N Kazemi
الحمدلله رب العالمین
یار علی
بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمت‌ها
۴۴/۱۲/۲۴ - ۱۲ شعبان
💢 حکمت ۴۴۶ 💢
🔹لغالبِ بنِ صعصعه ابی فَرَزدَق :
فرزدق شاعر معروف سینه چاک مکتب امیرالمومنین .با قصیده ی بلند بالای خود در مدح امام سید الساجدین و در مذمت عبد الملک مروان، ارادت خود به اهل بیت نشان داده.
وقتی سید الشهدا در راه کوفه به فرَزدق برخورد کرد که از کوفه برمی گشت، امام از او در احوالات مردم و حمایت آنها سوال کرد.
گفت: قلوبُم معَک ،سیُوفهُم علیک
پدر فرزدق صعصعه صاحب شتران فراوان و ثروتمند بود وقتی به محضر امام آمد.
🔹ما فَعَلتَ اِبِلِکَ الکثیره
امام از او پرسید :
شتران فراوان تو چه شد و با آنها چه کردی؟
🔹قال : ذَعذَعَتْها الحقوقُ یا امیر المومنین
گفت: پراکنده کرد شتران را حقوقی که [ زکات] باید پرداخت می کردم .
با دادن زکات آنها، حد نصاب کنونی آنها کمتر شده.
🔹فقال علیه السلام: ذالکَ اَحمدُ سُبُلِها
این راهی که تو انتخاب کردی و مال و سرمایه را خرج کردی [ خمس و زکات آن پرداخت کردی ] راه ستودهٔ آن همین بوده.
بظاهر مال تو کم شده اما، برای روز نیاز تو حفظ شده اند.
بهترین سبیلی که میشود حیوان را در همان راه قرار دهد همین مسیر حقوق است.
[ امام از او پرسید این فرزند کیست ، پاسخ داد فرزدق فرزندم و در کودکی شعر می گوید .
فرمود: «علمّهُ القران فهو خیرٌ له»
قرآن برای او ارزشمند تر است.ابتدا او را قرآن بیاموز.
پیامبر ص : شعر بخشی از حکمت است.
ابتدا قرآن بعد شعر.
💢 حکمت ۴۴۷ 💢
🔹مَنِ اتَّجَرَ بغیرِ فقهٕ فقدِ ارْتَطمَ الرِّبا
کسی که تجارت می کند [ کسب و کار ،بازار] در حالیکه احکام کسب نداند بلا شک در ربا خواهد افتاد.
ارتظم : افتادنی که از بلندی باشد و در داخل باتلاقی گیر کند، هر افتادنی نیست.
احکام کسب و کار ،تجارت نداند در تلهٔ ربا گیر می آفتد.
۱- ربا قرضی : مطلق شرط.
قرض + شرط = ربا
۲- ربا معا ملی : معامله جنس به جنس
طلای دست دوم دادن، در قبال آن طلای نو گرفتن.
« یا معشرَ التجار ،الفقه الفقه ثم اتَّجَر»
التاجر فاجر »
تاجر فاسق است و فاسق در جهنم.
تنها گروهی از کسبه نجات پیدا می کنند که اهل یاد گیری احکام فقه باشند ، بعد تجارت کنند.
💢 حکمت ۴۴۸ 💢
🔹مَن عَظَّمَ صِغارُ المَصائِب اِبتِلاهُ اللّهُ بِکِبارِها
کسی گرفتاری کوچک را بزرگ شمارد ، در عالم واقع خدای متعال او را دچار مصیبت بزرگ خواهد کرد.
آنچه را که در خیال می پروراند در واقعیت بوقوع می پیوندد.
علت بزرگ شمردن گرفتاری ،ناشکری است.
دست بالای دست بسیار است.
در گرفتاری باید دردهای دیگران را بزرگتر دید نه مصیبت خود را.
کوچک دیدن آن سبب به تعویق افتادن و پیدا نشدن مشکلات بزرگتر است.
💢 حکمت ۴۴۹ 💢
🔹مَن کَرُمَت علیهِ نفسُهُ هانَت علیهِ شهَواتُهُ
کسی که کرامت نفس داشته باشد.
کریم النفس هوی و هوس او سست میشود.
کریم النفس در مقابل دیدگان مردم کارهای سبکسری نمی کند.
شخصیت او اجازه چنین کارسبکی را نمی دهد.
شهوات و گناه کسر شأن او میشود.
لذا موجب پایمالی عزت نفس می داند.
امام جواد الائمه سلام الله علیه:
کسی که بر مرکب شهوات سوار باشد لغزش‌های او غیر قابل جبران است.چون اختیار در دست او نیست.
تنها راه نجات ، پیاده شدن ازچنین مرکب است.
💢 حکمت ۴۵۰ 💢
🔹ما مَزَحَ امْرُؤٌ مَزحَةً الاّ مَجَّ مِن عَقلِهِ مَجَّةً
هیچ شخصی شوخی نکرد [ شوخی خارج از عرف] مگر اینکه عقل او فرو ریخت.
حتی یک مزاح نا مربوط و خارج از عرف بهمان میزان از عقل او کم میشود.
امام صادق علیه السلام :
مزاح و شوخی از حسن خلق است.
خوش اخلاقی یک بخش آن خنداندن دیگران است.
بشرطی که حیا ، اخلاق ، آداب زیر پا گداشته نشود.
حد اعتدال شوخی رعایت نشود، قوهٔ تدبیر و عاقله کم و از وزانت او بمرور کاسته میشود.
💢 حکمت ۴۵۱ 💢
🔹زُهدُکَ راغِبٌ فیکَ نُقصانُ حَظّٕ
زهد نداشته باشید، نسبت به افرادی که بشما رغبت دارند.
روی بر گرداندن از راغبین خود ، موجب نقصان حظ ، و کم بهره شدن از حظ رفاقت می گردد.
آنچه را که از رفاقت انتظار داریم . جبران نقایص یکدیگر ، مشورت از نظر عقلی ، پشت گرمی به رفاقت، کمکهای بسیار رفاقتی ، با پشت کردن و زهد نشان دادن حظ و بهرهٔ آن هم کم میشود.
رفاقت برود ، خیرات و برکات آن هم با او میرود.
🔹و رَغبَتُکَ فی زاهدٕ فیکَ ذُلُّ نَفسٕ
تو بر کسی ابراز رفاقت کردی و او بی رغبت بود و زهد نشان داد ، پیگیر او مباش ، مجدد رو زدن به او سبب خواری و ذلت تو میشود.
این حکمت عمومی ست ،اما در بعضی موارد دوستی با اولیای الهی باید پافشاری و مصرّ بر آن بود.در خدمت او بودن و پافشاری ذلت ندارد.
💢 حکمت ۴۵۲ 💢
🔹الغِنیٰ و الفقرُ بَعدَ العَرضِ علیَ اللهِ
فقر و غنی واقعی نیستند مگر زمانی که اعمال بخدا عرضه شود، محاسبه شد فقر و غنای هر کس مشخص میشود.
غنا به پول ثروتمند نیست ،در دنیا در معرض آفت است، اگر آفات هم از بین نبرد تا مرز قبر همراه است،
اما اعمال صالح غناست که در قبر و قیامت هم شخص را همراهی می کند.
اللهم اجعل غنای فی نفسی
راز بگشا ای علی مرتضی
ای پس از سوء القضا حسن القضاء