حکمت ۱۱تا ۱۵:. _ عفو انسان نادم عین حکمت و عفو انسان پشیمان نشده از افعال خلافش مصداق خیانت است و غیر حکمت است .
_ناتوانترین مردم در کلام امیر علیه السلام در ارتباط با مسأله دوست یابی و نگه داشتن دوست .
_ سرازیر شدن مؤخرات نعمت در صورت شکر در ابتدای نعمت وبزرگ کردن ظرف وجود .
_فرار مغزها واستعدادهای جامعه در صورت ارزش ندادن و هدایت نکردن درست آنها .
_ هر خطاکاری مستحق عتاب و ملامت نیست !!
حکمت ۱۵
نباید بمحض دیدن گناه و اشتباه کسی به اشد وجه حمل شوند.مگر اینکه خود را در موقعیت او قرار داده ، شرایط او را بر خود تصور کرده ،بعد به ملامت او بپردازد.
در امر به معروف عمل ناپسند او تقبیح میشود.این حکمت صحبت از شخصیت است.
فعل بد او غیر از شخصیت اوست.
بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمتها
💢 حکمت ۱۱ 💢
💠 اذا قَدَرتَ علیٰ عدُوِک فاجعَلِ العفوَ عنهُ شکراً للقُدرةِ علیه
هنگامیکه قدرت یافته بر دشمن غالب شدید شکر نعمت قدرت ، عفو و بخشش است.
شکر عملی آنست که خدا را با آن نعمت معصیت نکنید. حداقل شکر ، از این قدرت در معصیت استفاده نشود. حداکثر شکر ، قدرت وسیله ای باشد برای دستگیری و گذشت.
العفوُ تاجُ المکارم اگر همه مکارم بمثابه یک گوهر باشد تاج همه فضائل عفو است.
عفو و رأفت در مورد انسان نادم عین حکمت است.
اما عفو انسانی که پشیمان نشده در مسیر ظلم باقی مانده ، عفو او خلاف حکمت و خیانت است.
💢 حکمت ۱۲ 💢
💠اَعجَزَ الناسِ مَن عَجزَ عن اِکتسابِ الاِخوان و اَعجزَ منه مَن ضَیَعَ مَن ظَفِرَبه منهم
عاجز و ناتوان کسی است که نتواند دوستی انتخاب کند.
وعاجز تر از او کسی که نتواند دوستان خود را نگه دارد.
انسان موجود اجتماعی نیازمند به یاور و رفاقت است.
هر هنری و اکتسابی نیازمند به یک سلسله مقدماتی هست.ابزار و منبع درآمد لازم دارد.برای رسیدن به هدف ابزارهایی را نیازمند است.
اما رفاقت و دوستیابی ، جز وجود خود فرد هیچ ابزاری نیاز ندارد.
نتواند از نعمت آماده استفاده کند ناتوان است.
فرمود:آدمی که رفیق نداشته باشد پشتیبان و تکیه گاه ندارد.
از دست دادن دوست هم حکایت از ضعف اخلاقی می کند.
عجز دوم یعنی بی اخلاقی و پاک نشدن از رذائل .و این ابزار اخلاق است که باید بکار گرفته تا دوستان خود را حفظ کند.
💢 حکمت ۱۳ 💢
💠اذا وَصَلَت الیکم اطرافُ النعَم فلا تُنَفِروا اَقصاها بِقِلَةِ الشکر
هنگامیکه مقدمات نعمتی بر شما رسید به سبب ناسپاسی مؤخّرهٔ نعمت را پس نزنید.
نعمتی که بشما رسید شکر نعمت بجا آورده نشود انتهای نعمت پس زده ،و از بین میرود.
نعمت مانند واگن قطار بهم پیوسته تدریجاً به انسان میرسد. شاکر نعمت باشید از انتهای قطار واگنی اضافه میشود.
نعمتی که درست استفاده نشود شکری در آن نباشد واگنی که افزوده نمیشود از واگنهای قبل هم کاسته میشود.
اضافه کردن واگن در عدم شکر گذاری دلیل بر بی حکمتی خداست.و خدا کار خلاف و بی حکمت انجام نمیدهد.
هر چه شکر و درست استفاده کردن بیشتر باشد نعمت پر پیمان میشود
وهر چه شکر کمتر باشد نعمتی که مقدر شده به رسیدن، از آن کاسته میشود.
لئن شکَرتُم لاَزیدَنَکم نعمت داده شد برای شاکر بودن ، همنشین خدا بودن ، مراقبت لازم دارد که نعمت تو را سرگرم نکند.
گر شبی در خانه جانان میهمانت کنند/
گول میهمانی نخورمشغول صاحبخانه باش/
شاکر بودن در نعمت ،نعمت را زیاد نمی کند بلکه وسعت وجود را بزرگتر میکند لاَزیدَنکم ظرف تو را بزرگ میکند. ظرف که بزرگ شد بطور خودکار از نعمت پر میشود
.
حکمت خدا اقتضا می کند ظرف را خالی نگذارد. گنجایش ظرف را پر می کند.چون او فیاض است .پیوسته و تدریجا نعمت را سرازیر میکند.مهم وسعت ظرف وجود است.
💢 حکمت ۱۴ 💢
💠مَن ضَیَعَهُ الاَقرَبُ اُتیحَ لهُ الاَبعَد
هر کسی که اقارب و دوستان او را ضایع و رها کنند خدا او را رها نمی کند.دور ترینها اورا دستگیری و یاری می کنند.
آقربای رسولخدا [صلی الله علیه وآله] در آغاز نبوت اورا تنها گذاشتند به زعم اینکه ابوجهل کنار او نباشد ، چه کسی محمدص را یاری میکند، نابود میشود.
اما خدا او را رها نکرد برای یاری او سلمان ، اباذر و دیگران را در کنار پیامبر قرار داد، پا در رکاب باشندو یاری کنند.
حضرت به ابو موسی فرمود: اینطور نیست که تو دین را یاری نکنی از بین میرود.
خدا دیگرانی را به کمک من و دین میرساند ،اما تو دیگر در این میان جایی نداری.
معنای دوم بر این حکمت:
قدر استعدادهای جامعه را بدانید ،پرورش دهید، اگر رشد بیابند به اعلی درجه میرسند.انان را تحویل بگیرید.
اگر شوق ، رغبت و محبت را در جای دیگر ببینند دینداری را هم از تو نمی پذیرند.
میروند بسمتی که در آن رغبت دیدند.
کسی از اطرافیان خود مهر و محبت نبیند ،دیگرانی از راه رسیده آنها را خواهند ربودو نیاز های آنها را مهیا خواهند کرد.
[یک انذار به خانواده ، اقوام و جامعه است ]
💢 حکمت ۱۵ 💢
💠ما کلُ مَفتونٕ یُعاتِب
اینطور نیست که هر خطا کاری مستحق ملامت و عتاب باشد.
نباید بمحض دیدن گناه و اشتباه کسی به اشد وجه حمل شوند.مگر اینکه خود را در موقعیت او قرار داده ، شرایط او را بر خود تصور کرده ،بعد به ملامت او بپردازد.
در امر به معروف عمل ناپسند او تقبیح میشود.این حکمت صحبت از شخصیت است.
فعل بد او غیر از شخصیت اوست.
فعل بد تقبیح میشود نه اینکه شخصیت او با عتاب پایمال شود.
اللهم اکرمنا بنور الفهم
علی حق است و حق با علی /
السلام علیک یا ولی الله