الحمدلله رب العالمین
بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمتها
۴۰۰/۱۲/۱ – ۱۸ رجب
💢حکمت ۳۵۶ 💢
🔸و قبل لهُ لَو سُدَّ علیٰ رجلٕ بابُ بیتِهِ و تُرِکَ فیهِ مِن اینَ کانَ یاتیهِ رزقُهُ
از امیر مومنان صلواة الله علیه سوال شد،
اگر درب خانه بروی کسی بسته شده و او محبوس شود ،رزق او از کجا میرسد!!!
🔸فقال: مِن حیثُ یاتیهِ اَجَلُهُ
فرمود: از همان جایی که مرک بسراغ می آید.
از درهای بسته رد شده به او میرسد .
رزق او هو از دربسته رد شده به او میرسد.
ابن ابی الحدید در ذیل این حکمت می گوید:
چگونه ممکن است رزق یک محبوس به او برسد ،در حالیکه محبوسین بسیاری بودند که تلف شدند.
اما حضرت فرموده ،هرکس پشت در بسته بماند از پشت در هم رزق می گیرد.
عالم بر اساس مصوبات ، قوانین پیش میرود. به بدن غذا نرسد می میرد.
باید حرکت کند و حیات بستگی به غذا دارد.
اما برای بعضی افراد از طرُق عادی و معروف همگانی رزق نمیرسد.
مانند اصحاب کهف که حیات آنها به رزق بسته بود اما به آنها رزق رسید.
در جریان یونس پیامبر حدود چهل روز در شکم ماهی معمولی غذا نخورد اما رزق او رسید. وهمینطور حضرت مریم.
همان خدایی که عزرائیل می فرستد همان خدا میتواند کسی را که رزق ظاهری به او نرسیده، زنده نگه دارد.
مانند افرادی یا کودکی که هفته ای زیر آوار ماندند و سالم و زنده بیرون آمدند.
معلوم میشود رزق بدون حساب و بدون معادلات انسانی به هر کس که نیاز باشد میرسد.
فرمود: درهای آسمان و زمین بسته باشد، اگر خدا بخواهد میتواند تو را تأمین کندو آنچه که باید برسد، بتو میرسد.
💢 حکمت ۳۵۷ 💢
نحوهُ مواجهه با اتفاق طبیعی ( بحث تسلیت)
🔸و عَزّیٰ قوماً عن میتٕ ماتَ بهم
فردی از دنیا رفته بود حضرت برای عرض تسلیت به نزد بازماندگان رفت.
🔸فقال: انَّ هذاَ الامرَ لیسَ لکم بَدَأَ ولا آلیوم اِنتَهیٰ
فرمود: مرگ چیزی نیست که از شما آغاز شده باشد، قبل از شما افراد فراوانی بودند که عزیز از دست دادند.
شما اول از دست دادهٔ عزیز خود نیستید.
مرگ چیزی نیست که به سبب رفتن عزیز شما تمام شود. سنتی است که قبل و بعد از شما بر پیشانی فرزندان آدم نوشته شده. آمده و می أید.
🔸و قد کانَ صاحبُکم هذا یُسافرُ فَعُدوهُ فی بعضِ اَسفارِهِ
از بازماندگان پرسید: آیا این عزیز شما در زمان حیات خود مسافرت رفته بود!!!
گفتند بله ؛
فرمود: همانگونه که در زمان حیات به سفر میرفت حساب کنید.
گمان کنید الان هم به سفر رفته.
در سفرهای قبلی بر میگشت، این سفر یک کمی فرق می کند.
🔸فاِن قَدِمَ علیکم و الاّ قَدِمتُم علیهِ
اگر او برگشت و آمد که خیلی خوب و عالیست. و برنخواهد برگشت.
اگر او نیامد شما یک روز میروید و به او میرسید.شما هم مسافر این راه هستید ، و ملحق میشوید.
نکته:
– سنت مرگ؛ یکی از حتمی ترین سنت الهی است و بر همه فرزندان آدم در این عالم جاری میشود،و آن مرگ است.باید خود را برای آنروز آماده کرد.
– در مصیبت هر کس باید خود را تسلی بدهد.
مرگ چیز بدی نیست الیه راجعون است ، بسمت خدا رفتن چیز بدی نیست.
خود باید تسلیت گوی خود باشد.
–آدابی که در مورد تسلیت آموزش داده شده.
– جملهٔ « فعُدوُهُ» در مکتب اهل بیت مرگ مسافرت است ،فانی و پوسیدن نیست.از پوسته در آمدن است.
مرگ مانند قطاری که بدن را سوار کرده انتقال میدهدو در برزخ پیاده می کند.
💢 حکمت ۳۵۸ 💢
🔸ایها الناس لِیَرَکمُ اللهُ منَ النعمةِ وَجِلَینَ کما یَراکم منَ النقمَةِ فَرِقینَ
ای مردم : خدا نعمتهایی که بشما می دهد ،باید شما را در آن نعمت ترسناک ببیند.
ترس را در وجود شما ببیند.
همانگونه که در سختی و بلا، ترس و وحشت در چهرهٔ شما دیده می شود.
در بلا ترسیدن و نگرانی عاقلانه است در نعمت چرا !!!
🔸اِنه مَن وُسِّعَ علیه فی ذاتِ یدِهِ فیلم یرَ ذالک استدراجاً فقد اَمِنَ مَخوفا
بدرستی که شخص گشایش در وضعیت او [ علم، مال، زندگی] ایجاد میشود.
نعمتهای الهی بسمت او سرازیر میشود.اما بخود تلنگری نمیزند.مبادا مهلت استدراج باشد.
غرق نعمت میشود و از یاد میبرد که روزی باید پاسخگو باشد.
اگر نعمت را استدراج نبیند و بر خود تلنگر ی نزند، خود را از شی مخوف در امان دیده است.
یک طرف قضیه دیدن نعمت و شکر آنست.
طرف دیگر آن نگرانی و ترس است ، [مبادا خدا مرا بحال خودم رها کرده ، وزود بزود نعمتها بر من جاری میشود، لایق این نعمتها نبودم چگونه وارد شد]
این دل نگرانی یک اثر و کارکرد دارد.
🔸ومَن ضُیِقَّ علیه فی ذاتِ یدهِ ....اختباراً فقد ضَیَّعَ مَأمولاً
اگر شخص آنچه در دست دارد گرفته شد به مضیقه افتاد. در آن تنگنا هم چنین نگاهی داشته باشد.
بلا و امتحان الهی ست برای بندهٔ خود.
کسی در سختی به این فکر نیفتاد [شاید مقدمه برای ترفیع درجه، یا امتحان و اختبار باشد]
پاداشی که انتظار میرود را از دست داده.
خدا برای بنده بد نمی خواهد.
وقصد تلخ کردن کام کسی را هم ندارد.
زندگی را هم تلخ نمی کند.
بلکه هر دو سو، و هر دو کفه یک عاملی باشد برای حرکت انسان.
هم امید باشد هم رجا،
💢 حکمت ۳۵۹ 💢
🔸یا اَسرَی الرَغبَةِ اَقصِروا فانَّ المُعَرِجَّ علیَ الدنیا لا یَروُعُهُ الا صَریفُ اَنیابِ الحِدثان
ای اسیران طمع توقف کنید!
ای مردمی که در چنگال طمع اسیر شدید دست برداشته کوتاه بیایید.
کسانیکه حرص و طمع چشم آنها را پر کرده ،هیچ چیزی آنها را نمی ترساند ،مگر دندانهای تیز حوادث.
اسیران توقف!
لفظ اسیر بودن، زیرا اسیر جایگاه اجتماعی ندارد و اسیر تحقیر میشود.
وعظ و منبر ، و کلمه ای در طماع اثر نمی کند.
تنها حوادث روزگار میتواند بین دندان خود او را له کند ، فشار سختی بر او فرود آورد تا بفهمد.[ هرچند عده ای در شدائد هم متوجه نمی شوند]
🔸ایها الناس : توَلَّو اَنفسَکم تَادیبَها
ایمردم: متولی تادیب خود باشید.
دست بکار تربیت و اصلاح نفس خود باشید.
منتظر نباشید تا دیگران شما را هدایت کنند.
دستور اخلاقی ، تا هر فردی خود نخواهد هیچ پیامبری نمیتواند او را بحرکت درآورد.
تا همت نباشد و نخواهد هیچ اتفاقی نخواهد افتاد.
🔸واعْدِلوا بها عن ضَراوَةِ عاداتِها
بازگردانید این نفس را از جاذبه های عادت .
گناه جاذبه دارد ،
علاقه مند می کند.
علاقه سبب تکرار میشود.
وتکرار عمل، به عادت می کشاند.
نفس را از این عادات برگردانید.
افسار نفس را باید کشید.
جاذبه را باید ازبین برد.
با رفتن جاذبه اشتیاق از بین میرود.
با رفتن اشتیاق عادت هم بمرور کم و ازبین میرود.
💢 حکمت ۳۶۰ 💢
🔸لا تَظُنَّنَّ بکلمةٕ خرَجتَ مِن احدٕ سُوءً و انتَ تَجدُ لَها فی الخیرِ مُحتَمَلاً
نباید انسان حمل بر سوء کند اگر از کسی کلمه ای صادر شد و آنرا شنید.
در حالیکه میتواند یک قصد خیر برای آن درست کند.
تا میتوانید حمل بر خوبی کنید.
از مومن و برادران ایمانی سخنی شنیده شد باید حمل بر سوء ظن نشود.
و نسبت به دشمن حسن ظن نباشد.
در حکمت ۱۱۴ مشابه این مطلب آمده که اصل مطلب می باشد.
[ اگر در جامعه ای فرهنگ عمومی مردم ، دینداری، راستگویی ، وفاداری بر جامعه حاکم باشد.
بر شخص دیگر سوء ظن داشته باشد در واقع به او ظلم کرده.
باید حسن ظن حاکم باشد.
اما اگر فضای کلی جامعه دروغگویی ، خیانت ، منفعت طلبی بود.
در فضای غبار آلود بر دیگری حسن ظن پیدا کردن «خوش خیال بودن»دچار فریب خوردگی میشود.
در فضای مبهمی که افراد زیادی اهل خیانتند زود باور نباشید اصل آنست که احتیاط شود.
اصل در اسلام حسن ظن است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.]
اللهم زیِّن اخلاقنا بالقرآن
خیلی ممنون استاد نکات خیلی خوبی رو بیان کردیدهم در زمینه ی نگاه ما له مرگ و نحوه تسلیت و هم نوع نگاهمون به نعمت ها و اثراتی که توجه ما به استدراج در زمان نعمت ها بر روی ما دارهخدا خیرتون بده