یارعلی
بسم الله الرحمن الرحیم
شرح خطبه ها
۱۴۰۱/۳/۲۵ - ۱۵ ذالقعده
💢 خطبه ۷۹ 💢
زمانیکه راه معالجه ای برای خوارج جز جنگ بافی نمانده بود امیرالمومنین صلواة الله علیه عازم به جنگ نهروان بودند سه نفر بر حضرت وارد شدند و گفتند : این ساعت حرکت نکنید شکست شما حتمی خواهد بود از نظر علم نجوم ساعت نحسی ست و پیروزی ندارد. حرکت خود را چند ساعت بتاخیر بیندازید.
عفیف بن قیس منجم برادر اشعث بن قیس جایگاه خانوادهٔ او کاملا مشخص، به او فرمود:
💠 اَتَزعَمُ اَنَک تَهدی الیَ الساعةِ التیٖ مَن سارَ فیها صُرِفَ عنهُ السُوءُ
آیا تو گمان میکنی که مردم را راهنمایی میکنی به ساعت و زمان خاصی که اگر حرکت را آغاز کنند آفت و ضرری از آنها دفع میشود!!
آیا تو این سخن را به مردم نگویی و راهنمایی نکنی آسیب از آنان دور نمیشود!!
آیا سخن تو تعیین تکلیف میکند یا نظام خلقت!!
💠 و تُخَوفُ منَ السّاعةِ التیٖ مَن سارَ فیها حاقَ بهِ الضُّر
آیا تو از ساعت خاصی می ترسانی که اگر در آن ساعت حرکت کردند[ سار] بدبختی و ضرر از هر طرف انان را احاطه میکند [ حاق]
آیا پیشگویی تو بدیها را دفع میکند
گوش نکردن به سخن تو دجار ضرر میگردد.
💠فمَن صدَّقَک بهذا فقد کذَّبَ القران
کسی حرف تورا تصدیق کند قرآن را تکذیب کرده است.
کلام قرآن : تمام عالم مخلوق خداست.
فاعل مطلق خداست. لا موثر الا الله است.
دیگران کاره ای نیستد.
شما خود را در مقابل قرآن قرار دادید در حالیکه ما با توکل بر خدا حرکت را آغاز می کنیم. در کدام جنگ رسولخدا به آسمان نگاه کرد وقت جنگ تعیین کرد یا بتاخیر انداخت ؟
یا نگاه کرد به آسمان که دفاع کند یا نه؟
ستاره و افلاک تاثیر دارند اما ذیل ارادهٔ خدا .
اگر خدا چیزی اراده کند و شمس و قمر چیز دیگری اراده کند شرک است.
💠واستَغنیٰ عنِ الاِستعانةِ باللهِ فی نیلِ المحبوب و دفعِ المَکروه
کسی تو را تصدیق کند احساس غنا و بی‌نیازی از خدا میکند از اینکه از او طلب استعانت کند.
برای رسیدن[ نیل] به محبوب و مقصود ، و دفع مکروه از خدا یاری نمیگیرد.به رمل ، اسطرلاب ، نجوم و علوم متمسک میشود .
اگر بنا باشد نجوم در برابر خدا قرار بگیرد عین شرک است و هیچ ارزشی ندارد.اما اگر این علوم در راستای اراده الهی باشد خوب و قابل استفاده است.
💠و ینبغی فی قولِک للِعاملِ باَمرکَ اَن یُوَّلیکَ الحمدَ دونَ ربهِ
گفتار شما ( منجمین) سزاوار این است :
بدنبال آن هستید کسی که به سخن شما گوش فراداد [ عامل] در واقع حمد و ثنای شما را بگوید[ یوّلیک] نه حمد خدا را.
تحسین شما کنند که چه علومی و نجومی ، متعجب از علم شما بشوند.
وشما این علم را دستاویز احترام و تکریم خود قرار می دهید.
💠لاَنَّک بزَعمِکَ انتَ هَدَیتَهُ الیَ الساعةِ آلتی قال فیها النَفعَ و اَمنَ الضُّر
جمع کردن مردم در اطراف خود: زعم و گمان شما اینست که مردم را به سمت سودی هدایت و یا ضرری را از آنها دفع می کنید.
گمان میکنید دفع ضرر و خیر رسانی می کنید در حالیکه کوچکترین ضرر را از خود نمیتوانید دفع کنید چه برسد به اینکه از دیگران دفع سوء داشته باشید .نافع و ضار خداست.
💠فقال ایها الناسُ ایاکم و تَعَلُُمَ النُجومِ الا ما یُهتدیٰ بهِ فی بَرٕ او بحرٕ
حضرت خطاب به مردم فرمود:
از اموختن علم نجوم پرهیز کنید. مگر آن مقداری که سبب راهنمایی و مسیر یابی شما در دریا و خشکی بشود.
ستاره قطبی ، شمال و جنوب، دب اکبر و اصغر برای مسیر یابی فرا گیرید.
💠فانها تَدعُوا الیَ الکَهانةِ
زیرا علم نجوم انسان را به کهانت می کشاند.
کهانت پیشگویی های ست که هیچ پشتوانه عقلی و مبنای منطقی ندارد.
در اسلام کهانت ممنوع است و از محاسبات خود به فلان نتیجه می‌رسد.
💠فامُنَجمُ کالکاهِن و الکاهِنُ کالسّاحر و الساحرُ کالکافِر و الکافرُ فی النارِ
مشکل نجوم ختم به کهانت. و منجم کاهن میشود و کاهن مانند ساحر است .چیزی که واقعیت ندارد رنگ و لعاب میزند و آنرا واقعی نشان میدهد. ساحر هم کافر است خدا را در امور قبول ندارد.و کافر هم در جهنم است.
ساحر طناب فسفر زده در آفتاب میماند با کمی از فعل و انفعال شیمیایی طناب حرکت می کند تصور کرم میشود ادعا میکند طنابرا به حرکت و به کرم تبدیل کرده است.
💠سِیروا علیَ اسمِ اللّه
رو به سپاه خود کردند ،
حرکت کنید برای جهاد، بنام و اسم خدا و کار را شروع کنید.
جنگ نهروان بود که نبردی قاطع و پیروزمندانه با کمترین تلفات کمتر از ده نفر به شهادت رسیدند و از طرف دشمن سپاه چهار هزار نفری کمتر از ده نفر سالم ماندند.
🔺نکته:
ظاهر خطبه از علم نجوم بیزاری و پرهیز بود اما قرآن و روایات به نجوم سوق میدهد .
یکی از ارکان دین روزه است ابتدا و انتها، افطار روزه با دیدن ماه در آسمان مورد قبول قرار می گیرد.
تعیین دقیق قبله ، وقت اذان ، علم نجوم و علم هیئت است.
خدا شناسی در برهان نظم بر منو.ال نجوم است. دیدن گردش دقیق مدار بر اساس نظم، تغییر فصول ، دیدن ماه و خورشید، بر مدار نظم، میلیارد ها ستاره و کهکشان میچرخد و خدا تدبیر میکند.یک راه خداشناسی علم نجوم است که کاربرد دارد.
اما آنچه حضرت نهی میکند کهانت و پیشگویی است.اما نجومی که به کهانت نکشد موردی ندارد.قمر در عقرب نجوم است روایات هم تایید میکند.یک ارتباطی بین افلاک و کائنات با زمین برقرار هست و یک تاثیراتی هم دارد خوب است بدانیم و مشکلی هم ندارد.
علت ترک نجوم کهانت است علم نجومی که بدور از کهانت باشد دانستن آن خوب است.
مانند ، خوردن انار ترش که برای بیمار مضر است.وقتی علت ترشی آن بیان شود که مزید بر بیماری میشود بیمار می فهمد که در کل هر ترشی مضر است، و مشکل سر ترش بودن است اگر انار شیرین بود آن مزید بیماری را ندارد.
🔺در علم نجوم یک اهوال نجوم هست یک احکام نجوم:
احوال نجوم : موقعیت هر ستاره به ستارهٔ دیگر چگونه است؟
چند روز طول میکشد طلوع کند و چند روز غایب شود؟
از کجا طلوع میکند و تاثیر آن بر دیگر کرات چیست؟ در مسائل خدا شناسی ارزش دارد.
آنچه مذموم است احکام نجوم است، اینکه بدانی طالع تو فلان چیز است. ستاره اقبال هرکس در آسمان است و هرکس اقبالی دارد در حالیکه همه باطل است.
کار بدینجا نکشد صرف شناخت آسمان باشد خوب است.و در اموری انسان را هم رشد میدهد.
🔺ایة الله جوادی آملی:
تاثیر کلاغ و جغد و حرکت آنها در زندگی مردود است. اما تاثیر کائنات بر زندگی پذیرفتنی است.همانطور که تاثیر انسان بر کاینات غیر قابل انکار است.
عبادت و گناه انسان در عالم هستی اثر دارد آنرا بهم میریزد یا باعث ثبات کائنات میشود.و از طرفی کائنات هم بر زندگی زمین اثر داردجزر و مد ، دور و نزدیک بودن ماه به زمین ، در آرامش سطح زمین اثر دارد.
✅ پس اگر انسان موحد باشد فقط خدا را ببیند هیچ چیز و هیچ کس نمی‌تواند بر او اثر منفی بگذارد. و اگر شرک داشته باشد کوچکترین شی و صدای جغد او را می‌ترساند و ضرر میزند.
الحمدلله رب العالمین