گردد.

✳️ ابتلائات دلایل مختلفی دارند.
یکی از آنها بحث هوشیاری و بیداری انسان است. « وما اَرسلنا فی قریةٕ اِلا اَخَذنا بِالبَأساءِ والضَُراءِ لعلهم یَتََضََرََعون انعام -۴۶»
در بدو ورود هر پیامبری در هر منطقه ای برای مردم رنج و سختی آوردیم تا تضرع داشته باشند و هوشیارشوند.

✅ نقص ثمرات کمبود میوه است خوراک کم میشود اما معنای کافی نقص ثمره اینست:
ثمرهٔ هر کسی چیزی هست. ثمره ی کشاورز میوه سر درخت است.
ثمره ی نانوا نانی هست که بدست مردم میرساند.
ثمره ی عالِم علم اوست و ثمرهٔ مومن تقواست.
اگر گناه کبیره انجام شود ثمرات از دست میرود. علم بی اثر میشود. مومن ثمره ندارد تو خالی و بی ثمر است. ثمره یا ازبین میرود و یا کم میشود.

🔶لِیَتوبَ تائِب ، و یُقلِعَ مُقلِع
درمان نقص ثمرات اینست.
تا خطاکار به خطای خود واقف شده ، و توبه کار باشد. و دست از گناه بردارد کسی که باید دست بکشد. [مُقلِع]

🔶و یَتذَکرُ متَذَکر ، ویَزدَجِرَ مُزدَجِر
انسان هوشیار و متذکر شود.
وان کسی که میخواهد باز ایستد.

وقتی بلا آمد هرکسی به فراخور حال خود نتیجه ای می گیرد.
یک نفر توبه کار میشود. یک نفر دست از گناه کشیده، دیندار بخواب رفته متذکر می گردد، و یک نفر از ارتکاب گناه باز می ایستد.

🔶وقد جعلَ اللهُ الاِستغفارَ سَبباً لِدُرُورِ الرزق و رحمة الخلق
خدای متعال توبه و استغفار را سبب قرار داد برای ریزش [دُرُور] رزق ، و برای رساندن رحمت به خلق. که از ثمرات استغفار است.

🔶فقال سبحانه : اِستَغفِروا ربکم انهُ کانَ غفارا یُرسِلِ السماءَ علیکم مِدراراً و یُمدِدکم باَموالٕ و بَنین و یجعَل لکم اَنهارا«نوح - ۱۲»
خدای رحمان فرمود: طلب بخشش کنید که خدا آمرزنده است. آسمان را به طور فراوان بر شما می بارد و با اموال و فرزندان شما را مدد میرساند. و چشمه های شما پر آب میشود.
استغفار فقط به صرف الفاظ نیست ، به شرط بازگشت، باز کردن در رحمت در دنیا هست

🔶فرَحِمَ اللهُ امرَأً اِستقبَلَ تَوبَتَهُ ،واستَقالَ خَطیئَتَه
خدا رحمت کند کسی را که به استقبال توبه میرود. و مرحبا بر کسی که از گناهان و ذمه آن خود را برئ میکند [اِستقال]

🔶 بادَرَ مَنیَّتَته
رحمت به کسی که بر مرگ مبادرت ورزیده و پیشی بگیرد.
از دو حالت بیرون نیست ،یا مرگ بر انسان پیشی می گیرد.یا انسان بر مرگ .
سبقت گرفتن انسان بر مرگ سعادت است.
اما مرگ قبل از استغفار و توبه پیش افتاد راه اقاله و بخشش بسته میشود.

✅ شرط اول استجابت دعا موحد بودن و شرط دوم استغفار است. و استغفار هم فقط از گناه نیست. و معصوم گناه ندارد اما استغفار دارد بازشدن درهای رحمت الهی است.

بخش سوم: دعا کردن

🔶اللهم اِنا خَرَجنا آلیک مِن تحتِ الاَستارِ والاَکنان بعدَ عَجیجَ البَهائم والولدان
خدایا ؛ ما از زیر سقفهای خانه ها [اَستار]خارج شدیم( به اضطرار ، اینکه متوجه باشیم از دست کسی کاری بر نمی آید.)
بعد از بلند شدن ناله کودکان و ضجهٔ حیوانات،
بسمت تو آمدیم.

🔶راغبینَ فی رحمتِک ، و راجینَ فضلَ نعمتِک
آمدیم در حالیکه به رحمت تو رغبت داریم ،
وبه فضل و نعمت تو امیدواریم[راجین]
تو لطف و رحمت بر ما داشته باش.

🔶وخائِفینَ مِن عذاب و نِقمتِک
ما خوف داریم مبادا ما را نبخشیده و در وضعیت خشکسالی نگهداری .و عذاب تو بر ما نازل شود.

🔶اللهم فاسقِنا غَیثَک ، ولا تَجعَلنا منَ القانطین، ولا تُهلِکنا بالسُِنین
خدایا؛ باران را نازل فرما و ما را با آن سیراب کن.[فاسقنا]
ما را از درگاه خود نامید نکن. و ما را بخاطر خشکسالی به هلاکت نیانداز
(سنین : سالها ، اما در کنار هلاکت آمده یک اصطلاح است ، سالهای قحطی میشود)

« مَطَر» هم مطلق باران است. نافع باشد یا ضار. یک بار سود دارد یک بار خسارت دارد.
اما باران منفعت محض «غیث» است . بارانی که برای موجودات سود محض باشد.

🔶ولا تُواخِذنا بما فعَلَ السُفَهاءُ مِنّا یا ارحم الراحمین
خدایا بخاطر آنچه که سفیهان ما از خطا انجام دادند، ما را مواخذه نکن. و انتقام مگیر.

🔶اللهم اِنا خَرَجنا الیکَ نَشکوا الیکَ ما لا یَخفیٰ علیکَ
خدایا ؛ ما بسمت تو آمدیم ، شکایت بدرگاه تو آوردیم (از روزگار، قحطی، کمبود، شدائد) همه چیز را تو میدانی و هیچ بر تو مخفی نیست.

✳️ چرا شرح حال بگوییم برای خدایی که از همه حالات باخبر و اسرا و سر درون را میداند.توضیح و تفصیلات برای چیست؟!

پاسخ: گاهی بیان جزئیات موجب طولانی شدن مطالب با خداست و ریز حرف زدن مناجات را طولانی میکند. پسندیده است که حرف زدن با خدا طولانی باشد.
امام صادق علیه السلام:
خدا همه خواسته ها را میداند ولیکن دوست دارد که حوائج و مشکلات را شرح دهید. این شرح دادن موضوعیت دارد.
از جهت روانی هم بیان کردن حرف ، تخیله شدن و اثر روان و درمان دارد.

✳️ دومین اثر جزئیات گفتن با خدا، باعث متوجه شدن نعمت وعظمت ان میشود.
کلی گفتن لفظ باران پیچیدگی دارد.اما حضرت با جزئیات توضیح میدهد، بارانی که نافع ، به داخل شهر سیلاب نکند ، گودی‌ها پر ، نباتات رویش ، برگها سبز با طراوت، میوه ها رسبده باشد. نشان می دهد یک باران چقدر دست اندر کار دارد. وهمه چیز وابسته به همین باران است. ومتوجه نعمتهای بزرگتر می کند.

🔶حینَ اَلتَجَأنا المَضایقُ الوَعرَةُ
در تنگناهای شدید[مضایق وعره] بتو پناه آورده ایم. ما کسی نبودیم به این راحتی بدرگاه تو رو کنیم ، این سختی ها بود که ما را به تو پناهنده کرد.[التجأنا]

🔶و اَجائَتنَا المَقاحِطُ المُجدِیَةُ
قحطی [مقاحِط]و کمبود نعمت [مُجدبه] خشکسالی که به سبب آن نعمتها از بین رفتند.
ما را به آمدن بسمت تو مجبور کرد.

🔶واَعیَِتَنَا المَطالِبُ المُتَعَسِرَة
ما را خسته و عاجز کرد [اعیتنا] خواسته های سخت که عُسر دارد و از ما دست بردار نیست.

🔶و تَلاحَمَت علینَا الفتنُ المُستَعصَعَبَه
فتنه های سخت با گوشت و پوست ما عجین شده [تَلاحمَت] با تمام وجود این سختی و رنج را درک می کنیم.

🔶اللهم اِنا نَساَلُکَ اَن لا تَرُدَّنا خائبین،ولا تَقلِبنا راجمین
خدایا؛ از تو درخواست میکنیم ، ما را نا امید ومصیبت زده [راجمین] برنگردان. ما سرشکسته و نومید برنگردیم.

🔶ولا تُخاطِبنا بذنوبِنا، ولا تُقایِسنا باَعمالِنا
ما را بمانند گنهکاران و بخاطر گناه، مورد خطاب و مذمت قرار نده.
وقتی با کوه گناه با استغفار و توبه آمدیم یعنی خدا بخشیده و مانند گنهکار حرف نمی‌زند.
وما را با اعمالمان مقایسه نکن.
به مقتضای گناهان با ما برخورد نکن.
« الٰهنا عامِلنا بفضلِک و لا تُعامِلنا بعدلِک »
با فضل خود با ما رفتار کن نه با عدل خود.

🔶اللهم انصُر علینا غَیثَکَ و برَکتَک و رزقَک و رحمتَک
خدایا؛ باران نافع را برای ما بگستران، بارانی که اضطرار ما را درمان کند، سرتاسر رحمت و نافع باشد. بارانی که در آن هیچ ضرری نباشد.
بارانی که رزق و رحمت و برکت تو را بر ما بگستراند.

🔶واسقِنا سُقیانا نافعةً مُرویَّةً مُعشِبَة
ما را با یک بارانی سیراب فرما که سودمند باشد، سیراب کننده باشد [مُرویه]
بارانی که رویش گیاهان را سبب شود[مُعشِیه]

🔶تُنبتُ بها ما قد فاتَ، و تُحیی بها ما قد ماتَ
تمام سالهای خشکی که از ما فوت شده (فوت دام ، ضایع شدن محصول)تماما بما برگردان.
وبه سبب باران آنچه که از دست ما رفت و به موت رسید دوباره حیات بده.

🔶نافعَةَ الحیا، کثیرةَ المُجتَنیٰ
بارانی نافع [حیا] بارانی که سرانجام آن رسیدن میوه [مُجتنیٰ]و بارهای سالم باشد.

🔶تُروِی بهَا القِیمانَ ، وتُسیلُ البُطنان
بارانی نازل کن که سطح زمین [قیمان]را سیراب کند‌. و بطن زمین ، چاهها ، رودخانه [بُطنان] را مملو از آب کند. سیلاب و حرکت داشته باشد. بارانی که چند قطره باشد سیلان ندارد.

🔶و تَستَورِقُ الاَشجارَ، و تُرخِصُ الاَسعار ، اِنک علیٰٰ ما تشاءُ قدیر
بارانی که برگ درختان را سرسبز و شاداب کند‌.
و پایین آورد [تُرخِص] قیمتها را[اَسعار]

از ابتدا تا انتهای خطبه حرف حضرت سه تا بود .توحید ، استغفار ، ارزانی قیمتهای معیشتی که بهم ربط دارند.
توحید و استغفار سرانجام به ارزان شدن قیمتها می کشد و بر عکس آن هم هست.

✳️عامل گرانی اجناس، احتکار، اختلاس ، قانع نبودن به حق خود ، که کار رسیدگی مسئولین هست .
گاهی اثر طبیعی دارد، نتیجه امر نکردن خدا به باد ، باران ، ابر است که اجازه بارش داده نمیشود، یا بارش نابجا که سر درخت میوه را میبرد. بارش برف و باران در غیر محل ، و در غیر فصل ، انسداد رفت و آمد ، قیمتها را بالا میبرد.
میفرماید: راه ارزان و گران شدن قیمتها بدست خداست. و راه آن توحید و استغفار است.
و بخش دیگر آن اجتماعی و به دست اندر کاران مربوط میشود.
خدایا تو به هر کاری که بخواهی توانا هستی.

اللهم الرزقنا رزقا حلالا طیباً طاهرا واسعا

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

نام *

پست الکترونيک

سایت یا وبلاگ

پیام *

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:

یا ، یا ، ، <strike> یا <s>، ، ، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، ، ، <a href="" title="">، ، <div align="">

کد امنیتی *

ارقام فارسی و انگلیسی پذیرفته می‌شوند

نظر بصورت خصوصی ارسال شود

پست الکترونیک برای عموم قابل مشاهده باشد

روزگارم #با_کـــریمان طی شده...

مدد ز غیر تو ننگ است یا علی مددی