شرح خطبه صد و بیست نهج البلاغه :: روزگارم #با

شرح خطبه صد و بیست نهج البلاغه

پخش و دانلود صوت

۰۱/۰۶/۲۰

محمد کاظمی نیا

نظرات (۲)

۲۱ شهریور ۰۱ ، ۰۹:۵۴

حیدری

بسم الله الرحمن الرحیم
شرح خطبه ها
۱۴۰۱/۶/۲۰ - ۱۴ صفر

💢 خطبه ۱۲۰ 💢
موعظه مردم

خطبه دو بخش دارد. یک، صحبت از فضائل امیرالمومنین و دومی توصیه های حضرت به همگان.

🔺تاللّهِ لقد عُلِمتُ تبلیغَ الرِسالاتِ
قسم به خدای واحد، تعلیم داده شده[عُلمتم] حرفهایی که از طریق وحی به من رسیده ، من از پیغمبر این علم را گرفتم،
وقتی پیغمبر شهر علم باشد و علی درب آن شهر، پس همه علوم را میداند
.
در خطبه ۱۲۸ هم امده آنچه که میدانم از صاحب علمی مثل رسول الله گرفته ام، پیغمبر چه چیزی به علی آموخته است؟ این علمی که حضرت یاد گرفته است چیست؟ فرمود:
تبلیغ رسالتها، پیامهای الهی و شریعت ، حضرت علی علیه السلام بطور کامل هم به شریعت و علم الهی آگاه است و به او داده شده و هم راهکارهای تبلیغ را میداند.

یکی از تفاوتهایی که در علوم انسانی اسلامی و علوم غربی دانشگاهی دارند این است که ما حتماً و قطعاً از نظر مضمون و محتوا سرآمدیم. علوم و منابع دینی ما از نظر محتوا چیزی کم ندارد بلکه از علوم تجربی و دانشگاهی غربیها سرآمد و فاخر است.
مثل تربیت اسلامی که بسیار عالی ست ولی روشها را استخراج نکردیم، علماء روانشناسان و محققان دینی نرفتند امور تربیتی اسلامی را روش شناسی و تحقیق و استخراج کنند و جزئیات و دسته بندی برای ما مهیا بکنند برای همین میگوییم نیست.

فرمود: نه تنها دین را بطور کامل میدانم بلکه روش تبلیغ دین راهم به من آموخته اند. معلوم است دین را باید با روش خاصی تبلیغ کرد.این نیست که هرکسی بتواند مبلغ دین شود.باید روش تبلیغ دین را یاد گرفت تا بهترین محتوا و قلم در نویسندگی و روانترین سخن را داشته باشند.

🔺و اِتمامَ العِداتِ
حضرت برای جایگاه و فضیلت خود فرمود : وفای به عهد، فضیلت علی است. منِ با خدا ،چه با دیگران ، اگر جایی وعده ای دادم این وعده را عملیاتی کردم. به وعده ای که دادم وفا کردم
قرآن میفرماید: «اَلَم اَعهَد اِلیکم یا بَنیٖ ادَم اَن لا تَعبدُوا الشیطانُ اِنَ هذا صراطٌ مستقیم یس - ۲۰ » ماباهم وعده کرده و عهد بستیم که نباید از شیطان پیروی کنی.
هرکدام از ما که از شیطان پیروی کنیم نقض عهد کرده ایم. یکی از وعده ای که پیغمبر اکرم به امیرالمومنین داده بود جنگ با سه گروه جمل، صفین و نهروان بود.
از هیچکدام نترسیدم ،در این موارد پایم نلرزید، جمل بخاطر همسر و اصحاب پیغمبر، خوارج بخاطر زهد ظاهری آنان ، معاویه بخاطر قدرت پوشالی، از هیچکدام از انها نترسیدم، چون من با پیغمبر عهد بسته بودم.

در قضیه شهادت حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها پیغمبر فرمود علی جان بعد از من اتفاقات سخت و بدی می افتد ولی وظیفه تو صبر است. جز صبر وظیفه ای نداری.همه دیدند مقابل امیرالمومنین همسرش را بشهادت رساندند حضرت چیزی نگفت، وصبر کرد.
اگر کسی در مسیر صراط مستقیم قدم بردارد و استعداد داشته باشد منِ دستگیر و ضامن نجات او هستم .
این وعده امیرالمومنین و اهل بیت است. به شرطی که ما قدم برداریم و یک خودی نشان بدهیم، تو برو من جلودار تو هستم من تو را به سمت سعادت و هدایت حرکت می دهم.

🔺وَ تمامَ الکلمات
به من آموخته شد تاویل و تفسیر همه آیات قرآن و همه کلمات نبوی. اگر سراغ مفسران دیگر رفتند اشتباه کردند مفسر واقعی و حقیقی قرآن و کلمات پیغمبر، علی صلواةالله است. علی که باید استشهادات قرآنی را بداند.

امام در جلساتی که بامردم می نشستند تفسیر قرآن میگفتند. برای مردم چیز عجیبی نبوده. صاحب قرآن و آورنده قرآن تمامی این آگاهی و علوم را به علی داده است.

🔺وعندَنا اَهلَ البیتِ اَبوابَ الحِکَمِ (الحُکم)و ضیاءُ الاَمرِ
حِکَم[حکمتها ]
حُکم [حکومت کردن] هرکدام از دو لفظ باشد صحیح است.
فقط درهای حکمت نزد ما اهل بیت است. حقایق عالم و آنچه که برای سعادت میخواهید نزد ماست، یا حکومت نزد مااهل بیت است،

همه امویان ، غاصب حکومت حق بودند. وقتی امام حاضر است چرا شما حق حکومت را از او میگیرید، ما اهل بیت همه امور حکومت را میدانیم نه شما. همه امور به دست ما روشن میشود. آن زمان که فتنه بوجود میآید و فضا غبارآلود است و مردم مردد شدند ما چراغ هدایت هستیم و گرنه اگر دنبال دیگران رفتید در قهقراه افتادید.

در روایت آمده جزء آن دسته افراد نباشید که از خود تعریف می کنند . از رذایل اخلاقی است. یکی از حکمتهای نهج البلاغه است که اگر کسی از شما تعریف کرد بخدا پناه ببرید همانطور که وقتی خود حضرت از طرف دیگران تعریف میشد میفرمود: خدایا بخاطر آنچه از ما میگویند ما راببخش و ما را از آنچه مردم می گویند بهتر و بالاتر قرار بده.
یعنی شما نباید تعریف خودکنی و دیگران هم نباید مقابل شخص از او تعریف کنند.
پس چرا امیرالمومنین و سایر اهل بیت گاهی اوقات فضائل خودشان را ذکر میکردند؟
آیا این خودپسندی و تعریف از خود نیست؟

پر واضح است کسی مغرضانه بخواهد ایراد بگیرد پاسخ را نمی پذیرد. بحث روی مغرضین نیست. اما پاسخ اینجاست که:
اگر کسی راه نفس جامعه را بسته باشد و جامعه را مستقیم بسوی جهنم ببرد باید اهل بیت خودشان را معرفی کنند و از فضایل خود بگویند یا نه !!!
خدای متعال از طریق قرآن امامت و وحی را، پیغمبر را به اسم ثابت کرده و ائمه را به نام مشخص کرده. و در اینجا مهمتر عقل است که عقل می پذیرد باید امام باشد افضل و هرکسی بالاتر و والاتر باشد او امام است.
خب از کجا باید فضایل را شناخت؟
تا گفته نشود و خود اهل بیت نگویند شناخته نمیشود. و دیگران هم باید تایید کنند، آنچه را شما گفتید ما در شما یافتیم و شما صاحب این مدارج هستید.
پس این تعریف در واقع هدایت مردم است و نشان دادن راه درست در متنایزکردن انسانهای فاسد است.

🔺اَلا و اِنَّ شَرائِعَ الدینِ واحده
همه ادیان بطور کلی حرفشان باهم یکی است. اگر درجایی دیدید ادیان به اختلاف میرسند بدانید یکی از ادیان دچار تحریف شده و دین حقیقی نیست. یهود ، مسیحی و اسلام همه از یک منشاء است حرف انبیاء آنها یکی است هرکسی از شما دین خود را تحریف کند می بیند که یک نفر ضد عدالت شده.
عقل میگوید عدالت و افضلیّت (در تقوا، احسان) اگر اختلافی هست در انبیاء نیست در پیروان انبیاء هست، برداشتها از دین، انحراف ایجاد میکند.

حضرت در خطبه های اولیه اشاره دارند. ایا خدا بشما میگوید باهم بجنگید و اختلاف و نزاع داشته باشید؟
انواع و اقسام مکاتب را از تشیّع بیرون بکشید. معلوم است به دنبال هوای نفس میروید.

🔺و سُبُلَهُ قاصِدَه
بدانید راه رسیدن به دین واحد است. اگر طبق فطرت عمل کنید برنده اید.
راه رسیدن به خدا مستقیم است گرفتگی ناهمواری و اعوجاج و سختیهای طاقت فرسای خارج از عرف را انسان توان ندارد.

🔺مَن اَخذَ بها لَحِقَ و غَنِم
کسی که راه راست، شریعت و دین را چنگ زد و محکم گرفت به مقصد ملحق میشود و غنیمت میبرد [غَنِم]و.پاداش میگیرد

🔺و مَن وقَفَ عنها ضَلَّ و نَدِمَ
هرکسی راه دین را شناخت واما به راه دین نرفت گمراه شده ، پشیمان میشود[ندِم]
بجای رسیدن و جایزه گرفتن گمراهی و ضرر در پیش است. بعضی می گویند شما که دین دارید به کجا رسیده اید ؟
قرار نیست امروز بجایی برسیم امروز روز عمل است کِی پشیمان میشوید در روز حساب و کتاب، شما دنیا را با هرراه و روش و کثافتکاری گذراندید و در خیال خود گفتید بُرد با مابود. بله در دنیا بُرد با شما بود ولی در قیامت متضرر و بازنده شمایید چون پشیمانی با شماست.

🔺اِعمَلوالیَومِ تُذخَرُ لهُ الذَخائِر ، وتُبلیٰ فیهِ السَرائِر
عمل کنید. این عمل کردن بسیار حرف دارد. خیلی ها دنبال نصیحت کردن خواندن و پند دادن هستند ولی اهل عمل نیستند. ما باید نسبت به دستورات دین و امیرالمومنین عمل کنیم، حضرت مدام قیامت را برای ما خوب جلوه میدهند تا ماعاشق شویم و از خطا و لغزش بگذریم و انجام ندهیم.
هرکاری که اینجا انجام میدهیم ذخیره و بسته بندی شده و مستقیم به قیامت ارسال میشود. چون در آن روز است ، که سریرها و باطنها آشکار میشود و همه می بینند.
عمل کنید برای آنروز. هرعملی هم بدرد آنجا نمیخورد چون عمل مخلوط به ریا و خودنمایی دیدن ندارد.آنجا باطن عمل ظاهر میشود.
پس عمل کردن یک قسم است و درست عمل کردن قسم دوم آنست.

ارتباط این بخش با بخش قبلی آن است که حضرت فرمود من افضل مخلوقاتم. اینجا فرمود شما باید ذخیره و عمل داشته باشید! ذخیره قیامت ما حبّ امیرالمومنین است. آنکسی که افضل و امام است باید طبق محبت و ولایت او عمل صورت بگیرد. و همه اعمالی که مطابق با ولایت باشد باطن نورانی دارند و برای شما ذخیره می شوند

🔺و مَن لا یَنفَعُهُ حاضِرُ لُبِهِ فَعازِبُهُ عنهُ اَعجَز و غائِبُه اَعوزُ
اگر کسی عقل [لُب] حاضر و آماده به او سود نرساند استفاده کردن از عقل دور[عازبه] برای او سختتر خواهد بود عاجز و بی بهره [اَعوزُ] از آنست.

سه عقل را حضرت مطرح میکند.
اول عقل حاضر.
دوم عقل عازب
سوم عقل غائب
انسان عقلی دارد حاضر و آماده یا بدیهی .
وقتی خورشید در آسمان باشد روز است حتی اگر ابر جلوی خورشید را بگیرد و تاریک کند این مسئله چیزی هست که نیاز بفکر کردن و کلاس رفتن ندارد و هیچ سخت نیست و.حاضر و آماده است، همه می فهمند.
اگر کسی از این عقل استفاده نکند از عقل دوردست ،( عقل عازب) یا عقل نظری و چیزهایی که احتیاج به تفکر و تامل دارد. نمیتواند استفاده کند،
عقل غائب :عقلی که با صرف دانستن برهان هم به نتیجه نمیرسد بلکه انسان باید جزء کسانی باشد که لِقوم یَعقلون هستند قومی که قیام به عقل دارند. تمام زندگی انان عقل محور است احساس و ترس نیست.

اگر کسی از عقل حاضر استفاده نکرد به عقل نظری نمی رسد.و به عقل قیامی هم نمیرسد. عقل سه مرحله : بدیهیئات را مکرر و به دفعات انجام بدهد تا به عقل نظری برسد و مدام و مکرر انها را تکرار کند به عقل محوری میرسد و قوم عاقل میشود، بگونه ای چیزی می فهمد که دیگران آنرا نمیرفهمند.

برخی شارحین معنای دومی هم از این عقل گفته آند. دو نوع عقل مطرح میشود اول عقل حاضر، عقل دوم غائب.
عقل غائب زمانی دور از ماست زمانی خیلی دورتر از ماست.
اگر کسی از عقل خود استفاده نکرد هیچوقت از عقل و مشورت و همفکری دیگران نمیتواند استفاده کند.
تو باید خود فکر کرده ، کار را سنجیده باشی بعد از دیگران مشورت بگیری و به نتیجه برسی ولی کسی که اختیار خود را بدست دیگران داد نمیتواند به اجماع فکری برسد ودائم حیران، متعجب و گیج کننده خواهد بود.

ارتباط این جمله با جملات قبل این است که از هر راهی بروید ولایت اهل بیت ثابت میشود بدیهیئات را در نظر بگیرید ما اولیٰ هستیم نظریات را در نظر بگیرید ما اولیٰ هستیم
اهل نور باشید می بینید ما نوریم و اولیٰ هستیم.
ولایت علی همه عالم را گرفته است عقل خود را به کار ببندید تا مشورت دیگران به درد شما بخورد.

🔺واتقوا ناراً حَرُّها شدیدٌ و قَعرُها بعیدٌ
اگر ولایت علی را نپذیرفتید دچار آتش می شوید و بترسید از آتشی که شعله ها و گرمای آن شدید است.
عمق[قعر] آن زیاد، و درکات و حفره های جهنم خیلی عمق دارد.

🔺و حِلیَتُها حدیدٌ و شَرابُها صَدیدٌ
فرمود در جهنم زیورها و زینتها غل و زنجیر هستند بجای زنجیر طلا و الماس غل و زنجیر آهنی داغ [حدید] بگردن آویزان می کنند.
بترسید از جایی که نوشیدنی های خونین و چرکین است که از زخمها و جراحتها خارج میشود..چقدر مُشمئزکننده و ناراحت کننده است. (شنیدن کی بود مانند دیدن)
دیدن جهنم خیلی تلخ تر از آنچه که می شنویم و تصور میکنیم بدتر است.

🔺اَلا و اِنَّ اللسانَ الصالِحَ یَجعَلُهُ اللهُ تعالیٰ لِلمَرءِ فی الناسِ خیرٌ لهُ منَ المالِ یُوَرِثُهُ مَن لا یَحمَدُهُ
بدانید نام نیک [لِسان صالح] که از یک نفر در جامعه باقی بماند، خیر و بهتر است از مالی که به ارث بگذارد برای کسانی که حمد و ستایش نمی کنند. ورثه ای که مال را خوردند و در راه گناه بکار بستند و یک فاتحه و خیرات هم نفرستادند.

نام نیک همان استمرار صدقه انسان است. برای ما پیش آمده که شخصی سالهای پیش از دنیا رفته همبن که اسم او میآید فاتحه و صلوات میفرستند و یکی هم تا اسم او میآید کسی عکس العملی نشان نمیدهد یا عده ای بد وبیراه میگویند،
چقدر باید پول میداد تا این نور و صلوات در قیامت را برای خود بخرد. سالهای سال از دنیا رفته ولی نام نیک او همچنان هست. با هیچ ثروتی در دنیا نمیشود این کار را کرد که باعث نور در برزخ و قیامت بشود. ولی با یک نام نیک میشود.

نام نیک در گرو ولایت امیرالمومنین است. در اتصال و عمل به فرمایشات این خاندان است . اگر با ایشان باشیم و به دستوراتشان عمل کنیم سرافراز شده و نام نیک می ماند.

تا وقتی غدیر و ولایت امیرالمومنین هست تا وقتی «مَن کُنتَ مَولاه وفَهذا علیٌ مَولاه» هست نام علامه امینی هست سایر علامه ها مثل شیخ حر عاملی، جوادی آملی تا ابد اسمشان ماندگار است.
.
خدایا همه مارا جزء خدمتگزاران آستان علوی قراربده
خدایا نسل و ذرّیه ما را بهتر و خدمتگزارتر از ما به این ساحت قدّسی قرار بده

۲۱ شهریور ۰۱ ، ۱۸:۰۱

N Kazemi

الحمد لله رب العالمین

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

نام *

پست الکترونيک

سایت یا وبلاگ

پیام *

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:

یا ، یا ، ، <strike> یا <s>، ، ، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، ، ، <a href="" title="">، ، <div align="">

کد امنیتی *

ارقام فارسی و انگلیسی پذیرفته می‌شوند

نظر بصورت خصوصی ارسال شود

پست الکترونیک برای عموم قابل مشاهده باشد

روزگارم #با_کـــریمان طی شده...

مدد ز غیر تو ننگ است یا علی مددی