یار محمدی
بسم الله الرحمن الرحیم
شرح خطبه ها
۱۴۰۱/۳/۲۴ - ۱۴ذی القعده
💢خطبه ۷۶ 💢
🔅این خطبه یکی از خطب عرفانی حضرت می باشد که از نظر عرفان و اخلاق از درجه بالایی برخوردار است.
در کتاب کنز الفوائد کراچکی از امام صادق علیه السلام نقل شده است که حضرت امیرالمومنین علیه السلام ۲۴ جمله گفته‌اند که که هر جمله آن ارزش آسمانها و زمین را دارد.
🔹رَحِمَ اللَّهُ امْرَا
رحمت خدا شامل آن کسیکه ؛
رحمت رحیمیه مختص به مومنین است هرچه مرتبه و سیر و سلوک بالاتر میرود، رحمت خاصهذو ویژه تر نازل میشود.
🔹سَمِعَ حُکْماً فَوَعَى
حکمی (حرف حکیمانه/احکام شرعی) را بشنود و آن را حفظ کند [ وعیٰ].به آن عمل کند. سخن حکیمانه را شنید نمی‌گذارد ضایع شود در وجود خود پیاده میکند.( فقط در استوری استفاده نمیشود)
🔹 دُعِیَ إِلَى رَشَادٍ فَدَنَا
رحمت خدا بر کسی که: به راه خیر و صلاح، هدایت [ رشاد] دعوت میشود می پذیرد و به آن راه نزدیک شده وقتی فهمید از روی بخل و لجاجت ، تعصب از آن روی برنگرداند.
🔹أَخَذَ بِحُجْزَةِ هَادٍ فَنَجَا
رحمت خدا بر کسی که :دست به دامان [ بحجزَة] هدایت گری (پیامبر ،امام،عالم دینی ،کتاب ...)داشته باشد و از او کمک بگیرد تا از مرحله هوای نفس بگذرد و نجات یابد .
🔹 رَاقَبَ رَبَّهُ وَ خَافَ ذَنْبَهُ
رحمت بر کسی که: از خدا مراقبت کند به این معنی که غفلت از خدا نمی کند و ترس از خدا ندارد ترس از گناهش دارد. آنچه خوفناک است گناه است.
🔹قَدَّمَ خَالِصاً وَ عَمِلَ صَالِحاً
اعمال خالصانه و صالح خود را پیش می فرستد
🔺اخلاص مهمتر است که حضرت اول آورده اند .
دو رکن اخلاص: الف) بدون شرک و غیر برای خدا انجام دادن ب) صحیح بودن عمل می باشد. عمل صحیح لله باشد و گروه عمل غلط هر چه خلوص داشته باشد بجایی بند نیست.
🔅امام صادق علیه السلام فرمود :
العمل الخالص: الذی لا تُریدُ أن یَحمَدَک علیه أحد إلا الله عز وجل
عمل خالص عملی است که وقتی انجام داده شد انتظار تشکر از احدی جز خدا نباشد .
🔹اکْتَسَبَ مَذْخُوراً وَ اجْتَنَبَ مَحْذُوراً،
خدا رحمت کند کسی که: کسب میکند اعمالی را که ذخیره [ مذخور]قیامت می شود. اعمال للدنیا نیست. که تاریخ انقضا داشته باشد.بلکه عمل کشیده شده و اثر آن تا قیامت هست.
و از هر عملی که او را برحذر داشته اند ،دوری می کند.
🔹رَمَى غَرَضاً وَ أَحْرَزَ عِوَضاً
رحمت خاص خدا بر کسی که: در راه رسیدن به هدف [ غرضاً]حرکت می کند. هدف ، تقرب و کسب رضای خدا را در نظر می گیرد .
عمر خود را تلف نمیکند دائم از این شاخه به آن شاخه و انتهای آن هم هیچ و پوچ.
هدف داشتن غیر از تخیل ، وهم و هیجان است، هیچکدام هدف نیستند.
توهم مستولی میشود فکر میکنند هدف است وقتی رسید احساس بیزاری میکند اشباع نمیشود . اما هدف بلند مدت است ، حرکت دارد، وقتی به آن رسید اشباع میکند.
کسب میکند [ احرز]به جای دنیای فانی و زود گذر ، قیامت ابدی وآخرت پر نعمت را.
سالک این دو را باهم عوض می کند .
🔹 کَابَرَ هَوَاهُ وَ کَذَّبَ مُنَاهُ
رحمت بر کسی که : با هوای نفس مخالفت می کند[کَابَرَ] و آرزوهای خود را تکذیب کرده کنار می گذارد .هوی و هوس همان آرزو ها هستند.
واین هادی هست که مشخص میکند کدام وهم است و کدام آرزو . چون مسئله دل خواستن نیست عبد دل نیست بلکه عبدالله است.
🔹جَعَلَ الصَّبْرَ مَطِیَّةَ نَجَاتِهِ وَ التَّقْوَى عُدَّةَ وَفَاتِهِ
صبر را مرکب [مَطِیَّةَ]خود جهت نجات و سرعت در راه رسیدن به بهشت قرار میدهد .
هر چه صبر باشد رحمت خدا هم بیشتر می باشد .
روایت از امام حسن عسکری علیه السلام:
بیداری شب آن مطیه ای است که یک شب به اندازه هزار شب انسان را پیش می‌برد .
و تقوا وسیله [ عُدَّه]آرامش مرگ او است ترس و دل نگرانی از دنیا رفتن ندارد .
🔺وقتی تقوا باشد در هنگام مرگ باعث آرامش است در این دنیا هم باعث آرامش می باشد. آرامش در گرو تقواست.
🔹رَکِبَ الطَّرِیقَةَ الْغَرَّاءَ وَ لَزِمَ الْمَحَجَّةَ الْبَیْضَاءَ،
رحمت بر کسی که : بر طریق روشن [ غرّا]سوار شده باشد.
در مسیری که قصد رفتن باشد راه می افتد چه مرکب باشد چه نباشد. دل به جاده میزند پیاده یا سواره حرکت میکند.اما اگر دل با جاده نباشد تا ماشین نباشد حرکت نمی کند.
تا هدف مشخص نباشد بهانهٔ ماشین می کند.
به قول حضرت امیر علیه السلام فرمودند یاران من رکب الطریق هستند. باران من سوار بر راهند به جاده میزنند ، همان راه مرکب آنها میشود. لذا فرمود رحمت بر کسی که سوار بر راه روشن شده.
ملازم و همراهند [ لزمَ]با جاده های روشن [ محجة البیضاء]. نه تنها جاده را پیدا کرده بر آن سوارند هیچگاه از جاده حقیقت و روشن جدا نمی شوند.علی الدوام این مسیر را طی میکنند.
🔺بسیاری ابتدا اهل سیر و سلوک بودند اما در وسط راه مخالف شدند.
🔹اغْتَنَمَ الْمَهَلَ
از مهلت ها و فرصت ها قدر شناسی می کند و آنها را غنیمت می شمارد
🔹وَ بَادَرَ الْأَجَلَ وَ تَزَوَّدَ مِنَ الْعَمَلِ
خود را برای مرگ آماده می کند و توشه از اعمال صالح بر می دارد
الحمدلله رب العالمین