ابراز دوستی [التَّوَدُّدُ] ومحبت نمودن به دیگران نیمی از عقل است. عاقل بودن به این معنا که اینکار را انجام دهد.
در وجود ما مسئولیت عقل اینست که ارتباطات را تنظیم ، مسائل پیچیده را حل ، و برنامه ها را مدیریت کند.
کسی علاقه به مردم داشته و ابراز کندنصف مشکلات او ، نصف ارتباط او ، حل است.با محبت در مدیریت او حرف شنوی از او بیشتر است ،با محبت فرامین بهتر شنیده میشود.
در منابع دیگر هم داریم:
التَّوَدُدُ إلَى النّاسِ نِصْفُ الْعَقْلِ
⏪چرا اظهار دوستی نصف عقل است؟
ما دو نوع عقل داریم:
عقل نظری و عقل عملی.
_ عقل نظری مسئول اندیشه و دانستن و مسائل علمی است.
_ عقل عملی مسئول درست زندگی کردن و پیاده کردن دانسته ها در بطن حیات است. اظهار دوستی با مردم بخش عمده ای از پیش بردن کار در زندگی و آسایش و راحتی حیات است.
⛔️بخشی از وظیفه عقل آن است که عادات و رسوم و عرف و اجتماعیات هر جامعه را بشناسد و با آنها همراهی کند، این میشود بخشی از عقل:
در حکمت ۴۰۷ امیرالمومنین عقل را وسیله حل مشکلات معرفی میکند.
اگر انسان به مردم، به والدین، به همسر و فرزند بگوید آنها را دوست دارد این نشانه ی عقل است. بسیاری از آسیب ها و مشکلات به سبب همین گفتن ها برطرف خواهد شد.
💮روایت نبوی نشانه را بیان میفرماید:
_ هر گاه با دیگران برخورد دارد خنده روست ،خوش خلق و خوش برخورد بودن نشان محبت است.
_ در مجلس که وارد شود چه کسانی دوست دارند در کنار آنها جای بگیرد.
_ یکدیگر را با اسم بزرگ و محترمانه صدا بزند .نام او را طوری یاد کند که او دوست دارد. نشانه محبت است.
بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمتها
۴۰۳/۲/۳ . ۱۴شوال
💢 حکمت ۱۴۲ 💢
♦️وَ قَالَ (علیه السلام): التَّوَدُّدُ نِصْفُ الْعَقْلِ
ابراز دوستی [التَّوَدُّدُ] ومحبت نمودن به دیگران نیمی از عقل است. عاقل بودن به این معنا که اینکار را انجام دهد.
در وجود ما مسئولیت عقل اینست که ارتباطات را تنظیم ، مسائل پیچیده را حل ، و برنامه ها را مدیریت کند.
کسی علاقه به مردم داشته و ابراز کندنصف مشکلات او ، نصف ارتباط او ، حل است.با محبت در مدیریت او حرف شنوی از او بیشتر است ،با محبت فرامین بهتر شنیده میشود.
در منابع دیگر هم داریم:
التَّوَدُدُ إلَى النّاسِ نِصْفُ الْعَقْلِ
⏪چرا اظهار دوستی نصف عقل است؟
ما دو نوع عقل داریم:
عقل نظری و عقل عملی.
_ عقل نظری مسئول اندیشه و دانستن و مسائل علمی است.
_ عقل عملی مسئول درست زندگی کردن و پیاده کردن دانسته ها در بطن حیات است. اظهار دوستی با مردم بخش عمده ای از پیش بردن کار در زندگی و آسایش و راحتی حیات است.
⛔️بخشی از وظیفه عقل آن است که عادات و رسوم و عرف و اجتماعیات هر جامعه را بشناسد و با آنها همراهی کند، این میشود بخشی از عقل:
مُعْرِفَهُ عَادَاتِ اَلْعُقَلاَءِ فِیمَا یَاتُونَ وَ یَذَرُونَ فموافقتهم فی ذَلِکَ هوَ التَّودُّد الیهم
⭕️ اظهار دوستی ونشانه محبت واقعی چیست؟
۱. گفتن زبانی :
در حکمت ۴۰۷ امیرالمومنین عقل را وسیله حل مشکلات معرفی میکند.
اگر انسان به مردم، به والدین، به همسر و فرزند بگوید آنها را دوست دارد این نشانه ی عقل است. بسیاری از آسیب ها و مشکلات به سبب همین گفتن ها برطرف خواهد شد.
💮روایت نبوی نشانه را بیان میفرماید:
_ هر گاه با دیگران برخورد دارد خنده روست ،خوش خلق و خوش برخورد بودن نشان محبت است.
_ در مجلس که وارد شود چه کسانی دوست دارند در کنار آنها جای بگیرد.
_ یکدیگر را با اسم بزرگ و محترمانه صدا بزند .نام او را طوری یاد کند که او دوست دارد. نشانه محبت است.
پیامبر گرامی فرمود :
قَوْلُ الرَّجُلِ لِلْمَرْأَةِ إِنِّی أُحِبُّکِ لَا یَذْهَبُ مِنْ قَلْبِهَا أَبَداً.
مردی که به همسر خود بگوید تو را دوست دارم هرگز محبت این کلام از قلب او خارج نمیشود.
📕مرحوم کلینی در جلد ۲ کتاب کافی بابی دارد با عنوان "بَابُ إِخْبَارِ الرَّجُلِ أَخَاهُ بِحُبِّهِ" ازامام صادق سلام الله علیه نقل است:
إِذَا أَحْبَبْتَ أَحَداً مِنْ إِخْوَانِکَ فَأَعْلِمْهُ ذَلِکَ
هر گاه به یکی از دوستانت علاقه داشتی به او اظهار کن
فَإِنَّ إِبْرَاهِیمَ ع قَالَ رَبِّ أَرِنِی کَیْفَ تُحْیِ الْمَوْتى قالَ أَ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قالَ بَلى وَ لکِنْ لِیَطْمَئِنَّ قَلْبِی
همانگونه که حضرت ابراهیم خواست حقیقت زنده شدن مرده را ببیند تا دلش مطمئن شود.
⛔️ تشبیه اظهار محبت به دوست و آیه "لیطمَئنَّ قلبی " خیلی عجیب است:
حضرت ابراهیم هم میدانست که زنده شدن مرده حق است، ولی دلیل و نشانه میخواست. دوستان و خانواده هم میدانند همدیگر را دوست دارند ولی نشانه و دلیل میخواهند.
⭕️در مقابل اطمینان، اضطراب و دلهره و به هم ریختگی است، اگر در خانواده و جامعه این اظهار محبت نباشد، دل نگرانی و دعوا و اضطراب شکل میگیرد.
💮هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
هشام بن سالم از امام صادق علیه السلام نقل می کند
إِذَا أَحْبَبْتَ رَجُلًا فَأَخْبِرْهُ بِذَلِکَ
اگر کسی را دوست داشتی دوست داشتن را به او اعلام کن.
فَإِنَّهُ أَثْبَتُ لِلْمَوَدَّةِ بَیْنَکُمَا.
زیرا این اعلام، مودت بین شما را محکم می کند.
💮علامه مجلسی در بحار نیز بابی دارد با عنوان "استحباب إخبار الأخ فی الله بحبه له "
مَرَّ رَجُلٌ فِی الْمَسْجِدِ وَ أَبُو جَعْفَرٍ ع جَالِسٌ وَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ
شخصی از مقابل امام باقر و امام صادق در مسجد عبور کرد.
فَقَالَ : لَهُ بَعْضُ جُلَسَائِهِ وَ اللَّهِ إِنِّی لَأُحِبُّ هَذَا الرَّجُلَ
یکی از یاران امام صادق عرض کرد من این شخص را دوست دارم.
قَالَ لَهُ أَبُو جَعْفَرٍ ع أَلَا فَأَعْلِمْهُ فَإِنَّهُ أَبْقَى لِلْمَوَدَّةِ وَ خَیْرٌ فِی الْأُلْفَة
امام باقر فرمود به خودش هم این مطلب را بگو چون باعث بقای دوستی و ایجاد الفت میشود.
💮امام سجاد سلام الله علیه در این باب فرمودند :
وَ أَمَّا حَقُّ الزَّوْجَةِ فَأَنْ تَعْلَمَ أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَهَا لَکَ سَکَناً وَ أُنْساً
حق زن این است که بدانى خداوند عزّوجلّ او را مایه آرامش و انس تو قرار داده.
فَتَعْلَمَ أَنَّ ذَلِکَ نِعْمَةٌ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَیْکَ
و این نعمتى از جانب اوست،
فَتُکْرِمَهَا وَ تَرْفُقَ بِهَا
پس احترامش کن و با او مدارا نما، هر چند حق تو بر او واجب تراست اما این حق اوست که با او مهربان باشى.
💮 امام حسین در مورد همسرش رباب میفرماید:
لَعَمْرُک اِنِّنی لَاُحِبُّ دارا /
تَحُلُّ بها سکینةُ و الربابُ /
به جان تو سوگند! من خانه ای را دوست دارم که سکینه و رباب در آن باشند.
اُحبِّهما وَ اَبْدُلُ جُلَّ حالی/
وَ لَیْسَ لِلاَئمی فیها عِتابُ /
آنها را دوست دارم و تمامی دارایی ام را به پای آنها می ریزم و هیچ کس نباید در این باره با من سخنی بگوید.
💮امام صادق علیه السلام فرمود :
إنَّ اللّه عَزَّوَجَلَّ لَیَرحَمُ الرَّجُلَ لِشِدَّةِ حُبِّهِ لِوُلدِهِ
خداوند عز ّو جلّ انسان را براى محبّت بسیار به فرزندانش مورد رحمت خود قرار مى دهد.
⛔️همین ابراز محبت کلامی به خانواده، اطرافیان و مردم بخشی از عقل است زیرا باعث جلوگیری از ایجاد مشکل یا حل و فصل مشکلات خواهد شد.
⭕️اظهار دوستی و نشانه محبت واقعی چیست ؟
۲. اظهار لسانی
محبت کردن واقعی به مردم است:
در حدیث قدسی داریم که خداوند فرمود:
مَا تَحَبَّبَ إِلَیَّ عَبْدِی بِأَحَبَّ مِمَّا افْتَرَضْتُ عَلَیْه
هیچ کسی به اندازه انجام واجبات، به من ابراز محبت نمی کند.
_درک کردن دیگران
_دستگیری و کمک به دیگران
_حفظ آبرو و جایگاه اجتماعی دیگران
💮دوست داشتن به معنای باز کردن راه گناه به دوستان نیست. امام حسین:
وَ مَنْ أَحَبَّکَ نَهَاکَ وَ مَنْ أَبْغَضَکَ أَغْرَاک
کسی که تو را دوست بدارد تو را از بدی ها باز میدارد و کسی که تو را دشمن بدارد راه برای گناه و انحراف تو باز میکند.
💮 رسولخدا صلی الله علیه وآله فرمود : ثَلَاثٌ یُصْفِینَ وُدَّ الْمَرْءِ لِأَخِیهِ الْمُسْلِمِ
سه چیز دوستى مسلمانان را نسبت به هم صفا دهد:
یَلْقَاهُ بِالْبِشْرِ إِذَا لَقِیَهُ
_ با دوست خود با خوشرویى برخورد کند،
وَ یُوَسِّعُ لَهُ فِی الْمَجْلِسِ إِذَا جَلَسَ إِلَیْهِ
_ در مجالس براى او جا باز کند،
وَ یَدْعُوهُ بِأَحَبِّ الْأَسْمَاءِ إِلَیْهِ
_ و او را با نامى که بیشتر آنرا دوست دارد صدا کند.
⛔️محبت عملی به مردم، باعث افزایش دوستان میشود. امام حسن عسکرى سلام الله علیه می فرماید:
مَنْ کانَ الْوَرَعُ سَجِیَّتَهُ
کسى که تقوا و ورع خوى و خصلت او باشد.
وَالْکَرَمُ طَبیعَتَهُ
و جود و بخشش طبیعتش
وَالْحِلْمُ خَلَّتَهُ
و حلم و بردبارى عادتش،
کَثُرَ صَدیقُهُ وَالثَّناءُ عَلَیْهِ
دوستانش بسیار مى شوند و ثنا خوانانش فراوان .
وَانْتَصَرَ مِنْ أعْدائِهِ بِحُسْنِ الثَّناءِ عَلَیْهِ
و از این طریق بر دشمنانش پیروز مى گردد.
📕 مرحوم کلینى در کافى بابى تحت عنوان "بَابُ التَّحَبُّبِ إِلَى النَّاسِ وَ التَّوَدُّدِ إِلَیْهِمْ": دارد.
إِنَّ أَعْرَابِیّاً مِنْ بَنِی تَمِیمٍ أَتَى النَّبِیَّ ص
مرد عربى از طایفه بنى تمیم خدمت پیغمبر اکرم آمد عرض کرد:
فَقَالَ لَهُ أَوْصِنِی
یا رسول الله توصیه اى به من بفرما!
فَکَانَ مِمَّا أَوْصَاهُ تَحَبَّبْ إِلَى النَّاسِ یُحِبُّوکَ.
از جمله امورى که پیغمبر اکرم فرمود چنین بود به مردم اظهار محبت کن تا تو را دوست بدارند.
💮امام صادق علیه السلام فرمود : مُجَامَلَةُ النَّاسِ ثُلُثُ الْعَقْلِ
معامله و رفتار نیکو با مردم نصف عقل است.
⭕️ابراز محبت و ادب اصحاب اهل بیت، نسبت به اولیاء دین:
در روایات بسیاری داریم که اصحاب، وقتی میخواستند با اهل بیت سخن بگویند با نهایت احترام و عشق سخن میگفتند مانند جملات
" جعلنی الله فداک "
" جعلت فداک " و...
💮 إِنَّ الْحَارِثَ الْأَعْوَرَ أَتَى أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ع فَقَالَ
حارث اعور روزی به امیرالمومنین ع گفت :
یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ جَعَلَنِیَ اللَّهُ فِدَاکَ أُحِبُّ أَنْ تُکْرِمَنِی بِأَنْ تَأْکُلَ عِنْدِی
دوست دارم شما مرا تکریم کنی و با من همسفره شوی.
فَقَالَ لَهُ عَلِیٌّ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع عَلَى أَنْ لَا تَتَکَلَّفَ شَیْئاً
فرمود : به شرط اینکه خودت را به زحمت نیندازی.
وَ دَخَلَ فَأَتَاهُ الْحَارِثُ بِکِسْرٍ فَجَعَلَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع یَأْکُلُ
داخل خانه شد حارث تکه نانی آورد و حضرت هم مشغول خوردن شد.
فَقَالَ لَهُ الْحَارِثُ إِنَّ مَعِی دَرَاهِمَ وَ أَظْهَرَهَا فَإِذَا هِیَ فِی کُمِّهِ
حارث عرض کرد من پولی دارم و آن را به حضرت نشان داد.
فَقَالَ إِنْ أَذِنْتَ لِی اشْتَرَیْتُ لَکَ
اجازه میدهید چیزی بخرم که نان خالی نخورید؟
فَقَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع هَذِهِ مِمَّا فِی بَیْتِک حضرت فرمود خیر، هر چه در خانه داری را میخوریم.
💮خادم امام عسکری میگوید:
دَخَلْتُ عَلَى صَاحِبِ الزَّمَانِ...فَقَالَ یَا طَرِیفُ ...أَ تَعْرِفُنِی
بر حضرت صاحب الزمان وارد شدم ،
فرمود مرا می شناسی؟
قُلْتُ: نَعَمْ، قَالَ: مَنْ أَنَا
عرض کردم: بله. فرمود: من کیستم؟
قُلْتُ: مَوْلَایَ وَ ابْنُ مَوْلَایَ
عرض کردم: شما مولای من و فرزند مولای من هستید.
قَالَ: لَیْسَ عَنْ هَذَا أَسْأَلُکَ
فرمود: از این سئوال نکردم یعنی غرضم چیز دیگری است
قُلْتُ: جَعَلَنِیَ اللَّهُ فِدَاکَ عَمَّا سَأَلْتَنِی،
طریف می گوید: عرض کردم، فدایت شوم، خودتان مقصودتان را بیان نمایید. قَالَ: أَنَا خَاتَمُ الْأَوْصِیَاءِ
فرمود: من خاتم اوصیاء هستم
وَ بِی یَرْفَعُ اللَّهُ الْبَلَاءَ عَنْ أَهْلِی وَ شِیعَتِیَ الْقُوَّامِ بِدِینِ اللَّهِ.
و خداوند متعال به واسطه من بلاء را از خاندانم و شیعیانم دور می نماید.
💮راوی میگوید با امام کاظم بیرون از مدینه بودیم:
کُنْتُ أَسِیرُ مَعَ أَبِی الْحَسَنِ عَلَیْهِ السَّلَامُ فِی بَعْضِ أَطْرَافِ الْمَدِینَةِ إِذْ ثَنى رِجْلَهُ عَنْ دَابَّتِهِ ،
در حومۀ مدینه گردش مىکردم،به ناگاه پاى از مرکب خود پائین نهاد
فَخَرَّ سَاجِداً، فَأَطَالَ وَ أَطَالَ، ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ، وَ رَکِبَ دَابَّتَهُ،
و به سجده افتاد و طول کشید و به درازا، سپس سر برداشت و سوار مرکبش شد،
فَقُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ، قَدْ أَطَلْتَ السُّجُودَ ؟
من گفتم:قربانت،سجده را بسیار طول دادى؟
فَقَالَ: «إِنَّنِی ذَکَرْتُ نِعْمَةً أَنْعَمَ اللَّهُ بِهَا عَلَیَّ ،
فرمود:من به یاد نعمتى افتادم که خدا به من عطا کرده.
فَأَحْبَبْتُ أَنْ أَشْکُرَ رَبِّی
خوش داشتم که پروردگارم را شکر گذارم.
اللهم اجعلنا من الشاکرین