شرح خطبه صد و شانزده نهج البلاغه :: روزگارم #با

شرح خطبه صد و شانزده نهج البلاغه

پخش و دانلود صوت

۰۱/۰۶/۱۶

محمد کاظمی نیا

نظرات (۲)

۱۷ شهریور ۰۱ ، ۱۱:۱۳

یار محمدی

بسم الله الرحمن الرحیم
شرح خطبه ها
1401/6/16. 10صفر

💢خطبه 116💢

این خطبه متشکل از سه بخش (رسالت پیغمبر صلی الله علیه و آله ،علم حضرت و البته گلایه از مردم و،پیشگویی حضرت راجع به اتفاقات دهه های بعد از خود) می باشد که از خطبه ی نماز جمعه حضرت بوده که سید رضی (ره)بخشی از آن را در نهج البلاغه آورده است .

بخش اول :

💠أَرْسَلَهُ دَاعِیاً إِلَى الْحَقِّ وَ شَاهِداً عَلَى الْخَلْقِ
خداوند پیامبر را مبعوث کرد در حالی که دعوت کننده به حق و شاهد مخلوقات بود
هر کس در هر مقامی باید دعوت به حق کند نه تبلیغ خود .

دو‌معنا برای شاهد خلق بودن
۱- پیامبر بعد از انجام وظیفه منتظر ماند تا مردم وظیفه ی خود را انجام دهند و نظارت به انجام درست وظایف مردم نمود .
۲- پیامبر صلی الله علیه و آله به عنوان شاهد در قیامت در مورد افراد شهادت می دهد

💠 فَبَلَّغَ رِسَالاتِ رَبِّهِ غَیْرَ وَانٍ وَ لَا مُقَصِّرٍ
پیامبر صلی الله علیه و آله بار رسالت را به دوش گرفت و پیام خدای متعال را به گوش همگان رسانید در حالیکه در این مسیر سستی( وَانٍ)نکرد و کوتاهی(مُقَصِّرٍ) ننمود .

🔺اگر کسی عهده دار کار بزرگ می شود ،این دو امر را باید رعایت نماید
سستی و کوتاهی ننماید.

«و یا قوم اوفوا المِکیالَ و المیزانَ بالقسطِ ولا تَبخَسُوا الناسَ اَشیاءَهم ولا تَعثَوا فی الارضَ مفسدین » ۸۵سوره هود
میفرماید در هر موضوع و مقوله ای که با مردم مراوده دارید همه ی مردم ،چه مومن ،چه کافر ...کم نگذارید .(ارائه ی بهترین کار )

💠جَاهَدَ فِی اللَّهِ أَعْدَاءَهُ غَیْرَ وَاهِنٍ وَ لَا مُعَذِّرٍ
پیامبر صلوات الله علیه در راه خدا با دشمنان مجاهده کرد در حالی که در راه مجاهدت نه ضعف (وَاهِنٍ) نشان داد که بهانه به دشمن دهد و نه عذر تراشی (مُعَذِّرٍ) نمود.

🔺اکر در جامعه ای مبلغان در آن دو صفت کوتاهی کنند ( سستی و کوتاهی)بدون شک مجاهدان هم در صحنه هایی که باید حاضر باشند و ایستادگی کنند ، این دو صفت را خواهند داشت(ضعف و عذر تراشی) و فرار می کنند .

💠إِمَامُ مَنِ اتَّقَى وَ بَصَرُ مَنِ اهْتَدَى.
پیامبرصلوات الله علیه ،پیشوای متقیان و روشنی چشم افراد اهل هدایت هست.(کسانی که امکان هدایت را در وجودشان زنده نگه داشته اند ،دلشان را زنگار نگرفته )

بخش دوم : گلایه از مردم

حضرت در این بخش به مخاطبین می فرماید چرا نامتان نبوی است ولی رفتار بنی امیه دارید ؟چرا در مجاهدت کوتاهی می کنید؟

💠وَ لَوْ تَعْلَمُونَ مَا أَعْلَمُ مِمَّا طُوِیَ عَنْکُمْ غَیْبُهُ اگر شما از آنچه من خبر دارم ،خبر داشتید ،در حالی که شما باطن و پنهان [طُویَ]آن را نمی دانید و من می دانم .
(اینکه نمی دانید مقصر شمایید و بدتر از آن ، هرچه می گویم قبول نمی کنید )

💠إذاً لَخَرَجْتُمْ إِلَى الصُّعُدَاتِ تَبْکُونَ عَلَى أَعْمَالِکُمْ وَ تَلْتَدِمُونَ عَلَى أَنْفُسِکُمْ
درصورت دانستن آن خبر پنهانی ، شما از خانه به بیابان [صُّعُدَاتِ]فرار می کردید ،در تنهایی بیابان گریه می کردید و محکم به صورتهایتان می زدید [تلتَدِمون]

💠وَ لَتَرَکْتُمْ أَمْوَالَکُمْ لَا حَارِسَ لَهَا وَ لَا خَالِفَ عَلَیْهَا
شما که اینقدر دلبسته دنیا هستید، در آن حالت اموال خود را رها می کردید ،نه نگهبانی[حَارِسَ] برای آن می گذاشتید ،نه جانشینی به جای خود می گذاشتید.[خالِف]

💠لَهَمَّتْ کُلَّ امْرِئٍ مِنْکُمْ نَفْسُهُ لَا یَلْتَفِتُ إِلَى غَیْرِهَا،
در اینصورت هرکس فقط به خود توجه میکرد و به دور و بر خود توجه نمی کرد .

💠 وَ لَکِنَّکُمْ نَسِیتُمْ مَا ذُکِّرْتُمْ وَ أَمِنْتُمْ مَا حُذِّرْتُمْ
ولیکن؛ شما آنچه که می گویم فراموش می کنید و خود را در حصار محکم از انذار من می بینید [حذَرتم]در حالیکه اینطور نیست

🔺اگر در جامعه ای امام‌ عادل ، اهل معنا، حقایق را بیان کرد(گاه با اتصال با غیب، گاه با مشاهده ) و مردم رابه مقابله با دشمن دعوت کرد و مردم ضعف ورزیدند ،این جامعه دچار ابتلائات سنگین می شود

🔺نکته :
۱- فتنه های سنگین و بنیان افکن در اثر اهمال کاری مردم ایجاد می شود که وظیفه ی خود را در پاسداری از حکومت علوی انجام نمی دهند .

۲- فتنه ها یک باره به وجود نمی آیند .فتنه ها در طول سالیان متمادی با جذب نیرو ، آماده سازی و ... پایه ریزی می شود و بعد از چندین سال بروز می کند.

💠فَتَاهَ عَنْکُمْ رَأْیُکُمْ وَ تَشَتَّتَ عَلَیْکُمْ أَمْرُکُمْ
فکر و اندیشه شما دچار سرگردانی[تاهَ] شده و پراکندگی در امور شما، باعث مشتبه شدن حق و باطل میشود، که این نتیجه ی تبعیت نکردن از امام است .

مقصر شما هستید و از آن بدتر حال که برایتان بیان می کنم نمی پذیرید .
فردی که نه می بیند نه شنوایی حق را دارد ،مستحق دچار شدن به ظالمین است )

🔺کسی که حرف امام را نشنود به گفته ی حضرت عاقل نیست و سرگردان است حتی اگر دانشمند و .. باشد .

💠وَ لَوَدِدْتُ أَنَّ اللَّهَ فَرَّقَ بَیْنِی وَ بَیْنَکُمْ
به خدا قسم آنقدر دوست دارم خدا بین من و شما جدایی بیند ازد .

🔺در خطبه ۷۰هم فرمود :
خداوند به جاى شما، بهتر از ایشان رابه من بدهد و به جاى من بدترین کسان را بر ایشان گمارد.
درخطبه ۲۷فرمود :
چقدر دوست داشتم که شما را هرگز ندیده بودم و هرگز نمى شناختم . سوگند به خدا، شناسایی شما جز پشیمانى حاصلى نداشت، و اندوهى غم، سر انجام آن شد.

🔺مخاطب این جمله حضرت ،همه ی ما هستیم .بین امام عصر و امیر المومنین علیهما السلام که تفاوتی نیست .اگر کسی از زیر بار مسئولیت شانه خالی کند از چشم امام می افتد .انسان باید عقل مدار ومفید باشد واز امام تبعیت کند.

💠وَ أَلْحَقَنِی بِمَنْ هُوَ أَحَقُّ بِی مِنْکُمْ قَوْمٌ
دعا می کنم و دوست دارم
که خدا من را به آنهایی که سزاوارتر از شما هستند ،به یاران شهیدم ، ملحق کند .از بس که شما انسانهای عجیب ، به ظاهر دیندار ولی منافق هستید .

حضرت ویژگی این یاران خود را بیان می دارند :
💠وَ اللَّهِ مَیَامِینُ الرَّأْیِ
۱- آنها کسانی بودند که افکارشان مبارک[مَیامین] بود جهان بینی درست داشتند.عمل فقط معیار نیست ،جهان بینی باید درست باشد .اگر فکر درست نباشد در پی آن عمل نیز باطل است .

🔺اگر کسی مإنوس نهج البلاغه باشد و به آن عمل کند ،نهج البلاغه فکر ساز است

💠مَرَاجِیحُ الْحِلْمِ
۲- حلم دو معنا :الف)عقل. ب) بردباری.
آن یاران کسانی بودند که عقل ایشان رجحان داشت و هیچ وقت هوا و هوس و خیال بر آنها مسلط نمی گشت.
معنای دوم:
انها همواره صبرشان رجحان داشت به دلیل یک شبهه، عصبانی نمی شدند

💠مَقَاوِیلُ بِالْحَقِّ
۳- حق را می گفتند،زیر بار ظلم نمی رفتند.

💠مَتَارِیکُ لِلْبَغْیِ
۴- با ظلم، مواضع واضحی دارند ،نه ظلم می کنند و نه زیر بار ظلم می روند.

💠مَضَوْا قُدُماً عَلَى الطَّرِیقَةِ
۵- آنهاکسانی آند که از دیگران پیشی گرفته در مبارزه با ظلم السابقون الاولون هستند.

💠وَ أَوْجَفُوا عَلَى الْمَحَجَّةِ
۶- اهل ایستایی و توقف نبودند ودر راه راست[مَحجه] مرتب بر هم سبقت می گرفتند

💠 فَظَفِرُوا بِالْعُقْبَى الدَّائِمَةِ وَ الْکَرَامَةِ الْبَارِدَةِ
این یاران با این ویژگی‌ها به بهشت دائم و به کرامت خنک و دلچسب[باردَه] دست یافتند .

بخش سوم: فتنه حجاج ثقفی

💠وَ اللَّهِ لَیُسَلَّطَنَّ عَلَیْکُمْ غُلَامُ ثَقِیفٍ
به خدا قسم قطعا یک جوان ثقفی بر شما مسلط می شود.

صفات حجاج :

💠الذَّیَّالُ الْمَیَّالُ
دارای لباس بلند[ذَّیَّال]کنایه از اوج تکبر او بود.
الْمَیَّالُ دو معنی دارد :
الف) تمایل شدید به هوا و هوس ودرندگی و خونخواهی دارد
ب) انحراف از حق دارد.

💠یَأْکُلُ خَضِرَتَکُمْ وَ یُذِیبُ شَحْمَتَکُمْ
او کسی است که از نظر اقتصادی هر چه بوستان شما سرسبز باشد[خضِرتِکم] همه را می خورد و اموال شما را مصادره می کند ،از نظر اجتماعی شما را در تنگنا قرار می‌دهد و شما را سرکوب می کند و چربی [شَحم]شما را ذوب می کند [یُذیب]

💠إِیهٍ أَبَا وَذَحَةَ
کلمه «إِیهٍ » اگر تنوین فتحه بگیرد یعنی آن حرف که می زدی خوب بود ،ادامه بده
و با تنوین کسره یعنی بس است.
ابا وذحه لقب است که به افراد میدهند.

ای کسی که فضله گوسفند /سوسک هستی !(خطاب به حجاج بن یوسف ثقفی ) با تحقیر خطاب فرمود :
آن کارهایی که می کردی کنار بگذار از نو شروع کن

🔺سه دلیل برای خطاب حضرت به حجاج.
در شرح نهج البلاغه ابی الحدید آمده:

۱- حجاج تنفر عجیبی از سوسک داشت که حتی حاضر نبود آن را با دست پس بزند می فرماید بر مردم سخت بگیر که حقشان است .
۲- حجاج در یک سخنرانی وقتی سوسکی را مشاهده کرد ،عنوان کرد سوسک از فضولات شیطان است و اورا شیطان خلق کرده نه خدا . و دلیل او این بود که شأن خدا بالاتر از آن است که سوسک را بیافریند. جهان بینی اوبود !!!
۳- سرانجام مرگ حجاج با یک سوسک بود
که وقتی او را با دست گرفت و کشت بدن او دچار عفونت شد که سرمای شدیدی حس میکرد دور تا دور او آتش می افروختند خود را به شعله های آتش می چسباند ، پوست او می سوخت ولی باز می گفت سرد است که در نهایت به درک واصل شد

سوابق حجاج
او فرماندار عبدالملک مروان پنجمین حاکم اموی در کوفه بود البته در مکه و مدینه هم بوده است
او مفسر قرآن بود و سابقه جهاد داشت
حجاج ظلمی به جهان اسلام کرد که مثل آن را نداریم .
– صحابی بزرگ پیامبر مثل جابربن عبدالله و عبدالله بن مسعود را به جرم عشق علی‌بن ابی طالب و اتهام شرکت در قتل عثمان ،
آهن داغ به گردنشان نهاد.
– بجز جنگها ، ۱۲۰هزار نفر را مستقیم کشت.
– وقتی بجهنم واصل شد ۵۰هزار مرد و ۳۰هزار زن در زندان او بود زندانهایی که سقف نداشت زندانیان حق حضور در سایه نداشتند.
– او با منجنیق خانه کعبه را مورد حمله قرار داد .
– غذای زندانیان نان جو‌و نمک بود که می گفت روزانه در خمیر مقداری خاکستر بریزند که زندانیان بعد از چند وقت پوستشان سیاه می گشت.
– حجاج بغض و کینه ی شدید نسبت به شیعه داشت که تاریخ سابقه ندارد.
– ابن ابی الحدید نقل کرده که حجاج، زندیق ،ملحد، را بیش از محبین علی علیه السلام احترام می کرد .

همین جملات را امام حسین علیه السلام در پیشگویی در مورد حجاج در کربلا فرمود :
خدایا دشمنانی که مقابل من ایستادند باران را بر اینها حبس و منع کن و یک حجاج ثقفی بر اینها مسلط کن که خون و زهر به اینها بچشاند و اینها روز به روز در حکومت او اذیت شوند.

اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم و اهلک اعدائهم اجمعین

۱۷ شهریور ۰۱ ، ۱۱:۵۷

N Kazemi

الحمدلله رب العالمین

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

نام *

پست الکترونيک

سایت یا وبلاگ

پیام *

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:

یا ، یا ، ، <strike> یا <s>، ، ، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، ، ، <a href="" title="">، ، <div align="">

کد امنیتی *

ارقام فارسی و انگلیسی پذیرفته می‌شوند

نظر بصورت خصوصی ارسال شود

پست الکترونیک برای عموم قابل مشاهده باشد

روزگارم #با_کـــریمان طی شده...

مدد ز غیر تو ننگ است یا علی مددی