بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمتها
💢 حکمت ۲۸۳ 💢
🔹جاهِلُکم مُزدادٌ و عالِمُکم مُسَوُِف
جاهلان شما دائماً در حال افزودن هستند [ افزودن جهل ، گناه، مسیر باطل]
وعالمان شماپیوسته کار را بتاخیر می اندازند.
حال کنونی وظیفهٔ آنهاست اما به بعد و آینده موکول میکنند.
جاهلانی که جهل دارند، مدام عمل میکنند ، خبر صادر کرده تبلیغات و فعالیت میکنند.
عالمان ساکتند و وظیفه را موکول کرده آنچه را که میدانند عمل نمیکنند.
این حکمت بشکل دیگری هم آمده
جاهلُکم مسوفٌ مُزادٌ آمده هر دو صفت جاهل است.
جاهلان عمل خوب را بتاخیر انداخته ، وبر عمل خلاف مصر و افزایش میدهند.
💢 حکمت ۲۸۴ 💢
🔹قَطعَ العلمُ عُذرَ المُتَعَللیّن
با ورود علم و دانستن ، راه عذر تراشی بسته میشود.
عده ای دنبال بهانه جویی هستند که از زیر بار فرار کنند.
علم دارد ،مورد را میداند چون عمل به آن نکرده ،بهانه تراشی میکند.عذر می آورد.
علم دارد فلان کار نباید انجام شود [ گناه بد است] اما بعد از انجام آن بهانه میتراشد [ خدا بخشنده هم هست]
بهانه می آورد علم ما قطعی نیست ، خود را به ندانستن میزند دیگران هم نمیدانند که او میداند و عذر می آورد.اما خدا که میداند.
علم که آمد راه عذر بسته میشود به همان سبب خدا مواخذه میکند.
خدا اتمام حجت کرده و هر دلیلی را نمی پذیرد.
مرحوم کمره ای در شرح خود آورده:
حضرت این جمله را در مواجهه با اتفاقات زمان خاص خود بیان فرموده.
و این عذر تراشی ها مشکلات فراوانی برای حضرت پیش آوردند.
در سقیفه، در شورای شش نفره عمر، همه می دانستند نقش امیرالمومنین را. و همه به آن اقرار داشتند اما به دیگران رای دادند.
علم داشتند ولی عمل نکردند و بهانه تراشی کردند.
💢 حکمت ۲۸۵ 💢
🔹کلُّ مُعاجَلٕ یَساَلُ الاَنظار
هر کس فرصت عمر او تمام شد و مرگ بسراغ آمد به فریاد و التماس زمان میخواهد که بار دیگر به او فرصت بدهند.اعمال صالح انجام دهد.
ولی هیچگاه حرف آنها پذیرفته نمیشود. وقتی پیمانه پر شد.
« قالَ ربِّ ارْجِعُونِ لعَلّیٖ اَعمَلُ صالحاً فیما تَرَکتُ کلاّ اِنها کلمةٌ هو قائِلُها مومنون - ۹۹»
گویند که خدایا بار دیگر مهلت ده تا عمل نیک ترک شده را انجام دهیم .
پاسخ این درخواست هرگز محقق نمیشود
🔹و کلُ مُؤَجَلٕ یَتَعَلَلُ بالتَّسویف
و به آنهایی که مهلت داده شده ، زندگان دچار تعلل و تسویف هستند.
از کار افتادهٔ فرتوت که قدرت و فرصت ندارد، تقاضای مهلت، و آرزو دارد عملهای خیر برای خود جمع کند
اما جوانی که مهلت و قدرت دارد تعلل میکند. کار را ارجا به آینده دارد.در حالیکه هر لحظه ممکن است سفرهٔ او هم برچیده شود.
پیامبر صلی الله علیه وآله :
اباذر مراقب باش دچار تسویف نشوی ،امروز که زنده ای مالک آن هستی تا برنامه ریزی و وظایف حال را انجام دهی.
قدرت بر انجام کار فردا معلوم نیست.
فردا که رسید اگر بودی وظیفهٔ فردا را انجام بده ، اگر فردا نبودی، با انجام وظایف روزانه توشه خود را پر و پیمانه کرده ای.
💢 حکمت ۲۸۶ 💢
🔹ما قالَ الناسُ لشیٕ طُوبیٰ لهُ الاّ وقد خَبَاَ لهُ الدَّهرُ یومَ سُوءٕ
هیچ نعمتی نیست که مردم در مورد آن به به و خوشا بحال بگویند مگر اینکه یک روزی از روزگار همان عامل خوش بحالی سوء و تلخی برای او پیش می آورد.
روزی به رشک و روزی به تلخی تبدیل و مورد نفرت واقع میشود.
قرآن میگوید نعمت خدا را بیان کن « واَما بنعمت ربک فحدث» موجب ازدیاد میگردد از طرفی حضرت میفرماید تو نعمت را بیان کردی عده ای رشک میبرند روزگار آنرا تبدیل به سوء میکند.
مقصود کلام چیست؟
قولی: عده ای که نعمت را بزرگ دیدند و طوبی لهم گفتند یک نعمت خاص و بزرگ بوده که طوبی برای آن گفته شده، حسادت میکنند و چشم زخم نعمت را به ناگواری تبدیل میکند و همان نعمت بلای جان میشود.
چون مورد حسادت حسودان و چشم زخم نا پاکان قرار میگیرد.. برای هرکسی نعمت را آشکار نکنید.
برای شخصی آشکار شود که طاعت آنها را زیاد میکند.
حدیث نعمت در برابر حسود نیاز نیست.
قول دیگر: کاری به حسادت و چشم زخم ندارد.
هرچیزی که امروز زیبا جلوه کرد چون تازه است وقتی کهنه شد از زیبایی و از چشم می افتد.
سوئی هم برای او وجود دارد
[ جوان ، رعنا ، زیبا ، پر قدرت ، شیوا بیان، روزگار او را تبدیل به سوء و پیری میکند]
طوبی و به به گفتن به جوان رعنا، روزی هم به خمیدگی پیری میرسد.
حضرت میخواهد ذات روزگار را بیان کند.که دنیا اینگونه است.
ویا هر دو قول درست باشد.
مثال معروف این حکمت در قرآن در مورد قارون بیان شده.
« فخرجَ علی قومه قال الذین..... یا لَیتَ لَنا مثلَ ما اُوتِیَ قارون انهُ لَذُو حظٕ عظیم قصص - ۷۹ »
قارون در میان مردم ظاهر میشد آنهایی که دنیایی بودند هیمنه و زینت قارون می دیدند آرزوی داشتن جایگاه او داشتند قارون چه لذتی میبرد.
« فخَسَفنا بهِ و بِدارِهِ الارض.... الذین تَمَنو مکانهُ بالاَمس ....لولا اَن منَّ اللهُ علینا لَخَسَفَ بِنا - ۸۲»
وقتی قارون با اموال در زمین فرو رفت همانهایی که حسرت او داشتند گفتند اگر خدا بر ما منت نگذاشته بود ما هم در زمین فرو میرفتیم.
اللهم اَقلبنا مفلحین مُنجحین
زمانه بر سر جنگ است یا علی مددی
مدد به غیر تو ننگ است یا علی مددی
انشاالله الحمدلله رب العالمین