یارعلی
بسم الله الرحمن الرحیم
شرح خطبه ها
۱۴۰۱/۵/۱۲ - ۵ محرم الحرام
💢 خطبه ۹۹ 💢
زهد و بی رغبتی به دنیا
✅ از خطبه های نماز جمعه امیرالمومنین صلوات الله علیه می باشد.
🔶 نحمدُه علیٰ ما کان و نستعینُهُ من اَمرنا علیٰ ما یکون
حمد میکنیم خدا را بخاطر آنچه در قبل اتفاق افتاده و طلب یاری میکنیم بخاطر آنچه که پیش روست.
به دو لفظ حمد و استعانت اشاره فرمود:
حمد از رخداد گذشته ، خوب و بد ، نعمت رسیده و نرسیده ، شاکر و سپاسگزاریم .
اما برای ادامهٔ کار در آینده چون خبر از آن نداریم صحبت از کمک خواستن است.
🔶ونَسألهُ المُعافاةَ فی الادیانِ کما نَسألُه المعافاةَ فی الاَبدان
از خدا میخواهیم که عافیت در دین به تک تک مسلمانها [ادیان] و دینداران بدهد. همانطور که عافیت و سلامت در جسم را طلب می کنیم.
(عافیت در سه بخش دین ، عمل و بدن است) شک و شبهه در دین ما نباشد. و از پوسته دین جدا نشویم. حضرت عافیت دین را بر عافیت جسم مقدم داشته.
رابطه بین عافیت دین وبدن چیست؟!
معاش انسان با معاد او همسو می باشد.
« مَن لا معاش له لا معاد له» کسی که معاش او رو براه نباشد و برای رزق خود بهر کاری تن بدهد نمیتوان از او انتظار دینداری داشت.
کما اینکه سلامتی جسم هم کاملا با دین همسو می باشد. جسم سالم برای جهاد ، حرکت ، انجام اعمال عبادی ، و خدمت به دیگران ، آماده تر است. امکان رشد و پیشرفت برای او بیشتر است تا کسیکه بیمار و افتاده است.
جسم آسیب دیده روح او هم تحت تاثیر قرار دارد. و بمنزله این نیست هرکه سالمتر باشد رشد او بیشتر است ، چه بسا افرادی در عین سلامت روز بروز سقوط میکنند.
بطور کلی و معمولی امکان پیشرفت در سلامت جسم بیشتر است.که در بیماری این توفیق سلب خواهد شد.
🔶عبادالله اوصیکم بالرَّفضِ لهذهِ الدنیا التارِکةِ لکم و اِن لم تُحبوا تَرکَها
ای بندگان خدا شما را توصیه میکنم به دوری کردن [الرفض]از دنیایی که روزی شما را ترک میکند گر چه این ترک را خوش نداشته باشید.
اگر شما دنیا را ترک نکنید ، دنیا از شما دست می کشد و بخاک و قبر می سپارد. دنیا با شما نسبت وعلاقه ندارد.شما هم با دنیا چنین باشید
🔶والمُبلیَةِ لاَجسامِکم
دنیایی که در آن قرار دارید جسم شما را کهنه و فرسوده [مُبلیه]میکند ، نه تنها جسم بلکه عالم رافرسوده میکند. خورشید با آن عظمت یک روزی تیره و خاموش میشود.
🔶واِن کنتم تحبّون تَجدیدَها
گرچه انسانها اینگونه آند. دوست دارند جسم آنها تجدید شود. جسم کهنه نشده، ابدی سالم بماند.
میل خوبی هست اما عیب آن اینست که انسان ابدیت را در دنیا طالب است. در حالیکه دنیا چنین ظرفیتی را ندارد. بساط دنیا هم روزی برچیده میشود.ماندگاری آخرت را طلب کنید.
🔶فانما مَثلُکم و مثلُها کسَفرٕ سَلَکوا سبیلاً فکاَنَهم قد قَطَعُوهُ
مثال شما و دنیا ، مثل مسافرانی [کسَفرٕ] که یک راهی را سلوک میکنند ، همین که خواستند طی کنند طی و تمام شد.
(ضرب المثل ؛ با یک چشم بر هم زدن تمام شد)
🔶و اَمُّوا علَماً فکاَنَهم قد بَلَغوهُ
بمحض قصد کردن [امّوا]به آن رسیدید
همین که قصد کاری ، سفری دارید با برهم زدن چشم به مقصد رسیده و تمام میشود.
🔶و کم عسیَ المُجری الیَ الغایةِ اَن یُجرِیَ آبی‌ها ختیٰ یَبلُغَها
چه کوتاه است یک غایت و هدفی را که شخص مشخص کرده، تا به آن برسد بسیار کوتاه است.
چه بسا بسوی مقصدی پیش میرود و چه زود به غایت آن می‌رسد.
مقصد دنیا عدد است ( لحظه ، ده روز، هفته ، ده سال )هر چه در قالب اعداد باشد روز بروز کم میشود، گذر هر یک روز از عمر هشتاد سال کم میکند.
🔶و ما عسیٰ اَن یَکونَ بقاءُ مَن به یومٌ لا یَعُدُوهُ
چگونه امید و آرزوی بقا می کنید ، در حالیکه یک روز مشخصی و معین در نظر گرفته شده ، و ممکن نیست بتاخیر بیفتد و برگردد [لایعدوه]
کسی که میداند مرگ اورا میبرد چگونه آرزوی ماندن می کند !!!
« و اِن کنتُم فی بروجٕ مُشیَّدَه نسا - ۸۷» گرچه در بناهای بلند و محکم باشند ، فرصت تمام شد از جایی که پیش بینی نمیشود در مخیله نمی گنجد میبرند.
🔶وطالبٌ حَثیثٌ یَحدوُهُ فی الدنیا حتیٰ یُفارِقَها
انسان چگونه امید بقا دارد در حالیکه طلب کننده ای [طالبٌ]دارد. ملک الموت طالب اوست. مرگ او را سریع حرکت میدهد [یحدوهُ] تا به نقطه پایان و مفارقت برسد.
از روی جبر و اکراه جدا میکنند ، مانند جنین در بطن در سررسید موعد مقرر او را خارج میکنند و هیچ ادعای ماندن همیشگی هم ندارد.
🔶فلا تَنافَسوا فی عزِّ الدنیا و فَخرِها
در دنیا برای عزت و فخر دنیا مسابقه ندهید
[لا تنافسوا]
🔶ولا تَعجَبوا بزینتِها و نَعیمِها
نسبت به دیگران برتر بین نباشید. نعمت ، زینت و فخر دنیا برای دنیاست ، مربوط به همراه بردن انسان نیست، آنچه که با خود میبرد مال اوست.
🔶ولا تَجزَعُو مِن ضَرائِها و بُوسِها
در برابر شدائد [ ضراء] و رنج و سختی [بؤس] جزع و فزع نکنید. تمام میشود.
🔶فاِنَ عزَّها و فخرَها الیَ انقطاعٕ
همه فخر وعزت دنیا (فرمانروایی ، ریاست ) تمام شدنی و الی انقطاع است.
روزی دست دیگران بوده ، امروز بتو رسیده ، فردا میگیرند و به دیگران می‌رسد.
🔶واِنَ زینتَها و نَعیمَها الیٰ زَوالٕ
همه زینت و نعمت دنیا رو به زوال و تمام شدن است.
🔶و ضَراءَها و بُوسها الیٰ نَفاد
سختی، رنج وناراحتی دنیا هم از بین رفتنی است [نفاد] هم اقسام خوشی وهم ناخوشی تمام میشود،وقتی رفتنی ست ناراحت آن مباش.« لکیلا تَأسَو علیٰ ما فاتکم و لا تَفرحوا بما اتیٰکم حدید - ۲۲ » از دست رفته ها محزون نکند و داده ها شادمان نکند هر دو رفتنی هستند.
🔶وکلُ مدةٕ فیها الیَ انتهاء
هر مدت و زمانی در دنیا رو به انتها و تمام شدن است.خانه ی اجاره ای برای ما بیشتر ملموس است وقتی مدت آن تمام میشود.
اما گذر عمر و تمام شدن مدت عمر ملموس نیست.
🔶و کل حیٕ فیها الیٰ فناء
هر موجود زنده ایی رو به فنا و مرگ حرکت می کند. بر پیشانی تمام موجودات مرگ نوشته شده.
🔶اَوَلیسَ لکم فی الاثارِ الاولین مُزدَجَر
آیا برای شما نیست در آثار و حالات گذشتگان و عزیزان که شما را از گناه باز بدارد[مزدجر]
هیچ عامل بازدارنده در احوال گذشتگان شما نیست که شما را باز بدارد و ترمز غفلت و گناه را کشیده و متوقف کند؟!
گذشتگان غنی و فقیر بودند همه رفتند.
خوب و بد بودند نماندند ، همه کوچ کردند.
اهل زهد و اهل فخر بودند اما رفتند.
رفتن قانون کلی ست ، استثنا بردار نیست ،همه رفتند توهم میروی.
🔶وفی ابائِکم الماضینَ تبصرَةٌ و مُعتبَرٌ اِن کنتُم تعقلون
در بین اباء گذشته گان عبرت و بصیرت هست برای کسی که عقل داشته باشد.
عاقلانه زیست نکند هیچ فرقی ندارد بین مرده و زنده ، هرچه از عزیزان او بمیرد. شادمان تر میشود که ارثیه بیشتری به او می‌رسد.
🔶اَولم تَرَوا الی الماضینَ منکم لا یَرجعون
آیا به گذشتگان خود نگاه نمی کنید!!
هیچگاه باز نمی گردند.
هزاران مال و خانه داشته باشد ، حیات معنا ندارد ، زندگی دوباره در خانه ها متصور نیست.
🔶والیَ الخَلَفِ الباقینَ لا یَبقون
آیا به فرزندان و بازماندگان خود نگاه نمیکنید!!
آنها هم هیچکدام نمی مانند. همانطور که گذشتگان باز نمی گردند.
🔶اَولَستُم تَرَونَ اهلَ الدنیا یُمسُونَ و یُصبِحُونَ علیٰ اَحوالٕ شَتّیٰ
آیا نمی بینید مردم اهل دنیا از چند دسته بیشتر نیستند. چنداحوال متفرق بیشتر نیست.
🔶فمَیِتٌ یُبکیٰ و اخَرُ یُعزیٰ
– گروهی مرده اند.
– عده ای از اقوام دور او گرفته ناله و عزاداری میکنند.
🔶و صریعٌ مبتلیٰ ، وعائِدٌ یَعود ، واخرُ بنفسِهِ یَجود
– عده ای مبتلا و زمینگیر شده اند [صریع]
– عده ای برای سرکشی و عیادت از بیمار در رفت و آمدند.[یعود]
– وعده ای در حال جان کندن و انتهای عمر را سپری میکنند.
این سیر زندگی ست ، این سلسله را تصور کنید. تو هم در هر یک از این پنج گروه و حالت هستی..
دیروز پدرو مادر رفت صاحب عزا بودی امروز خود، خواهی رفت فرزند تو صاحب عزا خواهد بود. مردم در این حالتها هستند حالات ثابت آند. فقط افراد تغییر میکند.
قصه همان قصه است ،فقط افراد جابجا شدند.
🔶وطالبٌ لِلدنیا والموتُ یَطلبُهُ
عده ای طالب و خواهان دنیا هستند ولی مرگ طالب و بدنبال آنهاست.
در دنیا عاطفه و علاقه بین افراد دو طرفه است.اما در مورد اشخاص و دنیا یک طرفه است. اشخاص طالب دنیا و مرگ طالب آنهاست ، هیچ دو طرفه نیست.
🔶وغافلٌ ولیسَ بمغفولٕ عنه
مردم غافلند به کوچ و هجرت توجه نمی‌کنند.اما مرگ از آنان غافل نیست.
مانند دشمن ، هر چه افراد از دشمن غافلتر باشند، خوشنود تر است. کار خود را بهتر پیش میبرد.
🔶و علیٰ اثرِ الماضی ما یَمضِی الباقی
در حال غفلت بر همان روش گذشتگان رفتند و باقی ماندگان هم خواهند رفت. مسیر ، همان مسیر است افراد آن تغییر میکند.
🔶اَلا فاذکُروا هادِمُ اللَّذاتِ و مُنَغِصَ الشهوات و قاطعَ الاُمنیّات
آگاه باشید.انچه میگویم ، عبرت ، موعظه ، تجربه ، و عقل هستند.
بیاد آورید مرگی را که منهدم کننده[هادم] همه لذات است. منظور اینست، این لذات آنی و زود گذر هستند ماندنی نیست. با مرگ هیچ واکنشی به لذات نیست. به لذات دلبسته نباشید.
بیاد آورید مرگی را که تمایلات و خواسته ها را سخت و گرفتار میکند.[منغّص]
ویاد کنید مرگی که قطع کننده ی آرزو هاست.[قاطع]
شتاب بسمت گناه ، غفلت ، لذات ، شهوات ، نباشد، بلکه توجه داشته ذکر مرگ فراموش نشود.
🔶عندَ المُساوَرَةِ للاَعمالِ القَبیحَة
سرازیری گناه سرعت دارد شتاب می گیرد[مساوره] اعمال قبیح اینگونه اند، آرام حرکت نمیکند.
✅خود را با مرگ و قبرستان عجین کنید.
در نگاه عامیانه صحبت از مرگ ،عمل قبیح است، در حالیکه در اخلاق، یاد مرگ عامل بازدارندگی ست. توجه به مرگ مقدس است.
🔶واستَعینوا اللهَ علیْ اداءِ واجبِ حقِّهِ
از خدا برای انجام واجبات کمک و اعانت طلب کنید ، بر شما فرض کرده و طلب خواهد کرد.
قبل از آمدن مرگ و تمام شدن وقت آن را ادا کنید.
🔶و ما لا یُحصیٰ اعدادِ نعمِهِ و احسانِه
وادای شکر نعمت خدا کنید که اعداد نعمتها قابل احصا و شمارش نیستند.
شکر نعمت و احسان الهی را فراموش نکنید.
اللهم اخرج حبَ الدنیا من قلوبنا
الحمدلله رب العالمین