یار علی
بسم الله الرحمن الرحیم
شرح خطبه ها
۱۴۰۱/۴/۱۵ - ۶ ذی الحجه
💢 خطبه ۹۰ 💢
صفات الخالق
🔷الحمد الله المعروفُ من غیرِ رؤیَةِ
حمد مختص خدایی ست که بدون اینکه رویت شود شناخته شد.
در جهان مادی برای شناخت باید دیدن در کار باشد معامله ای که پنهانی و از روی ابهام باشد باطل است.
و خدا به سبب مخلوق و آثار شناخته میشود. ماده باید ، دارای طول و عرض ، بعد و ارتفاع باشد تا دیده و شناخته شود اما درخدا چنین ویژگی راه ندارد.
🔷والخالقُ من غیرِ رَوَّیَةِ
حمد مختص خدایی که عالم را بدون فکر خلق کرد.
تفکر برای انسان حُسن است کارهای او بر حسب توجه و التفات است اما برای خدا نقص است.
کسی که جهل دارد تفکر خوب است.
اما کسی که ذات او علم محض است ، جعلی وجود ندارد که با تفکر آنرا انجام دهد.
عالم را با «کن فیکون» خلق کرد.و تجربه ، مشورت ، اصلاح ، کپی کردن ، در کار نبود.
اراده ی او علم محض و عالم را بنحوی احسن خلق کرد.
🔷الذی لم یزَل قائماً دائما
خدایی که ازلی بود ، دایما هست و از کی و کجا در خدا راه ندارد. انتها برای او متصور نیست.
حضرت برای محسوس و ملموس بودن اول ، و انتها نداشتن خدا را بفهماند.
خورشید و کره ی زمین خیلی قدیمی هستند
خدای ازلی از آن هم قدیم‌تر.
از فسیل های میلیاردی زمین هم قدیم‌تر.
از اعداد و ارقام باید خود را فارغ کرد.
خدا از کی بود!!!
🔷لا سَماءٌ ذاتُ اَبراج ولا حُجبٌ ذاتُ ارتاج
خدا بود زمانیکه آسمان دارای برج [ابراج] نبود.
خدا بود قبل از اینکه حجابهایی در آسمان باشند. دربهای بسته آسمان [ارتاج] نبود اما خدا بود.
حد فاصل هر چیز حجُب است حجاب‌های نوریه هستند که به زمین درج نمی‌کنند.
رسول مکرم صلی الله علیه وآله فرمود:
وقتی به معراج رفتم ، حجابی به قطر بینهایت نور محض بود.
حجابها چیست؟!
« حتیٰ تَخرقَ ابصارَ القلوب حُجُبَ النور فاصل الی معدنَ العظمه مناجات شعبانیه»
خدا انقطاعی را عطا کند که از گیر و دار دنیا رها شده و چشمی که از حجاب نورانی هم درگذرد و به معدن عظمت دست بیابد.
این رسیدنها از زمین و در پایین مقدور نیست.
خدا بود از زمانی که حجابها بسته شده بود.
این حجابها با شعور و فهیم هستند اجازه ی ورود به هر کسی نمی دهند.
در آسمان دنیا بدون پاس و گذرنامه حق گذر ندارند چگونه به راحتی به آسمانها راه پیدا کنند. حجب با شعور مانع میشوند.
خبرهایی در آسمان هست که به زمین نمیرسد.
🔷ولا لیلٌ داج ولا بحرٌ ساج
خدا بود قبل از اینکه شب‌های ظلمانی [داج]باشد . قبل از اینکه دریاهای آرام [ساج] باشند.
شب‌های تاریک چه تاثیری در خواب دارد !!!
تاریکی یک دلیل و راهنما برای آرامش است.
دریاها همیشه طوفانی باشد، دست انسان از منابع پر سود کوتاه خواهد ماند.
سفر دریایی ، صید ، ذخائراستخراجی ، از دریای آرام قابل استفاده است .
حمد کنید خدا را بخاطر دریای آرام و شب ظلمانی.
🔷ولا جبَلٌ دو فِجاج ولا فَجٌّ دو اعوِجاج
خدا بود قبل از اینکه کوههای دارای شکاف[فجاج] باشد. دره هایی که دارای پیچ و خم [دو اعوجاج]باشد.
اگر کوههای زمین مانند یک دیوار صاف بود و شکافی بین آنها نبود ، کوتاهی و بلندی کوه را عبور نداشت. اسباب مشکلات بود.
اما شکاف و دره ها بین کوه هزاران حسن دارد.
نعمت دوم ، دره ای بین کوه اگر مستقیم بود دارای پیچ و خم نبود .مسیر مستقیم و راه جریان آب با فشار همه چیز را خراب می کرد.
اما راه کج و پر پیچ ورودی آب آرام و خرابی ندارد. بخاطر این نعمتها خدا را حمد کنید.
🔷ولا ارضٌ دو مِهاد ولا خلقٌ دو اعتِماد
خدا بود قبل از اینکه زمین گهواره مانند، آرام خلق شده باشد.
قبل از اینکه مخلوقی دو اعتماد باشد.
خلقی که بخود و کرده ی خود اعتماد کند.
🔷ذالک مُبتَدعُ الخلقِ ووارِثُهُ والهُ الخلقِ و رازقُه
خدایی که آفرینش را ابداع کرد. هم وار.ث است و هم رازق خلق .
نمونه برداری و کپی نیاز نداشت ابداعی بود.
خدایی که خلق کرد و خود وارث خلق هم هست.
در امور دنیا ، پدر و امام وارث هستند.
اگر فرزند و وارثی نداشته باشد حاکم وارث میشود و خدا هم حاکم عالم است.
خدا وارث است ، هر چه بکارید آخر آن بخدا می‌رسد جنس خوب به ارث گذارید.
سرانجام عالم ارثیه ی خداست.
هم خالق خلق و هم رازق خلق.
🔷والشمسُ والقمرُ دائِبانِ فی مرضاتِه
ماه و خورشید پیوسته برای کسب رضایت الهی در حال حرکتند.
جز انسان همه مخلوقات آسمانی و زمینی در اطاعت و فرمان خدا هستند یکبار هم اظهار خستگی و عدم اطاعت نمی کنند. سالها در گردش و چرخش در حال کسب رضایتند.
🔷یُبلیانِ کلَّ جدید ویُقَّربانِ کلَّ بعید
شمس و قمر کهنه میکنند [یبلیان] هر شی جدید را.
چرخش شمس و قمر گذر روزگار است ، وظیفه ی انها اینست، که آسیای جدید را کهنه و قدیمی کنند.
و هر شی دور را نزدیک کنند.[یقربان]
هر شی بعید با چشم بر هم زدنی می گذرد و نزدیک و نزدیکتر میشود.
✅بخش دوم:
رابطه شما با توحید.چگونه است!!
موازنه شما با قدرت چگونه است!!
🔷 قَسَمَ ارزاقَهم
خداوند رزق و روزی مرزوقین را تقسیم کرد.
در نامه ۳۱ فرمود:
رزق دو قسم است. رزقی که شما بدنبال آن هستید و طلب میکنید .
و رزقی که او بدنبال شماست و طلب میکند.
و هرکدام به افراد خاصی تعلق می گیرد.
🔷و اَحصیٰ اثارَهم و اَعمالَهم
خدا شمارش و محاسبه می کند.هم اعمال و هم آثار اعمال شما را.
گاهی آثار اعمال از خود عمل مهم تر است.
آثار دل شکستن تا کجاست!!
آثار آن چیست!!
خود عمل چقدر بود و اثر آن چقدر هست!!
آثار عمل گاها تا چند نسل دست از سر انسان بر نمی دارد. اثر عمل روز بروز به انسان می‌رسد چه سنت خوب باشد ، چه سنت بد.
🔷وعدَدَ اَنفاسِهم
تک تک نفسهای انسان را می داند.
ویا انفاس بمعنای اشخاص باشد.
تعداد نسل ، حیوان ، اجنه ، ملک را میداند.
در علم خدا چیزی گم و اشتباه نمی شود.
🔷و خائِنَةَ اَعیُنِهم وما تَخفی صدورُهُم منَ الضمیر
خدا خیانت چشمها را میداند.
زیر چشم، گوشه چشمی ، نگاه تحقیری ، استهزا ، اشاره ، « و ما تخفی الصدور» آنچه در ضمیر ،اسرار پنهان قلب وجود دارد. زیر پرده های پنهان مستور، همه را خدا می داند و می فهمد .
🔷و مستَقَرَهم و مستَودعَهم منَ الاَرحامِ والظهورِ
خدا میداند نطفه ی تشکیل شده که مدتی در پشت و کمر پدران [ظهور] که بصورت ودیعه و مستودع هست.
و مدتی که در ارحام مادران، مدت پایدار نه ماهه مستقر هستند. همه را بخوبی علم دارد و آگاه است.
🔷الیٰ اَن تتَناهیٰ بهِمُ الغایات
نطفه ای که منتهی میشود به آن غایت (مرگ)
مثال :
گاهی گفته میشود، ما به مرگ منتهی میشویم و پایان ما مرگ است.
اما حضرت در این جمله بیان میدارد [ تتناهی بهم] مرگ به انسان منتهی میشود.
انسان مرگ را می میراند و همچنان هست و ادامه می دهد.
«کلُ نفسٕ ذائقةُ الموت » در تاریخ مقدر، شما مانند آب مرگ را می چشبد.
جسم مرده ولی روح همچنان هست .
انسان با مرگ تمام نمیشود بلکه یک عبور و یک مرحله ای که از آن گذر می کند.و ادامه می دهد.
✅انسان اگر بداند نمی میرد ، تفکر و توجه به اینکه تمام شدنی نیست و بعد از مرگ ادامه مسیر ی که از ابتدا انتخاب کرده همچنان هست. توجه به این نکته برای هدایت و سر به راه شدن او کافیست.
✅ نتیجه و تاثیر توحید عملی باید در متن زندگی باشد، در بخشی از زندگی که در برابر معصیت قرار می گیرد.
توحید تخیلی ، کتابی و الفاظ نیست.
توحید باید در زندگی کار ساز باشد.
حضرت بعد از توحید توصیه اخلاقی می کند که تاثیر توحید در قلب و روح مشخص باشد.
🔷هو الذی اشتَدَّت نقمتَهُ علیٰ اعدایِهِ فی سعَةِ رحمتِه
او خدایی ست که نقمت و عذاب او بر دشمنان سخت و عجیب است. در حالیکه همان لحظه وسیع ترین رحمت را هم دارد.
انسان با کسی دشمنی داشته باشد عدالت را رعایت نمیکند او را از زندگی ساقط می کند.
اما خداوند برگشت و توبه دشمنان را هم استقبال می کند.
الف) به مومنین رحمت دارد و به دشمن نقمت و عذاب .
ب) معنای لطیفتر؛ خدا نسبت به طیف گنهکار ی که عذاب میشود اگر قصد برگشت کند ،خدا هم بر می گردد. بمحض استغفار ، بلافاصله سفره ی رحمت او باز و می بخشد.
🔷واتَّسَعَت رحمتُهُ لاَولیائِه فی شدتهِ و نقمَتِه
از طرفی سفره ی رحمت اولیا گسترده است ،اگر دست از پا خطا کنندهمین سفره تبدیل به عذاب میشود.
🔷قاهرُ مَن عازَهُ و مُدَمِّرَ مَن شاقَّه
کسی در مقابل خدا ادعای عزت کند[عازه] خدا براو غلبه میکند.
بر سفره ی عزت با خدا مقابله کند او را به خاک سیاه می نشاند.
و هلاک میکند [مدًمر] کسی که در برابر خدا دشمنی کند.
🔷و مذلٌ مَن ناواه و غالبُ مَن عاداه
خوار میکند کسیرا که با او دشمنی کند.
انسان باید حد خود را بشناسد پا فراتر نگذارد.
در زیر قدرت قاهره الهی این انسان است که له میشود. و قدرت غلبه ندارد.
🔷مَن توکلَّ علیه کفاه و مَن ساَلَهُ اَعطاو مَن اَقرَضَهُ قضاهُ
هر کس که بر خدا توکل کند او را کفایت می کند.
هر که از او مسئلت وطلب کند ، خدا به او عطا می کند.
و هر که بخدا قرض بدهد خدا مال او را نمی‌خورد و جبران می کند.
🔷 و مَن شکرَهُ جزاه
هر که شکر کند خدا جزای شکر او را ادا می کند. « لئن شکرتم لاَزبدنکم » است در برابر شکر ظرف وجود را هم بزرگ می کند.
🔷عباد الله زِنوا انفسَکم مِن قبلِ اَن تُوزَنوا
بندگان خدا ، خود را وزن کنید قبل از اینکه شما را وزن کنند.
کشتی گیران برای مسابقه از یکسال قبل مراعات میکنند تا به وزن استاندارد برسند. کسری وزن را سنگین می کنند.
بندگان خدا برای خود کاری کنید اگر وزن شما سبک است ، اعمال شما چقدر وزنه دارد. آن را سنگین کنید سفره باید پر بار و رنگین باشد سفره را فراهم کنید.
🔷و حاسبوها من قبلِ اَن تُحاسَبوا
خود را محاسبه کنید قبل از اینکه به حساب شما رسیدگی کنند.
رسول مکرم به اباذر فرمود:
کسی نمی‌تواند بگوید به اهل تقوا رسیدم ، مگر اینکه به اعمال خود رسیدگی کند مانند دو شریک و سخت تر از شریک از خود حساب بکشد.
از ما نیست ، یعنی از دایره ی ولایت اهل بیت خارج است کسی که هر روز خود را محاسبه نکند.
🔷و تنَفَسوا قبلَ صیقِ الخِناق
کار خیر انجام دهیدراه نفس خود را باز کنید قبل از اینکه طناب مرگ دور گردن شما کشیده و محکم شود.
🔷وانقادوا قبلَ عُنفِ السیاق
مطیع خدا باشید قبل از اینکه با خشونت شما را مطیع کنند.
انقیاد و تواضع در روز حساب مورد قبول نیست ،انقیاد آنجا اجبار است. با شدت خشونت[عنف] انسان را به انقیاد سوق می‌دهند.
🔷واعلموا اَنهُ مَن لم یُعنَ علی نفسِه حتیٰ یکونَ به منها واعظٌ و زاجر لم یَکن لهمِن غیرِها زاجرٌ ولا واعظ
بدانید، کسی کمک حال و کمک‌کار بر ضد نفس خود نداشته باشد.(عقل، وجدان، پیامبران)بتنهایی از پس نفس و فریب ان بر نمی آید.
کمک حالی که بجان او بنشیند و نفوذ کند و واعظ درون جان بشود.اورا به معروف دعوت کند.و زاجر در جان او باشد و از منکر او را نهی کند.
اگر چنین واعظ و زاجری در او نباشد همه انبیا و اولیا او را دعوت کنند تاثیری در جان نخواهد داشت.
چشمه باید از خود جوشش آب داشته باشد و حرکت کرده سیراب کند.
واعظ همان نفس لوامه سرزنش گر ، وجدان اخلاقی ، بخواب نرفته باشد و پیوسته ملامت کند و ترتیب اثر هم داده شود ، چندین برابر بیش از سخنران اثر دارد. بلند گو باید از درون صدا داشته باشد.
اللهم امتعنا بابصارنا و اسماعنا
الحمدلله رب العالمین